Τον ρόλο της Ελλάδας, ως σταθερού εταίρου, στην Ευρώπη των «27», έτσι όπως διαμορφώθηκε μετά τις ευρωεκλογές, επισημαίνει στη συνέντευξή της Liberal, η Αριστοτελία Πελώνη, Διευθύντρια του Γραφείου Διεθνούς Στρατηγικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας του Πρωθυπουργού. Ενόψει της συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον την ερχόμενη εβδομάδα, όπου η Σουηδία θα συμμετάσχει για πρώτη φορά, η κ. Πελώνη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο των εργασιών και επαναλαμβάνει την ελληνική θέση για τη Βόρεια Μακεδονία ότι «δεν μπορεί η χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας να είναι επιλεκτική, μόνο για την έξωθεν καλή μαρτυρία».
Συνέντευξη στη Λίδα Μπόλα
Βρισκόμαστε μετά τις ευρωεκλογές, που σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν έστειλαν απλώς μηνύματα, αλλά οδήγησαν και σε ανατροπές. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στη Γαλλία, βλέπουμε τις «αναταράξεις» στη Γερμανία.
Kαταρχάς, η ακροδεξιά τα πήγε χειρότερα απ΄όσο πολλοί περίμεναν στις ευρωεκλογές, προφανώς με αισθητή παρουσία στη Γερμανία και στη Γαλλία, όπου το αποτέλεσμα προκάλεσε κοινοβουλευτικές εκλογές. Σε ό,τι αφορά τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από πλευράς αριθμών, το ευρωπαϊκό πολιτικό κέντρο, όπως εκπροσωπείται από τις τρεις κύριες πολιτικές οικογένειες, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές και τους Ευρωπαίους Φιλελεύθερους, έχει μια άνετη πλειοψηφία. Επί της ουσίας είναι η μοναδική λειτουργική πλειοψηφία, για τον λόγο αυτό οι συζητήσεις γύρω από τις κορυφαίες θέσεις επικεντρώθηκαν ουσιαστικά στις τρεις πολιτικές ομάδες.
Και δεν πρέπει να υποτιμούμε το γεγονός ότι την προηγούμενη εβδομάδα επετεύχθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνία για τις τρεις ευρωπαϊκές θέσεις ευθύνης – Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική. Η συμφωνία επετεύχθη καταρχάς χάρη στην κοινή πρόταση που κατέθεσαν οι τρεις πολιτικές ομάδες στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πρόταση και συμφωνία στην οποία ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έπαιξε ουσιαστικό και εποικοδομητικό ρόλο ως ένας από τους δύο διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Πώς θα περιγράφατε την επόμενη ημέρα για την Ευρώπη των «27»;
Η Ευρώπη πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Και θυμίζω ότι το έκανε στον προηγούμενο πενταετή ευρωπαϊκό κύκλο επιδεικνύοντας, παρά τις δυσκολίες και τις επιμέρους διαφωνίες, ενότητα και γρήγορα ανακλαστικά σε μια σειρά από πρωτόγνωρες και μεγάλου μεγέθους κρίσεις: πανδημία, ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενεργειακή και κατόπιν πληθωριστική κρίση.
Θέλω να πιστεύω ότι θα το κάνει και πάλι και θα διαψεύσει προφητείες και αφορισμούς ότι είναι «νεκρή». Γιατί οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι πολλές, απαιτούν συναινέσεις και συνεργασία, απαιτούν λύσεις και απαντήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και στο πρόσφατο παρελθόν εκλογικά αποτελέσματα στην Ευρώπη είχαν προκαλέσει περίπου εσχατολογικά σενάρια, τα οποία διαψεύστηκαν στην πράξη – ή μάλλον η πράξη προσαρμόστηκε στην πραγματικότητα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος της Ελλάδας ποιος είναι; Και πόσο ευνοϊκό είναι το πλαίσιο για να προωθηθούν προτάσεις, όπως κοινή ευρωπαϊκή άμυνα;
Το τοπίο είναι ρευστό: ένα αβέβαιο διεθνές περιβάλλον και πιθανά ρίσκα πολιτικής αβεβαιότητας. Όμως, σε αυτό το τοπίο, η Ελλάδα παραμένει σταθερός εταίρος. Για παράδειγμα, την ώρα που εκφράζονται ανησυχίες για τη δημοσιονομική κατάσταση και το κόστος δανεισμού της Γαλλίας, η Ελλάδα, τα πηγαίνει καλά, διατηρεί δημοσιονομική σταθερότητα.
Η χώρα μας είναι ισχυροποιημένη οικονομικά, διπλωματικά και αμυντικά, έχει ρόλο και λόγο στο τραπέζι των ευρωπαϊκών αποφάσεων, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από κοινού με τον Πολωνό Πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ασπίδας αεράμυνας που θα χρηματοδοτηθεί με ευρωπαϊκούς πόρους απαντά με συγκεκριμένο τρόπο στο πώς θα ενισχυθεί η ευρωπαϊκή άμυνα και η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Η Ευρώπη πρέπει να προσαρμοστεί στη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Και αν θέλει να έχει γεωπολιτικό αποτύπωμα, οφείλει να μπορεί να προστατεύσει τα κράτη-μέλη και τους πολίτες της. Δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Σας θυμίζω ότι όταν, εν μέσω πανδημίας, έγινε η πρώτη συζήτηση για την ανάγκη να διασωθούν θέσεις εργασίας και να ανακάμψουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες με κάποιας μορφής κοινό δανεισμό, κανένας δεν πίστευε ότι αυτό θα ευοδωνόταν, λόγω των αντιδράσεων των λεγόμενων «φειδωλών» χωρών. Και, όμως, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έγινε πραγματικότητα.
Η άμυνα θα είναι ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης στον νέο ευρωπαϊκό κύκλο. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο που η ασφάλεια, σε όλες της τις εκφάνσεις θα είναι το κυρίαρχο ζητούμενο: ασφάλεια διατροφική, ασφάλεια προμηθειών, ασφάλεια ενεργειακή, γεωπολιτική. Και συνδέεται ευθέως με την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Την ερχόμενη εβδομάδα πραγματοποιείται στην Ουάσινγκτον η Σύνοδος του ΝΑΤΟ. Ποιο είναι το μείζον στην ατζέντα και τι θα πρέπει να αναμένουμε;
Η Σύνοδος αυτή σηματοδοτεί τα 75 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ουάσιγκτον (Βορειοατλαντικό Σύμφωνο), γενέθλια που έρχονται σε μια συγκυρία όπου στον εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία, έχει προστεθεί και η πρόκληση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, η οποία εμπεριέχει κινδύνους περιφερειακής ανάφλεξης.
Θα είναι επίσης η πρώτη φορά που η Σουηδία θα συμμετάσχει ως συμμαχική χώρα στο ανώτατο επίπεδο.
Η επιβεβαίωση της στήριξης στην Ουκρανία, αλλά και η ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της Συμμαχίας θα είναι τα βασικά θέματα συζήτησης, όπως και οι παγκόσμιες συνεργασίες του ΝΑΤΟ με εταίρους, όπως η Ε.Ε, αλλά και οι τέσσερις χώρες του Ινδο-Ειρηνικού (Αυστραλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία, Νότια Κορέα).
Η Ελλάδα βρίσκεται στον βασικό πυρήνα των συζητήσεων για την ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων, καθώς, είναι από τους λίγους εταίρους που λόγω γεωγραφίας και προκλήσεων ασφαλείας στην άμεση γειτονιά της, έχει εκπληρώσει εδώ και χρόνια τη δέσμευση για αμυντικές δαπάνες που φθάνουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ. – δέσμευση που πολλά ευρωπαϊκά κράτη εκπληρώνουν τώρα, υπό το φως των νέων προκλήσεων ασφαλείας που δημιουργεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η χώρα μας δεν είχε την πολυτέλεια του μερίσματος ειρήνης που απολάμβαναν άλλες ευρωπαϊκές χώρες πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Είναι, όμως, μια χώρα σε ένα σημαντικό γεωπολιτικό σταυροδρόμι, στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., με δεσμούς με τον Νότο και την Ανατολή και σημαντικές σχέσεις με χώρες της ευρύτερης περιοχής.
Και συμβάλλει με συγκεκριμένες κινήσεις και πρωτοβουλίες στην ευρωπαϊκή και συμμαχική ασφάλεια. Και αυτή δεν αφορά μόνο τον σκληρό πυρήνα της άμυνας, αφορά και την ασφάλεια προμηθειών, όπως και την ενεργειακή ασφάλεια. Και βέβαια, με την πρόταση Μητσοτάκη-Τουσκ για την ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας, η οποία θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τον ευρωπαϊκό πυλώνα του ΝΑΤΟ.
Θα υπάρξουν διμερείς επαφές του πρωθυπουργού, για παράδειγμα με τον Τούρκο Πρόεδρο και θα πρέπει να αναμένουμε να τεθεί το θέμα της παραβίασης της Συνθήκης των Πρεσπών από τη νέα ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας;
Ελλάδα και Τουρκία διατηρούν ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας σε πολλαπλά επίπεδα, αυτή ήταν και η συμφωνία του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Τουρκίας στην πρώτη συνάντηση που είχαν τον περασμένο Ιούλιο στο Βίλνιους μετά τις εκλογές στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν θα συμπέσουν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, πολλές φορές σύντομες συναντήσεις των ηγετών προκύπτουν επί τόπου. Σε κάθε περίπτωση, θυμίζω ότι κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στην Άγκυρα τον περασμένο Μάιο, είχε συμφωνηθεί η επόμενη συνάντησή των δύο ηγετών να πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Σε ό,τι αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, η θέση μας είναι καθαρή. Η ονομασία της Βόρειας Μακεδονίας, με βάση και το Σύνταγμά της, ισχύει για όλες τις χρήσεις. Η εσωτερική χρήση ως υποχρέωση περνά μεσ΄από το Σύνταγμα της χώρας, το οποίο άλλαξε. Δεν μπορεί η χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας να είναι επιλεκτική, μόνο για την έξωθεν καλή μαρτυρία. Η ονομασία είναι erga omnes. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για να γίνει η Βόρεια Μακεδονία μέλος του ΝΑΤΟ το 2020.
