Ευφυείς, ζωντανές μηχανές, ικανές να καταδυναστεύουν την ανθρωπότητα. Από το Μatrix και τον Εξολοθρευτή στη μεγάλη οθόνη έως τις σελίδες δεκάδων βιβλίων επιστημονικής φαντασίας, οι «περιηγητές» του μέλλοντος ήθελαν τις μηχανές περισσότερο εχθρούς παρά συνεργάτες του ανθρώπου. Τι γίνεται, όμως, αν αυτά τα «πλάσματα» αποδειχθούν τελικά χρήσιμα;
Αυτό είναι το όραμα μιας ομάδας ερευνητών από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, το οποίο περιγράφεται σε πρόσφατη δημοσίευση στο Nature Communications. Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα μαλακό, μηχανικό μετα-υλικό, ικανό να «σκεφτεί» πώς εφαρμόζονται οι δυνάμεις πάνω σε αυτό και να ανταποκριθεί μέσω προγραμματισμένων αντιδράσεων.
Το υλικό αποτελείται από εύκαμπτα, αγώγιμα πολυμερή δίκτυα που εκτελούν ψηφιακούς υπολογισμούς και σύμφωνα με τους ερευνητές θα χρησιμεύσει ως δοκιμαστική κλίνη πάνω στην οποία θα μπορούσε να εξεταστεί η ανάπτυξη αυτόνομων μηχανικών συστημάτων με τα βασικά στοιχεία της ζωής και προγραμματισμό παροχής χρήσιμων υπηρεσιών στους ανθρώπους, όπως η συντήρηση βιώσιμων και ανθεκτικών υποδομών, η παρακολούθηση της μόλυνσης σε αέρα και θάλασσα και η αποθεραπεία τραυμάτων.
Η «σκέψη» των εν λόγω μηχανών βασίζεται στην άλγεβρα Μπουλ, όπου οι τιμές των μεταβλητών είναι οι τιμές «αληθές» και «ψευδές», που συνήθως αναπαρίστανται με 1 και 0, αντίστοιχα. Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιεί δυαδικές εισόδους και εξόδους πληροφορίας, χρησιμοποιώντας ακολουθίες «on» και «off».
Τα εύκαμπτα υλικά που δημιούργησε η ερευνητική ομάδα «σκέφτονται» χρησιμοποιώντας την αναδιάρθρωση των αγώγιμων πολυμερών δικτύων. Τυχόν μηχανική δύναμη που εφαρμόζεται σε αυτά, τα συνδέει και τα αποσυνδέει σε ηλεκτρικό δίκτυο. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας μια είσοδο χαμηλής τάσης στα υλικά, η ερευνητική ομάδα δημιούργησε έναν τρόπο ώστε να αποφασίζουν πώς θα αντιδράσουν. Το κλειδί για την πραγματοποίηση όλων των λογικών υπολογισμών ήταν το «πάντρεμα» του δικτύου πολυμερών με μαλακό, παραμορφώσιμο υλικό. Ο συνδυασμός ηλεκτρικών και μηχανικών σημάτων επιτρέπει στη μηχανή να κινείται για να ξεφύγει ή να σπρώξει προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Οι ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια δεν είναι οι πρώτοι που προσπαθούν να δημιουργήσουν «ζωντανές» μηχανές. Στις αρχές του 2020 ερευνητές στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη δημιουργία των xenobots, ένα είδος βιολογικών ρομπότ που μπορούν να προγραμματιστούν για διάφορες εργασίες, από το να μεταφέρουν φάρμακα μέσα στο σώμα μέχρι να καθαρίζουν τοξικά απόβλητα. Επίσης, Επίσης, λίγους μήνες πριν επιστήμονες του πανεπιστημίου Purdue στην Ιντιάνα είχαν σχεδιάσει τεχνητές επιφάνειες που λειτουργούν ως μοριακής κλίμακας διατάξεις για υπολογιστές νέας γενιάς, αντιγράφοντας μοτίβα από βιολογικές κυτταρικές μεμβράνες.
Ζούμε σε μια εποχή που τα ρομπότ ήδη καθαρίζουν τα σπίτια, απολυμαίνουν νοσοκομεία οδηγούν τα οχήματα, απενεργοποιούν βόμβες, υποστηρίζουν χειρουργικές επεμβάσεις, κατασκευάζουν προϊόντα, διασκεδάζουν και διδάσκουν. Οι ηθικές προκλήσεις που έχουν προκύψει είναι ήδη πολλές, ενώ οι απαντήσεις που έχουμε τώρα διαμορφώνονται. Αν στην εξίσωση εισάγουμε και τον παράγοντα «σκέψη» το πρόβλημα καθίσταται ακόμα πιο περίπλοκο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η επιστημονική εξέλιξη δείχνει ότι δεν θα αποφύγουμε τη βάσανο επίλυσής του. Το πώς θα το διαχειριστούμε μένει να φανεί.
