Οι τιμές των μετοχών βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά σχεδόν παντού. Ως ένα βαθμό τέτοιες υψηλές αποτιμήσεις δικαιολογούνται, ωστόσο ανησυχούμε ότι οι αγορές μπορεί να υποτιμούν τους μελλοντικούς κινδύνους, όπως λέει ο Αθανάσιος Βαμβακίδης από την Bank of America - Merrill Lynch στο Liberal.
Και συμπληρώνει πως οι ακραίες αποτιμήσεις υποδηλώνουν εφησυχασμό. «Κάτι θα μπορούσε να σπάσει», λέει χαρακτηριστικά.
Το υψηλόβαθμο στέλεχος της αμερικανικής τράπεζας δεν συμμερίζεται πλήρως την ευφορία των αγορών, εξηγώντας ότι αναμένουμε επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, ο πληθωρισμός επιμένει, τα επιτόκια θα παραμείνουν ψηλά για διάστημα μεγαλύτερο απ’ ότι αναμένουν οι αγορές και το σενάριο νέων ενεργειακών σοκ λόγω των γεωπολιτικών κινδύνων, είναι πάντα υπαρκτό.
Το στοιχείο μάλιστα που δείχνει την τρέχουσα κατάσταση των αγορών, είναι, όπως λέει, το γεγονός ότι τόσο ο χρυσός, όσο και το bitcoin, δηλαδή τα πιο ασφαλή αλλά και τα πλέον επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, βρίσκονται αμφότερα σε υψηλά όλων των εποχών.
Για την Ελλάδα, συνεχίζει να πιστεύει ότι οι προοπτικές για τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία είναι πολύ καλές. Εφόσον η παγκόσμια οικονομία και οι αγορές δεν γνωρίσουν κάποια σκληρή προσγείωση, η υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχίσει να υποστηρίζει το σενάριο των ισχυρών αποτιμήσεων.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Τα μεγάλα χρηματιστήρια διεθνώς βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά, τόσο στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, όσο και στην Ιαπωνία. Δικαιολογείται το ράλι και όλη αυτή η ευφορία μόνο από τη «φρενίτιδα» για την Τεχνητή Νοημοσύνη;
Πράγματι, οι τιμές των μετοχών βρίσκονται σχεδόν παντού σε ιστορικά υψηλά. Αυτό συμβαίνει και με άλλα assets, όπως οι μειωμένες αποδόσεις στα εταιρικά ομόλογα.
Ως ένα βαθμό, τέτοιες υψηλές αποτιμήσεις δικαιολογούνται. Η παγκόσμια οικονομία τα πηγαίνει σχετικά καλά, παρ’ ότι διανύουμε την πιο επιθετική περίοδο νομισματικής πολιτικής που έχουμε βιώσει από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Η ανάπτυξη μας έχει εκπλήξει θετικά, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, ενώ ο πληθωρισμός υποχωρεί. Οι επενδυτές ανησυχούσαν ότι η πορεία αύξησης των επιτοκίων που ξεκίνησε προ διετίας από τις κεντρικές τράπεζες, θα οδηγούσε σε ύφεση ή θα εμφανίζονταν κίνδυνοι που θα ανέτρεπαν τα δεδομένα, αλλά μέχρι στιγμής το αποτέλεσμα είναι σχετικά διαχειρίσιμο.
Από την πλευρά τους, οι αγορές αναμένουν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν φέτος να μειώνουν τα επιτόκια, κίνηση που ασφαλώς επηρεάζει θετικά τα risk assets. Την ίδια στιγμή η ρευστότητα παραμένει ισχυρή, η δημοσιονομική πολιτική συνεχίζει να είναι χαλαρή, ειδικά στις ΗΠΑ, ενώ ο τομέας των υπηρεσιών επιμένει να επιτυγχάνει αποδόσεις, πάνω από τις προσδοκίες.
Παρ’ όλα αυτά, η ανησυχία μας είναι ότι οι αγορές μπορεί να υποτιμούν τους μελλοντικούς κινδύνους. Αν και θα λέγαμε ότι «μέχρι στιγμής είναι όλα καλά», η δουλειά των αγορών από τη φύση τους είναι να προεξοφλούν το μέλλον. Οι ακραίες λοιπόν αποτιμήσεις των assets, αν μη τι άλλο, υποδηλώνουν εφησυχασμό.
Κι αυτό καθώς εξακολουθούμε να αναμένουμε μια επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς και ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να επιμένει λόγω της «σφιχτής» αγοράς εργασίας, ενισχύοντας κατ' επέκταση το σενάριο τα επιτόκια να παραμείνουν ψηλά για διάστημα μεγαλύτερο από αυτό που αναμένουν οι αγορές. Επίσης, πλησιάζει η στιγμή λήξης αρκετών εταιρικών δανείων και η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, που έχει προηγηθεί όλο το προηγούμενο διάστημα, είναι βέβαιο ότι θα αρχίσει να επηρεάζει ακόμη περισσότερο την πραγματική οικονομία.
Κάτι δηλαδή θα μπορούσε να «σπάσει». Και ας μην ξεχνάμε τους γεωπολιτικούς κινδύνους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα σοκ στις τιμές της ενέργειας.
Μήπως μεγάλο μέρος του ράλι οφείλεται στο φόβο των επενδυτών ότι θα χάσουν την άνοδο, στο λεγόμενο Fear οf Missing Out (FOMO); Και πόσο προσεκτικοί πρέπει να είναι οι επενδυτές σε αυτή τη φάση;
Σε αυτό το στάδιο θα συνιστούσαμε προσοχή. Η αγορά έχει ήδη προεξοφλήσει τη μείωση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες γύρω στον Ιούνιο, αλλά αυτό δεν είναι δεδομένο, ειδικά στην περίπτωση της Fed.
Εκεί εξαρτάται από τα στοιχεία. Επίσης, ακόμα κι αν οι κεντρικές τράπεζες αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια τον Ιούνιο, για όσο καιρό θα παρεμένει ο πληθωρισμός πάνω από τον στόχο τους και η ανεργία τόσο χαμηλή, δεν θα μπορούν να τα μειώσουν αρκετά.
Στην αβεβαιότητα έρχεται να προστεθεί και ο παράγοντας των αμερικανικών εκλογών, με αμφότερους τους αντιπάλους να υποστηρίζουν πληθωριστικές δημοσιονομικές πολιτικές, γεγονός που θα δυσχεράνει το έργο της Fed. Οι αγορές σήμερα έχουν προεξοφλήσει το καλύτερο σενάριο, αλλά υποτιμούν τους κινδύνους.
Βλέπουμε επίσης ένα δεύτερο κύμα «μανίας», παρόμοιο με εκείνο του 2021, για τα crypto, με μεγάλη αύξηση των εισροών. Με δεδομένο ότι πρόκειται για ένα high risk asset, υπάρχει κάτι που να σας ανησυχεί; 'Η οι αγορές έχουν ωριμάσει, όπως δείχνει και η έγκριση της SEC για τα πρώτα spot bitcoin ETF;
Δεν θα πήγαινα τόσο μακριά, αλλά προφανώς εάν οι αγορές διορθώσουν, τα πρώτα που θα υποφέρουν θα είναι τα πιο ριψοκίνδυνα και κερδοσκοπικά περιουσιακά στοιχεία. Είναι πάντως πολύ ενδιαφέρον ότι σε αυτή τη φάση των αγορών, τόσο ο χρυσός, όσο και το bitcoin, δηλαδή τα πιο ασφαλή αλλά και τα πλέον επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, βρίσκονται σε υψηλά όλων των εποχών.
Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι οι αγορές θεωρούν πως οι κεντρικές τράπεζες μπορεί και να εγκαταλείψουν τον στόχο τους για τον πληθωρισμό εάν δουν τις οικονομίες να αποδυναμώνονται κι άλλο, προκειμένου να αποτρέψουν μια προσγείωση πριν καν αυτή ξεκινήσει και καθιστώντας ελκυστικές τις εναλλακτικές λύσεις στα κύρια νομίσματα.
Η Ευρώπη ωστόσο βρίσκεται ήδη σε ήπια ύφεση, και παρ’ ότι οι ΗΠΑ δείχνουν ανθεκτικότητα, είναι σαφές ότι η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνει αισθητά. Τι εκτιμάτε ότι θα δούμε τους επόμενους μήνες;
Η ευρωπαϊκή οικονομία έπειτα από την ανάκαμψη που κατέγραψε μετά την πανδημία, παραμένει αδύναμη, αλλά τουλάχιστον δεν εξασθενεί περαιτέρω. Για το 2024 εκτιμάμε ότι η ανάπτυξη της Ευρωζώνης θα παραμείνει αδύναμη, γύρω στο 0,5%, όπως και πέρυσι, και ότι από το 2025 θα αυξηθεί σε περίπου 1%.
Οι ΗΠΑ αναπτύσσονται με πολύ ταχύτερους ρυθμούς, που με βάση τις εκτιμήσεις μας θα είναι περίπου 2,5% φέτος, όπως και πέρυσι, υποχωρώντας από το 2025 σε κάτω από 2%.
Η Κίνα, επίσης πολύ σημαντική για την παγκόσμια οικονομία, πιθανότατα θα συνεχίσει σε μια αδύναμη αναπτυξιακή πορεία, κάτω από τα επίπεδα του 5%.
Εν κατακλείδι, οι μεν ΗΠΑ φαίνεται να πηγαίνουν καλά, όχι όμως και ο υπόλοιπος κόσμος, ο οποίος έχει «κολλήσει» σε μια πορεία χαμηλής ανάπτυξης. Ένας όμως βασικός λόγος για τις επιδόσεις των ΗΠΑ είναι οι ισχυρές κρατικές δαπάνες, οι οποίες είτε δεν είναι βιώσιμες, είτε θα αναγκάσουν τη Fed να διατηρήσει υψηλά τα επιτόκια. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η ανάπτυξη των ΗΠΑ θα αρχίσει τελικά να επιβραδύνεται.
Συμπερασματικά, συνεχίζουμε να περιμένουμε μια ήπια προσγείωση της παγκόσμιας οικονομίας, αποφεύγοντας την ύφεση, ωστόσο οι κίνδυνοι για μια ακόμη πιο σκληρή προσγείωση, παραμένουν.
Με δεδομένο ότι η Ελλάδα αναπτύσσεται με διπλάσιους ρυθμούς από την Ευρωζώνη και βλέπουμε μεγάλα και επιτυχημένα placement, τόσο σε ελληνικές τράπεζες, όσο και σε επιχειρήσεις, όπως το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», τι πιστεύετε για το ελληνικό χρηματιστήριο; Θα συνεχιστεί το επενδυτικό ενδιαφέρον των ξένων;
Αναμένουμε ότι η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να έχει από τις καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Το μομέντουμ είναι πολύ θετικό και μένουν ακόμη να γίνουν πολλά στην οικονομία μετά την κατάρρευση της τελευταίας δεκαετίας. Οι μεταρρυθμίσεις προσελκύουν ξένες επενδύσεις, ανατροφοδοτώντας την εγχώρια οικονομία. Το Ταμείο Ανάκαμψης επίσης συμβάλλει, τόσο με μεταρρυθμίσεις, όσο και με χρηματοδότηση από την ΕΕ.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ελληνικές μετοχές έχουν καλές επιδόσεις, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις στις μεγάλες αγορές. Και συνεχίζουμε ως τράπεζα να πιστεύουμε ότι οι προοπτικές για τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία είναι πολύ καλές.
Η Ελλάδα φυσικά είναι ευάλωτη στο εξωτερικό της περιβάλλον και σε τυχόν νέα σοκ, όπως ισχύει για κάθε μικρή, ανοιχτή οικονομία. Αλλά με την υπόθεση ότι η παγκόσμια οικονομία θα βιώσει μια ήπια προσγείωση, καθώς και ότι θα υπάρξει μια ήπια διόρθωση των αγορών και της παγκόσμιας διάθεσης για κινδύνους, η υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχίσει να υποστηρίζει το σενάριο των ισχυρών αποτιμήσεων.
Στα παραπάνω προφανώς θα συνέβαλε και μια πιθανή αναβάθμιση της Ελλάδας σε κατάσταση ανεπτυγμένης αγοράς, προσελκύοντας όλο και περισσότερες σταθερές πηγές χρηματοδότησης.
* Ο Αθανάσιος Βαμβακίδης είναι Managing Director και Global Head of Foreign Exchange Strategy στην Bank of America Merrill Lynch
