Όσοι ζήσαμε την περσυνή εμπειρία στο Πεδίο του Άρεως, θα θυμόμαστε για καιρό το μοναδικό υπερθέαμα που πρόσφερε η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Τα εντυπωσιακά έργα της έκθεσης που έστησε το κοινωφελές ίδρυμα, απλωμένα σε 25 εγκαταστάσεις, κυριολεκτικά αναμόρφωσαν το αθηναϊκό πάρκο σε ένα ευφάνταστο «λούνα παρκ», βγαλμένο από το μέλλον. Τα «Plasmata» εντυπωσίασαν με τα ψηφιακά ευρήματα που «ζωντάνεψαν» τη νεκρή φύση και μας έκαναν να αναρωτηθούμε για ζητήματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το όριο της ανθρώπινης εμπειρίας και η συνείδηση στον ψηφιακό κόσμο.
Λήψη από την έκθεση στο Πεδίο του Άρεως. Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση / onassis.org
Μετά τη μεγάλη επιτυχία στην Αθήνα, η Στέγη εμπνέεται από τα Γιάννενα και παρουσιάζει τα Plásmata ΙΙ, μια εμπειρία που φέρνει πάλι κοντά την τεχνολογία με την πόλη και τη φύση. Θα δούμε πτηνά της λίμνης μέσα από τα μάτια της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), μια σημαία από φλόγες που κυματίζει – καταμεσής, θαρρείς – της λίμνης, και θα περιπλανηθούμε με τη φαντασία σε ένα λουτρό -από ήχους, εικόνες και λόγια- για τα Γιάννενα και την ιστορία τους.
Flare © John Gerrard. Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση / onassis.org
Από 16 Ιουνίου έως 9 Ιουλίου, πλάσματα ανθρώπινα, παράξενα, ψηφιακά, μεταφυσικά, πλάσματα φτιαγμένα ειδικά για την πόλη, προτείνουν νέες διαδρομές στο όριο της λίμνης Παμβώτιδας, επεκτείνοντας τον διάλογο ανάμεσα στο υλικό και το άυλο, το κέντρο και την περιφέρεια, το παρελθόν και το μέλλον. Μάς καλούν να περιπλανηθούμε σε 29 διαφορετικούς σταθμούς, σε μια διαδρομή κατά μήκος της μεθορίου του Κάστρου και της λίμνης, όπου κυριαρχούν τα 19 έργα της έκθεσης, αλλά και οι ιστορίες που χαρακτηρίζουν 10 ξεχωριστά, κάποιες φορές μυστικά, τοπόσημα των Ιωαννίνων.
Η ιστορική πόλη των γραμμάτων, των ευεργετών και των τεχνών –«η πρώτη στ’ άρματα, στα γρόσια και τα γράμματα»–, με σχεδόν ριζωματική πολιτική, γλωσσική και θρησκευτική ιστορία, είναι ένας τόπος συνδεδεμένος με τη λίμνη και την πέτρα: μια πόλη που εκτείνεται στον χρόνο και τον χώρο μέσα από διαφορετικά δίκτυα εθνικών ευεργετών, δίκτυα που προήγαγαν την καινοτομία και την ελεύθερη διακίνηση της γνώσης, δίκτυα διαφορετικών θρησκευτικών αντιλήψεων και δίκτυα ανθρώπων που ξεπερνούσαν τον αστικό ιστό της πόλης, αγκαλιάζοντας τα Βαλκάνια και την Ευρώπη.
Τα Γιάννενα υπήρξαν ανέκαθεν ένας υπερτοπικός ιστός: αυτό το τόσο ξεχωριστό γιαννιώτικο δίκτυο που αναπτύχθηκε γύρω από τη λίμνη γίνεται ο καταλύτης στα Plásmata ΙΙ: Ioannina για να ξεκινήσουμε έναν νέο κύκλο διαλόγου για τον δημόσιο χώρο και να αναρωτηθούμε πάνω στη συνεχόμενη πρόκληση της – διαρκώς παρούσας – τεχνολογίας στη ζωή μας.
Στην παραλίμνια διαδρομή πρόκειται να παρελάσουν φιγούρες που μεταμορφώνονται μπροστά στα μάτια μας, μανιτάρια που μεταβάλλονται μέρα με τη μέρα, γλυπτά που αλλάζουν χρώματα, τραγουδούν με ανθρώπινες –ή μη– φωνές, μας μυούν στη γιαννιώτικη αργυροχοΐα αναζητώντας τους τρόπους με τους οποίους η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να διασώσει την παράδοση.
Υβριδικά πλάσματα μιλούν τις γλώσσες που συνθέτουν το παλίμψηστο της πόλης, μας αποκαλύπτουν τη μαντεία του νερού ως μέσο χειραφέτησης για τις φωνές που δεν μπορούν να ακουστούν και υλικοποιούν τις τοπικές παραδόσεις και τα έθιμα. Ολάνθιστα δάση μέσα σε terrarium, ζώα που έχουν εκλείψει αλλά επανέρχονται ψηφιακά στη ζωή, συνθετικές μέδουσες βγαλμένες μέσα από αλγοριθμικά όνειρα και ένα σώμα από τις γυναίκες που χάθηκαν στη λίμνη, αλλά είναι πάντα εκεί, μας καλούν να χαθούμε στις δυνάμεις της φύσης που είναι εκεί προαιώνιες, δυνατές, ακατάλυτες.
Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Οι 29 σταθμοί βρίσκονται σε αδιαχώριστη συνάφεια με το περιβάλλον της πόλης, και είναι η αφορμή για να ανακαλύψουμε ορισμένες ορατές ή απόκρυφες λεπτομέρειες, προϋπάρχοντα στοιχεία, σχισμές, αστικές μυθοπλασίες και μη ανθρώπινους οργανισμούς που συνδιαλέγονται με τα έργα, τα Γιάννενα και, προπάντων, με εμάς τους ίδιους και το μέλλον μας.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα περισσότερα έργα αποτελούν νέες αναθέσεις, συνθέσεις που αφουγκράζονται τον παλμό της πόλης των Ιωαννίνων και μας συστήνουν νέα Πλάσματα, σε μια διαδρομή που αναπτύσσεται γύρω από τη μαγική λίμνη Παμβώτιδα.
Μελετώνται μύθοι και θρύλοι της πόλης, παραδοσιακές τέχνες, κοινωνικές τελετουργίες, γλωσσικά ιδιώματα και μοιρολόγια, αναγνωρίζοντας και τονίζοντας τη σημασία της πολλαπλότητας, της πολυφωνίας και της συμβίωσης. Βιότοποι, οικοσυστήματα, καθώς και η ίδια η λίμνη με τον βαθύ της χρόνο αποτελούν αφορμή για να συζητηθούν ζητήματα υπερτοπικά σχετικά με τη βιωσιμότητα του πλανήτη.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Μαρία Βαρελά, Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Κατερίνα Κομιανού, Μαρία Λουίζου, Αφροδίτη Παναγιωτάκου & Μανώλης Μανουσάκης, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Πάνος Σκλαβενίτης, Στεφανία Στρούζα, Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Entangled Others, Matthias Fritsch, John Gerrard, Alexandra Daisy Ginsberg, Christian Mio Loclair, Maenads, Matthew Niederhauser & Marc Da Costa, slow immediate, Universal Everything, WordMord.
