Ενάμισι μήνα μετά την τοποθέτηση της βόμβας που δεν εξερράγη στις εγκαταστάσεις των ΜΑΤ στου Γουδή, μία δεύτερη βόμβα που εξερράγη και μάλιστα εκκωφαντικά στην «καρδιά» της Αθήνας ήρθε και ενίσχυσε τα σενάρια περί αναβίωσης της ελληνικής τρομοκρατίας.
Το σενάριο περί εμφάνισης νέου «αίματος» που έχει στρατολογηθεί στις τρομοκρατικές οργανώσεις, φαίνεται να επικρατεί όπως δείχνουν τα τελευταία δεδομένα στους κόλπους της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας. Βρισκόμαστε τελικά αντιμέτωποι με μια νέα γενιά τρομοκρατών; O Δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και νέων απειλών, Τριαντάφυλλος Καρατράντος σε συνέντευξή του στο Liberal δίνει απαντήσεις.
Με αφορμή τον φάκελο - βόμβα στο Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης ο Δρ. Καρατράντος εξήγησε ότι η Δικαιοσύνη και οι λειτουργοί της, δικαστές και εισαγγελείς, αποτελούσαν διαχρονικά στόχο των τρομοκρατικών οργανώσεων και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ωστόσο, επισήμανε ότι για την ασφάλεια θα πρέπει να συζητηθεί και να αξιοποιηθεί η Τεχνολογία.
Σύμφωνα με την Europol οι αναρχικές τρομοκρατικές ομάδες στην Ελλάδα διατηρούν ενισχυμένες επιχειρησιακές δυνατότητες και πρόσβαση σε στρατιωτικού τύπου οπλισμό. Ο ειδικός προτείνει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τις διωκτικές Αρχές, ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο.
Συνέντευξη στην Κέλλυ Σαουάχ-Μαραγκουδάκη
Με τα νέα τρομοκρατικά χτυπήματα έχει μοιραία επιστρέψει η ανησυχία για την αναβίωση της εγχώριας τρομοκρατίας. Η αποτυχημένη επίθεση τον προηγούμενο Δεκέμβριο στην έδρα των ΜΑΤ στο Γουδί ήταν το πρώτο σημάδι που κινητοποίησε την Αντιτρομοκρατική. Λίγες μέρες αργότερα σημειώθηκε έκρηξη βόμβας –όχι ωρολογιακής- σε υποκατάστημα τράπεζας στα Πετράλωνα. Η βομβιστική επίθεση που έγινε στη Σταδίου τα ξημερώματα της 19ης Ιανουαρίου αποτέλεσε το τρίτο τρομοκρατικό χτύπημα. Ως ειδικός στα θέματα τρομοκρατίας πιστεύετε ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα γενιά τρομοκρατών ή πρόκειται για «αποκαΐδια» του παρελθόντος;
Ο όρος τρομοκρατικά περιστατικά που έχει καθιερώσει η EUROPOL ίσως είναι καταλληλότερος, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα για τον διαχωρισμό μεταξύ επιθέσεων που έγιναν, όπως αυτής στην οδό Σταδίου, επιθέσεων που απέτυχαν, όπως αυτή στην έδρα των ΜΑΤ, αλλά και επιθέσεων που έχουν αποτραπεί από την Αστυνομία. Αυτή η διάκριση μπορεί να μας βοηθήσει και στην καλύτερη εκτίμηση της απειλής.
Η συζήτηση για τις γενιές της τρομοκρατίας είναι πάντα επίκαιρη στην Ελλάδα. Σε μια χώρα που αντιμετωπίζει την απειλή του βίαιου εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας από την πρώτη στιγμή της Μεταπολίτευσης δεν μπορούμε να αποκλείσουμε καμία εκδοχή.
Η ίδια η μελέτη της τρομοκρατίας μας δείχνει άλλωστε πως έχουμε συναντήσει όλα τα ενδεχόμενα (τρομοκράτες που είχαν για κάποιο λόγο αποχωρήσει να επιστρέφουν, παλιούς να λειτουργούν ως καθοδηγητές σε νέους, νέες οργανώσεις να δημιουργούνται μετά από σχάσεις παλιών οργανώσεων, τρομοκράτες που χρησιμοποιούν διαφορετικά ονόματα οργανώσεων, οργανώσεις συγκοινωνούντα δοχεία κτλ.)
Πιστεύω πως στην περίπτωση της Ελλάδας συμβαίνουν και τα δύο. Υπάρχουν πιθανότατα ενεργοί τρομοκράτες παλιότερων γενιών, αλλά και νέοι ριζοσπαστικοποιημένοι που πέρασαν στην πλευρά της τρομοκρατίας. Η ιστορία άλλωστε της τρομοκρατίας στην Ελλάδα μας δείχνει πως αυτή είναι η συνηθέστερη τάση.
Πηγή φωτογραφίας: Eurokinissi
Οι αστυνομικοί εξετάζουν και το ενδεχόμενο οι πρωτοεμφανιζόμενες οργανώσεις που αναλαμβάνουν τελευταία την ευθύνη των ενεργειών τους να αποτελούνται από παλιούς καθοδηγητές, που έχουν στρατολογήσει νέα μέλη. Είναι κάτι που σας βρίσκει σύμφωνο; Και εάν ναι, η επιλογή είναι στο ίδιο μοτίβο;
Το θεωρώ πιθανό. Την ώσμωση των διαφορετικών γενεών την έχουμε άλλωστε δει πολλές φορές και νεότερες εξτρεμιστικές και τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν ως σημείο αναφοράς τους τρομοκράτες της πρώτης (17 Νοέμβρη) ή της δεύτερης (Επαναστατικός Αγώνας) γενιάς. Ίσως, τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι οι σχέσεις Ρουβίκωνα με Δημήτρη Κουφοντίνα και Χριστόδουλου Ξηρού με Πυρήνες της Φωτιάς. Αυτό λοιπόν το μοτίβο μπορεί να δικαιολογεί την προσέγγισή σας.
Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε πως πάντα ο ρόλος του καθοδηγητή είχε κάποια διακριτά χαρακτηριστικά (εμπειρία, ιδεολογική κατάρτιση κτλ), κάτι που δεν συναντάμε ιδιαίτερα στους νεότερους ηλικιακά εξτρεμιστές και τρομοκράτες που είναι περισσότερο μηδενιστές, χωρίς ιδιαίτερη ιδεολογική συγκρότηση. Ζούμε άλλωστε την περίοδο που οι ιδεολογίες δεν είναι το κύριο στοιχείο της τρομοκρατίας. Το κοινό σημείο σε κάθε περίπτωση είναι η ευρύτερη αναρχική/ ακροαριστερή εξτρεμιστική σκηνή, όπου βρίσκουμε ανθρώπους διαφορετικών γενιών.
Με αφορμή το τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα που έλαβε χώρα στο Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, όπου την ευθύνη ανέλαβε η αυτοαποκαλούμενη αναρχική ομάδα «Ένοπλη Απάντηση», πείτε μας εάν πιστεύετε ότι απειλείται ο θεσμός της Δικαιοσύνης; Πόσο αδύναμοι είναι τελικά οι μηχανισμοί ελέγχου σε αυτή;
Η Δικαιοσύνη και οι λειτουργοί της, δικαστές και εισαγγελείς, αποτελούσαν διαχρονικά στόχο των τρομοκρατικών οργανώσεων και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχουμε άλλωστε θύματα, νεκρούς και τραυματίες εισαγγελείς και δικαστές από την τρομοκρατία στην Ελλάδα. Μαζί με τους αστυνομικούς, τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους, είναι οι συνηθέστεροι στόχοι. Άρα δεν θεωρώ πως υπάρχει κάποια διαφοροποίηση σε αυτή την περίπτωση και κάποια ειδικότερη στοχοποίηση της δικαιοσύνης σήμερα συγκριτικά με το παρελθόν.
Τα μέτρα προστασίας των δημοσίων χώρων είναι μια μεγάλη συζήτηση και ανάγκη πανευρωπαϊκά. Έχουμε δει άλλωστε πως η τάση τα τελευταία χρόνια τείνει προς την όλο και μεγαλύτερη στοχοποίηση χώρων με συγκέντρωση πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να υπάρξει μια αλλαγή φιλοσοφίας που να περιλαμβάνει μεγαλύτερη αξιοποίηση της τεχνολογίας. Η Γαλλία για παράδειγμα, στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισίου, προώθησε μια σειρά αλλαγών σε ζητήματα προστασίας, με έμφαση στην τεχνολογία και στον ρόλο του ιδιωτικού τομέα.
Πηγή φωτογραφίας: Τhestival.gr/Δημήτρης Πέρρος
Σύμφωνα με τα στατιστικά της Europol οι αναρχικές τρομοκρατικές ομάδες στην Ελλάδα διατηρούν ενισχυμένες επιχειρησιακές δυνατότητες και πρόσβαση σε στρατιωτικού τύπου οπλισμό. Ποια μέτρα κρίνετε ότι πρέπει να λάβουν οι διωκτικές Αρχές;
Το ζήτημα της πρόσβασης τρομοκρατικών, αλλά και οργανωμένων εγκληματικών ομάδων, ακόμη και μεμονωμένων ιδιωτών, σε όπλα είναι ιδιαιτέρως σημαντικό. Το παράνομο εμπόριο όπλων είναι άλλωστε από τις επικερδέστερες μορφές του οργανωμένου εγκλήματος παγκοσμίως. Ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία παρατηρούμε μία μεγαλύτερη διασπορά όπλων στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Άρα είτε η πρόσβαση αφορά στρατιωτικό εξοπλισμό που είχε κλαπεί παλιότερα, είτε εξοπλισμό που αγοράστηκε παράνομα, είναι σημαντικό να τύχει αντιμετώπισης.
Εδώ τα μέτρα αφορούν δύο κυρίως διαστάσεις: α) την παρακολούθηση του dark web, της μεγαλύτερης παράνομης αγοράς και β) τη συστηματική χαρτογράφηση των διαδρομών και των ανθρώπων που εμπλέκονται στο παράνομο εμπόριο όπλων.
Από την εμπειρία σας θεωρείτε ότι τα νέα χτυπήματα θα μπορούσαν στο μέλλον να αποκτήσουν μια πιο… βίαιη μορφή η οποία θα προκαλέσει όχι μόνο φθορές και αίσθημα φόβου αλλά και θύματα;
Υπάρχουν δύο πηγές στις οποίες μπορεί να ανατρέξει ένας ερευνητής για να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα. Το πρώτο είναι οι παλαιότερες τρομοκρατικές επιθέσεις και το δεύτερο οι προκηρύξεις των οργανώσεων που αναλαμβάνουν την ευθύνη μιας επίθεσης ή ενέργειας. Και τα δύο μας δείχνουν πως οι τρομοκρατικές οργανώσεις στην Ελλάδα ήθελαν και θέλουν θύματα και να καλλιεργήσουν ένα κλίμα τρόμου.
Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε πως η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας, η λεγόμενη Αντιτρομοκρατική, είναι από τις πλέον έμπειρες και ικανές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση και την εξάρθρωση ακροαριστερών και αναρχικών τρομοκρατικών οργανώσεων πανευρωπαϊκά.
* Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος, Δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και νέων απειλών, Κύριος Ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ, Μέλος του RAN PS Advisory Board of Researchers της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
