Του Γιάννη Παλιούρη
Η Eastman Kodak, υπήρξε πρωτοπόρος της φωτογραφίας διαθέτοντας στην αγορά τις πρώτες καταναλωτικές κάμερες τον 19ο αιώνα. Έτσι, για πάνω από έναν αιώνα ήταν ένας επιχειρηματικός γίγαντας που τίποτα δεν φαινόταν ικανό να τον κλονίσει. Το πρόβλημα, όμως, με τις επιχειρήσεις όπως η Kodak είναι ότι καταλήγουν δυσκίνητες και αναποτελεσματικές, ανίκανες να αντιδράσουν στα σημάδια της εξέλιξης. Και κάπως έτσι το αδιανόητο συνέβη. Η Kodak απέτυχε να κατανοήσει τη δύναμη της ψηφιακής φωτογραφίας και μέσα σε μόλις μια δεκαετία κατέρρευσε, καταθέτοντας αίτηση πτώχευσης το 2012. Σήμερα, είναι μια πολύ μικρότερη εταιρεία που ασχολείται με την εμπορική εκτύπωση και κανείς σχεδόν από τους νέους καταναλωτές δεν γνωρίζει.
Τώρα το ΔΝΤ προειδοποιεί για κάτι ακόμα πιο αδιανόητο: το ενδεχόμενο οι τράπεζες να βρεθούν αντιμέτωπες με τη δική τους «στιγμή Kodak» καθώς η τεχνολογία απειλεί όλους, όσοι δεν εξελίσσονται. Και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Στην έκθεση με τίτλο «Τhe Rise of Digital Money - Η άνοδος του ψηφιακού χρήματος», το ΔΝΤ επισημαίνει ότι οι τράπεζες πρέπει να εξελιχθούν, καθώς σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύουν να μείνουν «πίσω» από τις εξελίξεις που φέρνουν μαζί τους οι κολοσσοί της τεχνολογίας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι συγγραφείς της έκθεσης, Tobias Adrian και Tommaso Mancini-Griffoli, υποστηρίζουν ότι οι δύο πιο κοινές μορφές χρημάτων σήμερα, τα μετρητά και οι τραπεζικές καταθέσεις, «θα αντιμετωπίσουν σκληρό ανταγωνισμό» από διάφορες μορφές ψηφιακού χρήματος,
«Κάποιοι θα μείνουν πίσω χωρίς αμφιβολία. Άλλοι θα εξελιχθούν, αλλά πρέπει να το κάνουν γρήγορα», σημειώνει στην έκθεσή του το ΔΝΤ, χωρίς να δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για το τι ακριβώς σημαίνει «μένω πίσω» σε έναν τομέα τόσο ανταγωνιστικός όσο αυτός των τραπεζών.
Το Ταμείο υπογραμμίζει ότι οι σημερινοί «νεοεισερχόμενοι» στην αρένα των πληρωμών δύναται να εξελιχθούν σε τράπεζες, προσφέροντας πίστωση βάσει των πληροφοριών που θα έχουν αποκτήσει. Ωστόσο, οι τράπεζες είναι «απίθανο να εξαφανιστούν», παρά τις αυξανόμενες απειλές από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και τις νέες εταιρείες fintech, ξεκαθαρίζει το ΔΝΤ.
Η έρευνα δημοσιεύεται σε μια περίοδο που κεντρικοί τραπεζίτες και οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής συζητούν τον ρόλο που θα διαδραματίσουν οι εταιρείες τεχνολογίας και τα ψηφιακά νομίσματα στο τραπεζικό σύστημα και το σύστημα πληρωμών. Κάτι που άλλωστε επισημαίνεται και στην έκθεση με την χαρακτηριστική φράση «οι πολιτικοί θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για κάποια αναστάτωση στο τραπεζικό τοπίο».
Η έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει ακόμα ότι οι παραδοσιακές τράπεζες έχουν ορισμένα πλεονεκτήματα έναντι των τεχνολογικών ανταγωνιστών τους, όπως η δυνατότητα αύξησης των επιτοκίων στις καταθέσεις. Από την άλλη το «ηλεκτρονικό χρήμα» μπορεί να είναι πιο βολικό ως μέσο πληρωμής, αλλά τίθενται ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα της αξίας του.
Ουσιαστικά η έκθεση του ΔΝΤ περιγράφει μια ήδη εδραιωμένη κατάσταση: τη μάχη μεταξύ FinTech και ΤechFin. Ως FinTech ορίζονται οι ψηφιακές υπηρεσίες που μια τράπεζα ή μια εξειδικευμένη εταιρεία τεχνολογίας (π.χ. PayPal) προσφέρει στους καταναλωτές. Αντίστοιχα, TechFin είναι οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που έχουν τη σφραγίδα ενός τεχνολογικού κολοσσού. Για παράδειγμα, υπηρεσίες TechFin παρέχουν πλέον η Google, η Amazon, η Baidu και η Alibaba.
Το πώς θα εξελιχθεί η αγορά του TechFin και πως θα επηρεάσει τελικά τον τραπεζικό τομέα είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς, καθώς μόλις αρχίζουμε να την αποκωδικοποιούμε.
