Στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας εγγράφηκε η Γιορτή της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας (Παναγίτσας στα Αρχαία) κατά την 19η Διακυβερνητική Σύσκεψη της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας (UNESCO 2003) που διεξάγεται στην πρωτεύουσα της Παραγουάης, Ασουνσιόν. Αυτό αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού, με την Λίνα Μενδώνη να υπογραμμίζει ότι η εν λόγω εγγραφή αποτελεί το δέκατο στοιχείο που εντάσσει η Ελλάδα.
«Αποτελεί την απτή απόδειξη της μεθοδικής και συστηματικής εργασίας, που γίνεται στο υπουργείο Πολιτισμού, τα τελευταία χρόνια, αλλά και της συντονισμένης προσπάθειας και της συνεργασίας των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου με τις τοπικές κοινωνίες», αναφέρει η υπουργός Πολιτισμού και συνεχίζει: «εργαζόμαστε αδιάλειπτα και συγκροτημένα για τη βέλτιστη ανάδειξη και τη διεθνή προβολή όλων και περισσότερων στοιχείων της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιά, η οποία αποτελεί προτεραιότητα στις πολιτικές μας».
Όπως αναφέρει το υπουργείο Πολιτισμού, η γιορτή της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας τελείται κάθε χρόνο –σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο για την ευκαρπία της γης, κυρίως των δημητριακών, και την εξασφάλιση της επάρκειας των διατροφικών πόρων– στις 20 Νοεμβρίου, την παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, στην Ελευσίνα, στο ναΐδριο του 17ου αι., που στην τοπική κοινωνία είναι γνωστό ως η «Παναγίτσα στ’ Αρχαία», καθώς βρίσκεται εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας, στον τόπο όπου στην αρχαιότητα τελούνταν τα Ελευσίνια μυστήρια.
«Η θέση της Παναγίτσας, η προηγηθείσα για αιώνες λατρεία της Δήμητρας, η εποχή της μεσοσποράς και η προαιώνια επίκληση των θείων για καλή σοδειά, συνιστούν ένα συνδυαστικό υπόβαθρο που προσδίδει μοναδικότητα στο έθιμο, αντανακλώντας μια βαθύτατα ριζωμένη παράδοση στον χρόνο και στο τοπίο του ιερού της Ελευσίνας», σημειώνει η Λίνα Μενδώνη. Όπως προσθέτει, «ο πολιτισμός αποτελεί πολύτιμο και δυναμικό κεφάλαιο για την κοινωνική συνοχή και στρατηγικό παράγοντα τοπικής και εθνικής ανάπτυξης και ανάτασης».
Η εμπειρία της ιστορικής διαχρονίας αποτυπώνεται, ακόμα, στις θρησκευτικές πολιτισμικές πρακτικές των μελών της κοινότητας, στην προσφορά άρτων, στη δέηση για συλλογική και ατομική ευημερία και για ευφορία των καρπών της γης, καθώς και στην προσφορά του πολυσπορίου, ενός μείγματος καρπών, δημητριακών, οσπρίων και φρούτων) μετά τη λήξη της τελετής. Τα τελευταία χρόνια, την παράδοση της προσφοράς του πολυσπορίου έχει αναλάβει ο Λαογραφικός Σύλλογος της Ελευσίνας «το Αδράχτι». Σήμερα που η πόλη της Ελευσίνας έχει αναδειχθεί σε βιομηχανικό κέντρο, η ενιαύσια τέλεση του στοιχείου αποτελεί τη σημαντικότερη ίσως δημόσια έκφραση της πολιτισμικής μνήμης, της συλλογικής ταυτότητας και της συνοχής της κοινότητας.
Υπενθυμίζεται ότι οι πολιτισμικές πρακτικές που εγγράφονται στους Διεθνείς Καταλόγους προέρχονται από τα εγγεγραμμένα στοιχεία του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, το οποίο τηρείται από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και είναι διαθέσιμο εδώ.
Κεντρική φωτ.: Παναγία Μεσοσπορίτισσα. Πηγή φωτ.: Υπουργείο Πολιτισμού.
