Αν αργήσουμε κι άλλο την κάθαρση στο ποδόσφαιρο, όσο η κυβέρνηση δεν τα βάζει με τους προέδρους των ΠΑΕ, είναι θέμα χρόνου να δούμε κι άλλο θάνατο, προειδοποιεί ο πρώην υπ. Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης, που μιλά για την υπόγεια μαύρη οικονομία που υπηρετούν οι σύνδεσμοι και οι χούλιγκαν, ο «σιδηρούς βραχίονας» των ομάδων, για τη χρηματοδότηση και συγκάλυψη που τους παρέχεται.
Στο θέμα της εισβολής των νεοναζί Κροατών χούλιγκαν κάνει λόγο για κατάλυση της δημόσιας ασφάλειας, διερωτάται «τι θα είχε συμβεί αν στην θέση τους ήταν μια εχθρική ομάδα με άλλους σκοπούς», ενώ μιλά για την διαχρονική ενοχική στάση των αστικών κομμάτων απέναντι στο ρόλο της Αστυνομίας ως καταστατικού μηχανισμού.
Και καλεί την πολιτεία να απαλλαγεί από αυτά τα συμπλέγματα και να κινηθεί πιο θαρραλέα ως προς το ρόλο της Αστυνομίας, ειδικά σε μια περίοδο που η ελληνική κοινωνία εθίζεται όλο και περισσότερο σε κάθε μορφής βία.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Είπατε ότι τα επεισόδια στην Νέα Φιλαδέλφεια και ο θάνατος του 29χρονου οπαδού της ΑΕΚ δεν έχουν καμία σχέση με οπαδική βία. Τι εννοείτε;
Η δολοφονία του οπαδού της ΑΕΚ δεν εντάσσεται στην οπαδική βία, με την στενή έννοια του όρου. Ούτε και μπορεί να μιλήσει κανείς για μια εγκληματική ενέργεια οπαδών εν θερμώ. Επρόκειτο για μια συντονισμένη εισβολή στην Ελλάδα από ομάδα νεοναζί, οι οποίοι ήρθαν με πρόθεση να διαπράξουν εγκληματική ενέργεια και φόνο, ίσως και με συγκεκριμένο εξαρχής στόχο, κάτι που είναι δουλειά των αρχών να το βρουν.
Η πράξη συνιστά κατάλυση της δημόσιας ασφάλειας από μια οργανωμένη ομάδα που διέσχισε τη μισή Ελλάδα με σκοπό το έγκλημα. Αυτό που συνέβη προ ημερών ήταν μια μορφή εισβολής που ακύρωσε εκ του αποτελέσματος όλους τους επιφορτισμένους να τους σταματήσουν, θεσμούς της ελληνικής δημοκρατίας.
Έτσι πρέπει να αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτεία αυτό που συνέβη. Τι θα είχε συμβεί αν στην θέση τους ήταν μια εχθρική ομάδα με άλλους σκοπούς;
Ακούμε τις τελευταίες ημέρες για λύσεις «τύπου Θάτσερ», για νέα μέτρα, σενάρια για αυστηροποίηση του νόμου περί οπαδικής βίας και λειτουργίας των συνδέσμων. Με βάση και την εμπειρία σας ως υπουργού Προστασίας του Πολίτη, τι πρέπει να γίνει;
Στο ποδόσφαιρο κρύβεται ένα σύστημα μαύρου χρήματος. Στο περιθώριο της λειτουργίας του αναπτύσσονται μπράβοι και σύνδεσμοι οργανωμένων οπαδών που υπηρετούν μια υπόγεια μαύρη οικονομία γύρω από το ποδόσφαιρο. Δίχως συμφέροντα, χρηματοδότηση και συγκάλυψη, δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτές οι ακροδεξιές οργανώσεις, που όπως και στην Κροατία υπάρχουν και στην Ελλάδα. Ποιος τους καλύπτει τα έξοδα; Πώς μετακινούνται από χώρα σε χώρα ή από πόλη σε πόλη εντός Ελλάδας;
Είναι απλά τα πράγματα. Για όσο καιρό δεν έρχεται εξυγίανση, πρέπει να καταργηθούν οι σύνδεσμοι. Είναι το καρκίνωμα και ο «σιδηρούς βραχίονας» των ΠΑΕ. Τους είπαμε συνδέσμους, μετά «λέσχες», τους ξαναείπαμε συνδέσμους, τους εξυγιάναμε 17 φορές και λύση δεν υπήρξε. Τι πιο χαρακτηριστικό από αυτό που γίνεται το τελευταίο 48ωρο στα σόσιαλ μίντια με αναρτήσεις που καλούν οπαδούς συγκεκριμένης ομάδας σε αντίποινα κατά οπαδών άλλης ελληνικής ομάδας για τα επεισόδια στην Νέα Φιλαδέλφεια;
Βλέπετε διάθεση για κάθαρση στο ποδόσφαιρο και εφαρμογή της νομιμότητας;
Όσο αργούμε την κάθαρση, όσο κρατάει αυτή η κατάσταση, όσο η κυβέρνηση δεν τα βάζει με τους προέδρους των ΠΑΕ, τότε, όπως ακριβώς οι αφιονισμένοι οπαδοί του ΠΑΟΚ σφάγιασαν το 2022 τον Άλκη Καμπανό, και οι εισαγόμενοι χούλιγκαν την Κυριακή δολοφόνησαν τον Μιχάλη Κατσουρή, έτσι ακριβώς είναι θέμα χρόνου να δούμε και άλλο θάνατο στο ποδόσφαιρο. Είναι φανερό ότι θα αυξηθούν οι χαμένες ζωές.
Δηλαδή θα σταματήσουν τα «ραντεβού θανάτου» που στήνουν οι οπαδοί - χούλιγκαν και οι σύνδεσμοι των ελληνικών ομάδων και τα οποία έχουν ήδη προκαλέσει απώλειες ανθρώπινων ζωών; Βλέπετε να καταλαγιάζει το οπαδικό μίσος; Θα μπει τέλος στον οπαδικό έλεγχο περιοχών έναντι αντιπάλων ομάδων με ό,τι αυτό συνεπάγεται και ως προς τον οικονομικό έλεγχο;
Και όταν γίνονται σοβαρά επεισόδια; Ούτε τα πρόστιμα, ούτε οι αγώνες κεκλεισμένων των θυρών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα. Υποβιβασμός αμέσως είναι η λύση. Άρα ποια είναι η λύση στο πρόβλημα; Σφράγισμα των συνδέσμων, ακόμη και διακοπή του πρωταθλήματος αν χρειαστεί. Δεν εξυγιαίνεται εν λειτουργία.
Πηγή φωτ.: Shutterstock
Δεδομένου ότι εκτός από το συγκεκριμένο περιστατικό, και πέραν της οπαδικής βίας, υπάρχει πληθώρα περιστατικών ανομίας, από τις συμπεριφορές στα πανεπιστήμια μέχρι τους διακινητές μεταναστών που οδηγούν στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας της Εγνατίας, διακρίνετε μια φοβική στάση της Αστυνομίας όσον αφορά την επιβολή της νομιμότητας;
Καταρχήν, αστυνομία που να μην παρεκτρέπεται δεν υπάρχει πουθενά στον πλανήτη. Από εκεί και πέρα είναι ιστορικοί και ιδεολογικοί οι λόγοι για τους οποίους η ελληνική Αστυνομία έχει την στάση που περιγράφετε. Ανέκαθεν τα αστικά κόμματα είχαν μια ενοχική στάση απέναντι στον ρόλο της ως κατασταλτικού μηχανισμού.
Οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, φοβούμενες τις αντιδράσεις της Αριστεράς, αλλά και της συντριπτικής πλειοψηφίας των δημοσιογράφων λησμονούν πως οι αστυνομικοί είναι επιφορτισμένοι να υπερασπιστούν το αγαθό της δημόσιας ασφάλειας.
Απαιτείται λοιπόν να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας ως Δημοκρατία για το ρόλο της αστυνομίας και των αστυνομικών.
Πιστεύετε ότι θα απαλλαγούμε από αυτά τα συμπλέγματα;
Η κοινωνία ωριμάζει και νομίζω ότι συνειδητοποιεί πως τέτοιες ιδεοληψίες δεν οδηγούν πουθενά. Αλλά χρειάζεται η πολιτεία να κινηθεί πιο θαρραλέα.
Δείτε τι συμβαίνει με την νομοθεσία ως προς την χρήση όπλου από τον αστυνομικό. Επιτρέπεται να πυροβολήσει εφόσον αυτό απαιτείται για την εκπλήρωση του καθήκοντός του και εφόσον η χρήση όπλου δεν συνιστά υπερβολικό μέτρο σε σχέση με το είδος της απειλούμενης βλάβης. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Όταν δηλαδή ο αστυνομικός τραβήξει το περίστροφο και πυροβολήσει, ακόμη και ευρισκόμενος σε άμυνα, αυτό χρήζει αποδείξεως και σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να βρεθεί ο ίδιος κατηγορούμενος.
Αυτή η διάταξη προφανώς και απαιτεί επανεξέταση. Η Αστυνομία αποτελεί θεσμό της Δημοκρατίας. Προστατεύει τον πολίτη. Εφόσον κάποιος υπερβεί τα όρια ασφαλώς και πρέπει να τιμωρηθεί. Όχι όμως να τιμωρείται επειδή προστατεύει τον πολίτη. Γιατί δηλαδή στη Γαλλία και τη Γερμανία η κριτική απέναντι στην αστυνομία όταν παρεμβαίνει δεν είναι τόσο συχνή όσο στην Ελλάδα;
Άλλο παράδειγμα του στρεβλού τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε εδώ και δεκαετίες την Αστυνομία: Αμφιβάλετε ότι αν είχε παρέμβει δυναμικά, δηλαδή ασκώντας βία, αφού μόνο έτσι θα μπορούσε να συγκρατήσει τους φανατισμένους Κροάτες χούλιγκαν, θα είχαν βρεθεί κάποιοι να την κατηγορήσουν για υπερβολική χρήση βίας;
Πηγή φωτ.: Shutterstock
Δεν επιχειρώ να δικαιολογήσω την αβελτηρία της Αστυνομίας, αυτή ήταν απόλυτη. Αναφέρομαι απλώς στον τρόπο με τον οποίο την αντιμετωπίζει διαχρονικά μερίδα της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος. Την επιζητά όταν τη χρειάζεται αλλά δεν είναι εκεί, αλλά της ασκεί κριτική όταν παρεμβαίνει και την κατηγορεί για χρήση βίας.
Επίσης συχνά οι αστυνομικοί αποφεύγουν να εμπλακούν σε καταστάσεις που βλέπουν ότι μπορούν να προσλάβουν ανεξέλεγκτη τροπή, προκειμένου να μην εμπλακούν μετά σε ΕΔΕ και πιθανές διώξεις μόνο και μόνο επειδή άσκησαν τα καθήκοντά τους.
Εθίζεται όλο και περισσότερο στην βία η ελληνική κοινωνία κε. Πανούση;
Είναι ένα τεράστιο ζήτημα αυτό που ανοίγετε και η κοινωνία, αλλά και η ελληνική πολιτεία δεν το έχει μέχρι τώρα συζητήσει. Στην περίπτωση της πολιτικής βίας, για παράδειγμα, δεν έχει γίνει ποτέ συζήτηση στην ελληνική Βουλή.
Σε όσες χώρες ταλαιπωρήθηκαν από την τρομοκρατία, όπως η Ιταλία και η Γερμανία, έγιναν συζητήσεις στα Κοινοβούλιά τους. Όχι όμως στην Ελλάδα.
Η πολιτική βία, η βία διαφόρων ομάδων κατά δημοσίων υπηρεσιών και προσώπων, η οπαδική βία, η κοινωνική βία, η ενδοοικογενειακή βία, η εφηβική βία, όλες αυτές οι μορφές βρίσκονται σταθερά σε έξαρση τα τελευταία χρόνια.
Κι όμως στην χώρα μας δεν θέλουμε να συζητήσουμε την σχέση μας με την βία. Πρέπει να το κάνουμε. Η αύξηση της βίας διαβρώνει όχι μόνο την Δημοκρατία μας, αλλά τις ανθρώπινες σχέσεις, την οικογένεια, την ηθική του καθενός μας.
* Γιάννης Πανούσης, Εγκληματολόγος και πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη
