Μία ακόμη ταινία που προβάλλεται από την περασμένη Πέμπτη στους κινηματογράφους κεντρίζει το ενδιαφέρον μας μαζί με την επανέκδοση «Ο Κύριος Αρκάντιν» (1955) του Όρσον Γουέλς όπου αναφερθήκαμε στο χθεσινό μας σημείωμα. Ο λόγος για «Το Νησί του Μπέργκμαν» (2021) της Γαλλίδας Μία Χάνσεν-Λοβ.
Ο τίτλος της ταινίας λειτουργεί σαν μαγνήτης για τον κινηματογραφόφιλο, καθώς περιλαμβάνει το όνομα ενός σκηνοθέτη και σεναριογράφου που χάραξε τη δική του πορεία στον κινηματογράφο με πλήθος ταινιών, συγκεκριμένη θεματική και σκηνοθετική οπτική.
Ο τίτλος μας προ(σ)καλεί να αναζητήσουμε στοιχεία που πραγματευόταν ο Μπέργκμαν στις ταινίες του, όπως η αδυναμία ουσιαστικής επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους, η αντιπαράθεση του ανθρώπου με τον εαυτό του, οι διαπροσωπικές σχέσεις –κυρίως εκείνες μεταξύ των δύο φύλων, η αναζήτηση του νοήματος της ζωής, μεταξύ άλλων. Τα οποία και εντοπίζουμε.
Η κάμερα της Χάνσεν-Λοβ ακολουθεί διακριτικά τους ήρωές της· ένα ζευγάρι Αμερικανών, τον σκηνοθέτη Τόνι και τη σεναριογράφο Κρις, οι οποίοι μεταβαίνουν στο τοπίο του Φόρε όπου έζησε ο Μπέργκμαν και γύρισε αρκετές από τις ταινίες του.
Τα γεγονότα με τα οποία έχει συνδεθεί το τοπίο και η πλοκή των ταινιών που είχαν γυριστεί εκεί, περιπλέκονται σταδιακά στην καθημερινότητα του ζευγαριού, με τη γυναίκα να επηρεάζεται περισσότερο και να εκφράζει ανησυχίες για την προσωπική της ζωή και την τέχνη. Η ίδια είναι εκείνη που κάνει και τις περισσότερες συνδέσεις ανάμεσα στο τοπίο και στις ταινίες του Μπέργκμαν, αναφέροντας συχνά ότι διαμένουν στο σπίτι όπου γυρίστηκαν οι «Σκηνές από έναν γάμο».
Η σκηνοθετική ματιά της Χάνσεν-Λοβ καταγράφει ένα κάποιο κενό στην επικοινωνία του ζευγαριού, αποδίδοντάς το εν μέρει στην ιδιότητα καθενός αλλά και στην απροθυμία ενός εκ των δύο να μοιραστεί τα της τέχνης του· ο Τόνι ένας επιτυχημένος σκηνοθέτης, η Κρις εκείνη που προσπαθεί να τελειώσει το σενάριό της το οποίο και αφηγείται, με τον Τόνι να τη διακόπτει για να απαντήσει στο τηλέφωνο.
Στην αφήγηση της ταινίας υπό μορφή σεναρίου της Κρις, τέχνη και πραγματικότητα περιπλέκονται, η Κρις ανασύρει αναμνήσεις και επιθυμίες της που μπορούν να συνοψιστούν με τη φράση του Τόνι «αυτά τα αόρατα πράγματα που κυκλοφορούν σε ένα ζευγάρι» όταν ρωτήθηκε από τη σύζυγό του για το θέμα της δικής του ταινίας, χωρίς να μιλήσει περαιτέρω. Με την ταινία που περιγράφει η Κρις εντός της ταινίας της Χάνσεν-Λοβ, έχουμε αυτό που στο θέατρο ονομάζεται «θέατρο εν θεάτρω».
Η Κρις αφήνει ανοικτό το τέλος του σεναρίου της, ανοικτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και το τέλος της ταινίας «Το Νησί του Μπέργκμαν», με την Κρις να τρέχει να αγκαλιάσει την κόρη της. Η σκηνή μας παραπέμπει εκ νέου σε μία συζήτηση που είχε προηγηθεί περίπου στην αρχή της ταινίας με αφορμή τη ζωή του Μπέργκμαν, και αφορούσε τη σχέση οικογένειας και τέχνης –θέμα το οποίο επίσης η Χάνσεν-Λοβ θέτει στο κοινό που παρακολουθεί την ταινία της.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Το Νησί του Μπέργκμαν» (2021) της Μία Χάνσεν-Λοβ. Πηγή: YouTube
