«Μποέμ»: Η αγάπη είναι πιο γλυκιά κι από το μέλι
Όπερα

«Μποέμ»: Η αγάπη είναι πιο γλυκιά κι από το μέλι

Η ανεμελιά, η χαρά, ο μεγάλος έρωτας και η απόγνωση εδράζονται μεταξύ άλλων καταστάσεων στην παλέτα συναισθημάτων τα οποία «πρωταγωνιστούν» στα οπερατικά έργα. Ομοίως και στην «Μποέμ» του Τζάκομο Πουτσίνι, υπογραμμίζοντας, με κάθε της ανέβασμα, τη διαχρονική ισχύ των συναισθημάτων καθώς και την ακάματη επιθυμία της καρδιάς να βρει «στέγη» μαζί με μία άλλη και δύο καρδιές να ζεσταθούν μαζί ως σαν να είναι μία, αντί μόνη της η καρδιά να τουρτουρίζει. Διότι, «η αγάπη είναι πιο γλυκιά κι από το μέλι» όπως υπογραμμίζεται στη Β΄ Εικόνα του εν λόγω πουτσινικού έργου.

Βασισμένη στη νουβέλα «Σκηνές απ’ την μποέμικη ζωή» του Ανρύ Μυρζέ, η «Μποέμ» του Πουτσίνι, σε μουσική διεύθυνση Ζακ Λακόμπ, σκηνοθεσία Γκρέιαμ Βικ και αναβίωση σκηνοθεσίας Κατερίνας Πετσατώδη, ανεβαίνει στην Εθνική Λυρική Σκηνή μεταφέροντας το κοινό στην Αθήνα του 21ου αιώνα αντί για το Παρίσι του 19ου αιώνα. Τη μεταβολή αυτή, της δράσης, είχε κάνει ο Γκρέιαμ Βικ – «ο άνθρωπος που έσωσε την όπερα στη Βρετανία» (Telegraph), όταν είχε πρωτοσκηνοθετήσει την «Μποέμ» για την Εθνική Λυρική Σκηνή, το 2007 στην προηγούμενη «στέγη» της, το «Ολύμπια» επί της οδού Ακαδημίας, δημιουργώντας μία παράσταση ορόσημο για το ελληνικό λυρικό θέατρο, συνοδευόμενη από τη διαπίστωση ότι η ανθρωπότητα δεν αλλάζει.

Κάπως έτσι και στους ανθρώπινους δεσμούς. Εν προκειμένω, η «Μποέμ» αφορά στον έρωτα ανάμεσα στον ποιητή Ροντόλφο και τη ράφτρα Μιμή από τη στιγμή που συναντιούνται έως τον θάνατό της από φυματίωση. Το σκηνικό είναι σύγχρονο ομοίως και τα κοστούμια ώστε να παραπέμπουν στην ελληνική πρωτεύουσα τον 21ο αιώνα, η δε γνωριμία των δύο (Ροντόλφο - Μιμή) εκτυλίσσεται παραμονή Χριστουγέννων αλλά και παραμονή ενός θανάτου με την παγωνιά να κυριαρχεί ήδη από την πρώτη τους συνάντηση, με τη φράση (σ.σ του Ροντόλφο προς τη Μιμή): «τι παγωμένο χεράκι, αφήστε με να σας το ζεστάνω». Η Μιμή «έχει όμορφο πρόσωπο, αν και ασθενικό» και είναι «σαν τα λουλούδια του θερμοκηπίου» - εύθραυστη.

Από την πρεμιέρα της «Μποέμ» στην ΕΛΣ, με τους  Άννα Σον και ΛΙβαν Μαγκρί στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πηγή φωτ.: Facebook/ Greek National Opera – Εθνική Λυρική Σκηνή

Πολλαπλών στρωμάτων η ευθραυστότητά της: εύθραυστη καθότι ερωτευμένη, εύθραυστη λόγω της παθολογικής ζήλιας του Ροντόλφο, εύθραυστη κάθε στιγμή δεδομένου ότι είναι ασθενής και συνεχίζει τη φθίνουσα πορεία της προς τον θάνατο. Παρά ταύτα, η Μιμή δε χάνει την αυθεντικότητά της και διαφέρει μακράν από το ναρκισσευόμενο σύμπαν του Ροντόλφο και των υπολοίπων φίλων του που φαντάζουν «κατά φαντασίαν μποέμ» όπως τονίζει – μεταξύ άλλων – ο ψυχαναλυτής, μέλος της Νέας Λακανικής Σχολής (NLS) και υπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού αληthεια, Δημήτρις Βεργέτης, στο σημείωμά του για την «Μποέμ». Κατά πως ο Δ. Βεργέτης αναφέρει, εκείνοι «αναπαράγουν με ζήλο τα σημεία και τις επιφάσεις ενός τρόπου ζωής εκφυλισμένου σε στημένο παιχνίδι, χωρίς να ενστερνίζονται την ανατρεπτικότητά του» ενώ η Μιμή «δεν είναι καρικατούρα του εαυτού της».

Με την παραπάνω διάκριση υπογραμμίζεται το ποιόν των χαρακτήρων κλείνοντας το μάτι στο σήμερα, η Μιμή ιδώνεται ως η σταθερά σε έναν ρέοντα κόσμο που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την αντικατάσταση των ανθρώπων στους αντίστοιχους δεσμούς. Η Μιμή είναι αναντικατάστατη καθότι συναισθηματική κι έτσι είναι αληθινή, ακροβατεί στο χείλος της επιβίωσης καθώς η ασθένειά της την κατατρώγει, ενώ εκείνοι ακροβατούν για μία επιβίωση ποικίλων μορφών. 

Από την πρεμιέρα της «Μποέμ» στην ΕΛΣ. @ Γ. Αντώνογλου, πηγή φωτ.: ΕΛΣ

Η αλήθεια ξεπροβάλει μέσα από τις λέξεις ενίοτε αορίστου νοήματος κι ο θάνατος είναι μία πραγματική σταθερά που προτού συμβεί φέρνει στο φως επίσης αλήθειες. Η απώλεια ενός προσώπου είναι ένας καθρέφτης που φέρνει στην επιφάνεια συναισθήματα, πόσω μάλλον αν το πρόσωπο αυτό είναι αγαπημένο. Σαν η αγάπη να ολοκληρώνεται μέσα από τον πραγματικό πόνο της απώλειας· «αγάπη, εσύ μονάχα μας διαφεντεύεις» και «σ’ εσένα αναγνωρίζω το όνειρο που ήθελα πάντα να δω» είναι δύο από τις φράσεις έμπλεες συναισθήματος που αναφέρονται στην «Μποέμ».

Θα μπορούσε επίσης να λεχθεί ότι η οριστική «φυγή» της Μιμής τονίζει την περατότητα της ανθρώπινης ύπαρξης υπενθυμίζοντας τι είναι αυτό που μπορεί να της δώσει νόημα όσο ο χρόνος περνά και η κάθε ύπαρξη πορεύεται στο μοιραίο ραντεβού της. 

Την αναγκαιότητα αυτή τόνισε –συν άλλων αξιών, στην παράσταση που είδαμε– η Νοτιοκορεάτισσα υψίφωνος Άννα Σον με τις φωνητικές και υποκριτικές της ικανότητες στον ρόλο της Μιμής (σ.σ το κοινό την είχε επίσης «γνωρίσει» στη «Μαντάμα Μπαττερφλάι», στο ανέβασμα της ΕΛΣ στο Ηρώδειο το 2023, βλ. Η Μπαττερφλάι ξεδιπλώθηκε και «έσπασε» στο Ηρώδειο). Ο Ιταλός τενόρος Ιβάν Μαγκρί ήταν ένας συγκινητικός Ροντόλφο, ενώ οι μονωδοί Νίκος Κοτενίδης, Δανάη Κοντόρα, Τάσος Αποστόλου και Μάριος Σαραντίδης έφεραν τη χαρά και το δράμα των νεαρών μποέμ επάνω στη σκηνή με ευαισθησία και δύναμη. Μαζί τους οι Βαγγέλης Μανιάτης, Κωστής Ρασιδάκις, Θανάσης Ευαγγέλου, Ιωάννης Κοντέλλης και Γιάννης Σταματάκης.

Από την «Μποέμ» με τους  Άννα Σον και ΛΙβαν Μαγκρί στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πηγή φωτ.: Facebook/ Greek National Opera – Εθνική Λυρική Σκηνή

Το δίδυμο Άννα Σον και Ίβαν Μαγκρί πρωταγωνιστεί επίσης στην παράσταση που θα ανεβεί στις 5 Ιανουαρίου (sold out). Για τις παραστάσεις των Δεκεμβρίου 2024 και Ιανουαρίου 2025, στο πρωταγωνιστικό δίδυμο ήταν επίσης ο Γιάννης Χριστόπουλος, ένας από τους πιο αναγνωρισμένους τενόρους της γενιάς του και η κορυφαία υψίφωνος Βασιλική Καραγιάννη. Λόγω ζήτησης, παραστάσεις της «Μποέμ» θα ανεβούν και τον Μάρτιο (14, 16, 19 & 23), οπότε και ο τενόρος της νεότερης γενιάς Κωνσταντίνος Κληρονόμος θα ερμηνεύσει τον Ροντόλφο, ενώ η αναγνωρισμένη υψίφωνος Άννα Στυλιανάκη τη Μιμή. Στο πόντιουμ, τον Μάρτιο, ο Κωνσταντίνος Τερζάκης.

Τον ρόλο του Μαρτσέλλο ερμηνεύει στις παραστάσεις Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου ο ανερχόμενος βαρύτονος Νίκος Κοτενίδης, ενώ σε αυτές του Μαρτίου ο διεθνώς αναγνωρισμένος βαρύτονος Δημήτρης Τηλιακός. Τη Μουζέττα θα ερμηνεύσουν δύο υψίφωνοι της νεότερης γενιάς, η Δανάη Κοντόρα και η Άννυ Φασσέα. 

Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο Ρίτσαρντ Χάντσον, τους φωτισμούς ο Τζουζέππε ντι Ιόριο και την κινησιολογία ο Ρον Χάουελ. Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής. Στη διεύθυνση Χορωδίας της ΕΛΣ ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος, στην Παιδική Χορωδία η Κωνσταντίνα Πιτσιάκου. 

Από την «Μποέμ» με τους Γιάννη Χριστόπουλο και Βασιλική Καραγιάννη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πηγή φωτ.: Facebook/ Greek National Opera – Εθνική Λυρική Σκηνή

Μποέμ – Τζάκομο Πουτσίνι. Στις 5 Ιανουαρίου, 14, 16, 19 & 23 Μαρτίου 2025. Εθνική Λυρική Σκηνή – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364). Οι τιμές των εισιτηρίων κυμαίνονται μεταξύ 15 και 80 ευρώ. Προπώληση: Ταμεία ΕΛΣ (2130885700 | καθημερινά 9:00-21:00) & www.ticketservices.gr. Κρατήσεις θέσεων: Ταμεία ΕΛΣ (2130885700) & [email protected] Για υποβοήθηση στις κρατήσεις: 6993507553 & [email protected] (ATLAS E.P.)

Μεγάλος χορηγός παράστασης: ΔΕΗ. Μέγας Δωρητής ΕΛΣ: Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Κεντρική φωτ.: Από την πρεμιέρα της «Μποέμ» στην ΕΛΣ, με τους  Άννα Σον και ΛΙβαν Μαγκρί στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. @ Γ. Αντώνογλου, πηγή φωτ.: ΕΛΣ