Αρκεί μία μονάχα στιγμή και ένα βλέμμα για να αποτυπωθεί ο φόβος, κι αυτό το συναίσθημα να καλύψει τα υπόλοιπα. Ανακαλούμε το κινηματογραφικό πλάνο κατά το οποίο η κάμερα καταγράφει την κόρη του πρωταγωνιστικού ζευγαριού να περπατά φοβισμένη και με ελαφρώς σκυφτό το κεφάλι, κρατώντας στην αγκαλιά της ένα μικρό αρνί. Πρόκειται για ορισμένα δευτερόλεπτα από την ισπανική ταινία «Ο εχθρός δίπλα μου» του Ροδρίχο Σορογκογιέν, και το επιλέξαμε γιατί αποτυπώνει αφενός ένα συναίσθημα – τον φόβο – αφετέρου μία κατάσταση – την άγνοια.
Η άγνοια μπορεί να τροφοδοτήσει τον φόβο ο οποίος κυριαρχεί σε μεγάλο μέρος της ταινίας, εν προκειμένω η άγνοια καταγράφεται τόσο από την κόρη όσο και από το πρόβατο για το που οδηγείται. Αυτά, σε ένα παγωμένο σκηνικό μας και η υπόθεση εκτυλίσσεται στο βουνό, η ερημιά του οποίου ενίοτε γεννά σε ορισμένους ανθρώπους τον φόβο.
Η ταινία –την οποία ξεχωρίσαμε από τις νέες κυκλοφορίες και εξακολουθεί να παίζεται στους κινηματογράφους– αποτελεί μια σπουδή στις ανθρώπινες σχέσεις εντός μιας κοινωνίας, στα χθόνια συναισθήματα που ενδέχεται να τρέφουν οι κάτοικοι μεταξύ τους βλάπτοντας ο ένας τον άλλον με απώτερο στόχο το κέρδος· η ταινία αναφέρεται επίσης στην απουσία στοιχειώδους επικοινωνίας και στα ηθικά διλήμματα, αποτελεί και ένα σχόλιο για την αναλγησία των Αρχών όταν διαπράττονται βίαιες συμπεριφορές με χαρακτηριστική τη φράση «δηλαδή είστε γείτονες, συμβαίνουν αυτά μεταξύ των γειτόνων».
Καταγράφει, επίσης, τι μέλλει γενέσθαι σαν ο απειλούμενος αποφασίσει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και εκείνοι οι οποίοι απειλούν υποκινούνται από την επιθυμία για κέρδος –μία επιθυμία ικανή να πυροδοτήσει μέσα τους το μίσος. Η στέρηση του χρήματος γεννά βίαιες φράσεις και συμπεριφορές, υποκινεί τα χέρια να αφανίσουν όσους διαφωνούν καθώς τους βλέπουν ως εμπόδιο. Αλλά, φίλαυτο ως είναι το ίδιο το χρήμα, θα αφήσει ατιμώρητους όσους κινήθηκαν να το αποκτήσουν;
Πηγή φωτ.: Twitter/ Papiro & Mint
Στην ταινία του Σορογκογιέν το χρήμα υπάρχει ως ακουστική έννοια, ως υπαρκτή το βλέπουμε στο μέγεθος του απαραίτητου για την κάλυψη των αναγκών και ανήκει σε εκείνους που έχουν κοπιάσει. Βασισμένη σε αληθινή ιστορία, η υπόθεση εκτυλίσσεται σε ένα χωριό στην ορεινή Γαλικία, στη βορειοδυτική άκρη της Ισπανίας, όπου εγκαθίσταται ένα ζευγάρι Γάλλων.
Ο λόγος για τον Αντουάν και την Όλγα οι οποίοι βιοπορίζονται καλλιεργώντας τη γη με παλιές και λιγότερο αποτελεσματικές μεθόδους. Η επιλογή τους αυτή προκαλεί μία κάποια απόσταση από τους υπόλοιπους κατοίκους, απόσταση που ολοένα και μεγαλώνει με την απόφαση του ζεύγους να μην συναινέσει στη δημιουργία ενός αιολικού πάρκου που θα έφερνε στους κατοίκους «εύκολα χρήματα».
Πηγή φωτ.: Twitter/ Andy Vermaut
Θαρρείς πως οι δύο πρωταγωνιστές «μοιράζονται» στην ταινία: στην αρχή κυριαρχεί ο Αντουάν ο οποίος προσπαθεί να πάρει το νόμο στα χέρια του κινηματογραφώντας με μία κάμερα τις (στην αρχή) λεκτικές επιθέσεις που δέχεται από τους γείτονές του. Κατόπιν, βλέπουμε την Όλγα να υποκινείται από την επιθυμία να τον βρει και παράλληλα να συνεχίσει το έργο του στο χωράφι τους.
«Οι κάμερες είναι η μόνη λύση για να βρεις δικαιοσύνη» ακούμε από τον Αντουάν. Δικαιοσύνη σε ένα μικρό χωριό κάπου στον χάρτη όπου η άγνοια φυτεύει το μίσος και κινεί τις ενέργειες των ανθρώπων. Η ταινία «Ο εχθρός δίπλα μου» υπογραμμίζει την αλλοίωση του ανθρώπου από την ακόρεστη δίψα του για το χρήμα και το κέρδος, όπως και τη βιαιότητα που επικρατεί σήμερα, στις περισσότερες κοινωνίες.
* Η ταινία «Ο εχθρός δίπλα μου» προβλήθηκε εκτός διαγωνιστικού προγράμματος στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Απέσπασε βραβείο Σεζάρ ξενόγλωσσης ταινίας και εννέα βραβεία Γκόγια: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, α΄ και β΄ αντρικού ρόλου, μουσικής, φωτογραφίας, μοντάζ και ήχου.
Πηγή κεντρικής φωτ.: Twitter/ Juanka
