Στοιχεία που δημοσιεύει η έκθεση «Food Security Update – World Bank Response to Food Insecurity» για την διατροφική ασφάλεια του πλανήτη τοποθετεί τη χώρα μας στη δέκατη θέση διεθνώς με «πραγματικό» πληθωρισμό στα τρόφιμα 11%.
Οι δείκτες τιμών γεωργικών προϊόντων, εξαγωγών και σιτηρών έκλεισαν 6%, 4% και 10% υψηλότερα, αντίστοιχα. Η αύξηση των τιμών του καλαμποκιού και του σιταριού, που έκλεισαν 12% και 14% υψηλότερα, αντίστοιχα, μετά την πτώση το πρώτο εξάμηνο του Ιουλίου, οδήγησε στην αύξηση του δείκτη τιμών των σιτηρών, ενώ οι τιμές του ρυζιού παρέμειναν σταθερές.
Η αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία που επέτρεπε την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας έχει αναζωπυρώσει φόβους για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, και συνεπώς και στην Ελλάδα, με τους αναλυτές να περιγράφουν την κατάρρευση της πρωτοβουλίας ως αναπόφευκτη οπισθοδρόμηση και ισχυρό πλήγμα για τις αγορές.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον επιχειρηματία Χρήστο Αθανασόπουλο, ιδιοκτήτη Αγροκτήματος στη Ναύπακτο, η Ελλάδα έχει επάρκεια σε σκληρά σιτηρά και δεν πραγματοποιεί εισαγωγές. Ο ίδιος τοποθετείται στο liberal.gr για τα αίτια που η αγροτική παραγωγή έχει οδηγηθεί σε αυξητικά επίπεδα ακρίβειας, ενώ εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι τιμές από το χωράφι μέχρι το ράφι του σούπερ μάρκετ.
Συνέντευξη στην Κέλλυ Σαουάχ-Μαραγκουδάκη
Με ποιον τρόπο κρίνετε ότι περιπλέκονται οι εξελίξεις ύστερα από την απόφαση της ρωσικής κυβέρνησης να υπαναχωρήσει από τη συμφωνία με τα σιτηρά;
Η Ρωσία, πράγματι, αιφνιδίως διέκοψε τη συμφωνία που είχε με τη Δύση, για την εξαγωγή των Ουκρανικών σιτηρών, στοχεύοντας στην άρση των κυρώσεων από το Δυτικό κόσμο. Το κυριότερο, όμως, πλήγμα δημιουργείται στους φτωχότερους, που έχουν σαν βασική τροφή το σιτάρι. Απόρροια της απόφασης αυτής είναι η πρόσκαιρη μείωση της προσφοράς, οπότε και η τιμή αναμένεται να εκτιναχθεί ανάλογα. Εκτιμώ όμως, πως μετά τα φετινά αλώνια, οι μύλοι έχουν ήδη καλύψει τα αποθέματα τους, γεγονός που φανερώνεται κι από τις συνεχείς προσφορές της χονδρικής, έως ότου βρεθεί και πάλι λύση, ώστε να γίνει επανεκκίνηση των εξαγωγών. Θεωρώ πως και οι φετινές σπορές θα πραγματοποιηθούν κανονικά, οπότε και δεν υφίσταται ιδιαίτερος λόγο ανησυχίας. Επιπλέον, η αγορά δείχνει να μην τρομοκρατήθηκε από αυτή την απόφαση, ενώ τα σιτηρά συνεχίζουν να κινούνται σε πτωτική πορεία. Όσο για την ελληνική αγορά, οι τιμές παραγωγού είναι σημαντικά μειωμένες σε σχέση με τις περσινές.
Yπάρχει επάρκεια στα σιτηρά στην Ελλάδα, δεδομένου ότι εισάγουμε μαλακό σιτάρι περίπου 250.000-300.000 τόνους το χρόνο από Ουκρανία και Ρωσία; Τι λένε οι αγροτικοί συνεταιρισμοί;
Η Ελλάδα έχει επάρκεια σε σκληρά σιτηρά και δεν πραγματοποιεί εισαγωγές. Οπότε οι γηγενείς ανάγκες στα σκληρά σιτηρά καλύπτονται στο σύνολό τους. Όμως η επάρκεια αυτή στα μαλακά σιτηρά είναι μόλις στο 10%. Αν απαιτηθεί κάλυψη μαλακών σιτηρών (η χρήση των οποίων προορίζεται για την παραγωγή του ψωμιού), αυτή μπορεί να αναζητηθεί σε χώρες της μέσης Ευρώπης, των ΗΠΑ και του Καναδά, που παράγουν επίσης εξαιρετικά, σε ποιότητα, μαλακά σιτηρά.
Γιατί έχει ακριβύνει τόσο η αγροτική παραγωγή; Πού παρατηρείται μεγαλύτερη αύξηση; Σε λιπάσματα, σε φυτοφάρμακα, αλλού;
Η αγροτική παραγωγή φυσικά και έχει οδηγηθεί σε αυξητικά επίπεδα ακρίβειας, ως επακόλουθο του γενικότερου κύματος πληθωρισμού. Βέβαια, οι τιμές σε σχέση με πέρυσι έχουν μειωθεί σημαντικά και είναι ελαφρώς αυξημένες σε σχέση με τα προ πληθωρισμού επίπεδα. Ένας παράγοντας ευθύνης είναι και το diesel, σημαντικό για την παραγωγή μας, που φέτος είναι στο 1,5€, ενώ πέρυσι είχε φτάσει στα 2,1€.
Η μεγάλη «ψαλίδα», που ανοίγει από την τιμή στο χωράφι στο ράφι δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο, με τους παραγωγούς να λένε ότι στις πλάτες τους κάποιοι αισχροκερδούν, ενώ οι καταναλωτές, οι οποίοι για ακόμη μία φορά είναι θύματα της αισχροκέρδειας. Πώς διαμορφώνονται οι τιμές από το χωράφι μέχρι το ράφι του σούπερ μάρκετ;
Η αλήθεια είναι ότι οι τιμές ορίζονται βάσει της δυναμικής τον εμπόρων που έχουν ολιγοπωλιακό χαρακτήρα. Δηλαδή, πολλοί μεμονωμένοι παραγωγοί στηρίζονται σε έναν ή δύο εμπόρους που τους καθορίζουν την τιμή, καθώς μόνοι τους δυσκολεύονται να διοχετεύσουν τα προϊόντα στον τελικό καταναλωτή. Οπότε ο έμπορος θα αγοράσει την παραγωγή και ο αγρότης θα αναγκαστεί να πουλήσει για να μην πετάξει το προϊόν. Παράλληλα υπάρχουν πολλοί μεσάζοντες που εμπλέκονται στην αλυσίδα. Πλήθος προϊόντων φεύγουν από τα εργοστάσια για μεγάλους χονδρεμπόρους, που με τη σειρά τους πουλάνε σε πιο τοπικούς. Αυτοί στη συνέχεια διανέμουν τα προϊόντα στα τελικά σημεία πώλησης, με αποτέλεσμα τα πολλά χέρια να δημιουργούν και έξτρα κόστη.
Ποιο είναι το μέλλον της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα; Σήμερα ανέρχεται στο 3% του ΑΕΠ. Ποια είναι τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ποσοστά; Να είμαστε αισιόδοξοι ή απαισιόδοξοι;
Κρίνοντας από τον κάμπο στον οποίο δραστηριοποιούμαι, τα πράγματα δεν δείχνουν ευοίωνα, καθώς ο νέος κόσμος που έχει παραμείνει για να στελεχώσει τις εργασίες μειώνεται διαρκώς. Όσα άτομα παραμένουν, έχουν ελλιπή κατάρτιση και ο εξοπλισμός τους είναι πλέον τεχνολογικά απαρχαιωμένος. Η νέα ΚΑΠ που ξεκίνησε στις αρχές του χρόνου, ίσως μπορεί να φανεί βοηθητική, καθώς δεν ενισχύει τις οικονομίες κλίμακος, αλλά τις μικρότερες παραγωγές. Βασικός στόχος της είναι η ενίσχυση της βιοποικιλότητας, καθώς και ο περιορισμός των φυτοφαρμάκων, η επίτευξη των οποίων επιζητά αυξημένες ώρες εργασίας. Θετικό νέο είναι ότι προβλέπεται να στηριχθούν γύρω στα 400.000 μικρά αγροκτήματα για εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού τους, ενώ προβλέπεται να στηριχθούν και οι νεότερες γενιές για να εγκατασταθούν μόνιμα στην επαρχία. Γενικότερα, είναι αισιόδοξη η πρόθεση να ενισχυθούν οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις σε σχέση με τις μεγαλύτερες.
