Τη συνταγή επιτυχίας του Ισραήλ στον τομέα της κυβερνοασφάλειας «ξεδιπλώνει», μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Ράμι Εφράτι (Rami Efrati), μια από τις πλέον επιδραστικές προσωπικότητες στον συγκεκριμένο χώρο, όχι μόνο στη χώρα του αλλά και διεθνώς.
Μέσα από τη μακρά εμπειρία του στις τεχνολογίες κυβερνοασφάλειας και πληροφοριών, ο κ. Εφράτι αναλύει ακόμη πώς η στρατηγική συνεργασία ανάμεσα σε στρατό, ακαδημαϊκή κοινότητα και βιομηχανία έχει οδηγήσει τη χώρα του στην κορυφή της τεχνολογικής πρωτοπορίας, με αποτέλεσμα όλοι σήμερα να αποκαλούν το Ισραήλ cybernation.
Το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων συνάντησε τον Ράμι Εφράτι στο περιθώριο του CyberTech Global, που διεξήχθη την περασμένη εβδομάδα στο Τελ Αβίβ, με τον κορυφαίο ειδικό στην κυβερνοασφάλεια να μοιράζεται τις σκέψεις του για τον ρόλο του στρατού, της τεχνητής νοημοσύνης, της διεθνούς συνεργασίας, αλλά και τις στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν χώρες, όπως η Ελλάδα, να παραμείνουν ανταγωνιστικές και καινοτόμες.
Το οικοσύστημα του Ισραήλ: στρατός, ακαδημαϊκή κοινότητα και βιομηχανία
Εξηγώντας πώς το Ισραήλ έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο παίκτη στον χώρο της κυβερνοασφάλειας, ο κ. Εφράτι τονίζει πως όλα ξεκινούν από τον στρατό, ο οποίος αποτελεί την «εθνική θερμοκοιτίδα» για ανάπτυξη ηγεσίας και καινοτόμου σκέψης. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, οι νέοι διδάσκονται να σκέφτονται «έξω από το κουτί» και αποκτούν δεξιότητες που είναι απαραίτητες τόσο για την ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και για τη βιομηχανία, επισημαίνει.
«Τα πάντα ξεκινούν από μια ανάγκη» λέει και προσθέτει: «Αν υπάρχει μια απειλή, πρέπει να βεβαιωθείς ότι θα είσαι προστατευμένος. Και το Ισραήλ, όπως γνωρίζετε, περιβάλλεται από πολύ, πολύ …"καλούς" γείτονες. Έτσι, εμείς, για να επιβιώσουμε, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε όλες τις λύσεις που θα μας επιτρέψουν να ζήσουμε. Και να ζήσουμε καλά. Ως συνήθως, κάθε καλό πράγμα στο Ισραήλ ξεκινά από τον στρατό. Ο στρατός είναι η εθνική θερμοκοιτίδα, όπου όλοι πρέπει να υπηρετήσουν, πρέπει να εργαστούν. Και ο στρατός διδάσκει στους νέους ανθρώπους πρώτα απ' όλα την ηγεσία. Γιατί ξαφνικά, έρχονται σε ένα μέρος, όπου πρέπει να γνωρίσουν περισσότερους ανθρώπους, έχουν ευθύνη, πρέπει να βεβαιωθούν ότι όχι μόνο θα επιβιώσουν, αλλά ότι θα είναι σε θέση να ηγηθούν. Δεύτερον, τους διδάσκουμε να σκέφτονται "έξω από το κουτί" (out of the box). Διότι χωρίς αυτό δεν υπάρχει ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, δεν υπάρχει Iron Dome (η αντιπυραυλική ασπίδα του Ισραήλ), τίποτα».
Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδει ο κ. Εφράτι στη σημασία της συνεργασίας μεταξύ στρατού, ακαδημαϊκής κοινότητας και βιομηχανίας, για να δημιουργηθεί ένα ισχυρό οικοσύστημα καινοτομίας. Όπως επισημαίνει, αυτή η συνδεσιμότητα είναι η βάση της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, όπως η κυβερνοασφάλεια και η τεχνητή νοημοσύνη. «Όλα ξεκινούν από τον στρατό. Και μετά από τρία χρόνια υποχρεωτικής θητείας, μπορούν να αποφασίσουν οι νέοι, αν θα μείνουν ή θα φύγουν. Πού να πάνε; Είτε στην ακαδημαϊκή κοινότητα είτε στη βιομηχανία. Πρόκειται για τρία μέρη του ισραηλινού οικοσυστήματος. Στον στρατό, μαθαίνουν πώς να εργάζονται ανεξάρτητα, πώς να παίρνουν αποφάσεις, πώς να συναλλάσσονται με άλλους ανθρώπους. Και την ανάγκη να έχουν πλήρη ασφάλεια, τόσο κινητική όσο και ψηφιακή. Οι εξαιρετικοί αυτοί άνθρωποι, που αποκαλούμε ανθρώπινο δυναμικό, γνωρίζουν ότι έχουν μέλλον στο Ισραήλ. Φυσικά, πολλοί από αυτούς θα πάνε στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολλοί από αυτούς θα πάνε σε άλλα μέρη. Αλλά στο Ισραήλ, αν κοιτάξετε όλες τις επιχειρήσεις στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, η έρευνα και ανάπτυξη (R&D) βρίσκεται εδώ, στη χώρα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό» υπογραμμίζει.
«Κλειδί» για την επιτυχία η διεθνής συνεργασία
Ο Ράμι Εφράτι τονίζει ακόμη την ανάγκη παγκόσμιας συνεργασίας, η οποία εκτιμά πως είναι και το κλειδί για την επιτυχία. Φέρνει, μάλιστα, ως παράδειγμα τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, τονίζοντας ότι αυτή η συμμαχία δείχνει πώς διαφορετικές χώρες μπορούν να ενωθούν για να αντιμετωπίσουν κοινούς κινδύνους και να προωθήσουν την ανάπτυξη και την καινοτομία. «Χρειάζεται συνεργασία σε παγκόσμιο πλαίσιο» αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ ερωτηθείς για το πώς μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της διεθνούς συνεργασίας σε έναν κατακερματισμένο κόσμο, η απάντησή του είναι κατηγορηματική.
«Δεν είναι αυτό το θέμα. Είναι ένας κατακερματισμένος κόσμος με πολλούς τρόπους. Δεν με ενδιαφέρει αυτό. Εξετάζω τη διεθνή συνεργασία. Θα σας δώσω ένα καλό παράδειγμα: Ελλάδα, Ισραήλ και Κύπρος. Συνειδητοποιούμε ότι είμαστε όλοι μαζί στην ίδια βάρκα. Πρέπει να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον σε κάθε περίπτωση. Ας το κάνουμε. Και αυτό το τρίγωνο είναι μόνο ένα μικρό παράδειγμα. Πιστεύω ότι αν βρούμε τον σωστό τρόπο να συνεργαζόμαστε, αυτό θα δημιουργήσει για τη νέα γενιά έναν συμβολισμό για το πώς μπορούμε να το κάνουμε και με άλλα πράγματα. Με τον κυβερνοχώρο, δεν μπορεί να λειτουργήσει η κυβερνοασφάλεια χωρίς διεθνή συνεργασία. Ακόμα και αν νομίζει κάποιος ότι είναι ο καλύτερος των καλύτερων, δεν μπορεί να τα κάνει όλα μόνος του. Ακόμα και το Ισραήλ, που είναι ένα έθνος του κυβερνοχώρου (cybernation). Αν κάποιος επιτίθεται από τη Ρωσία ή την Κίνα, πρέπει να εντοπιστεί από πού προέρχεται, ποιος είναι ο φορέας, πώς γίνεται, τι είδους ευπάθειες υπάρχουν, τι είδους επιθέσεις είναι. Ίσως να είχατε το ίδιο πρόβλημα στην Ελλάδα και να το λύσατε. Δώστε τη λύση και σε εμάς γρήγορα. Θα κάνουμε και εμείς για εσάς το ίδιο. Πιστεύω, λοιπόν, πως η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη».
Ανάπτυξη ταλέντου και παραμονή ανθρώπινου δυναμικού στη χώρα
Το Ισραήλ είναι ένα έθνος νεοφυών επιχειρήσεων, ένα cybernation και έχει δημιουργήσει ένα ακμάζον οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων. Πώς μπορούν, άραγε, άλλες χώρες να μιμηθούν την επιτυχία ή το μοντέλο του στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα; «Πρώτα απ' όλα», σημειώνει ο Ράμι Εφράτι, «είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε τις γνώσεις μας, επειδή δεν είναι μυστικές. Και πιστεύουμε ότι αν οι άνθρωποι ζουν σε μια καλή, σε μια ωραία κατάσταση και είναι επιτυχημένοι, θα υπάρχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες για ειρήνη. Έτσι, πρώτα απ' όλα, είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε αυτές τις πληροφορίες, όπως κάναμε για χρόνια στη γεωργία. Δεύτερον, πιστεύουμε ότι πρέπει να συνεργαστούμε για να βρούμε λύσεις που αφορούν όλους μας. Η κυβερνοασφάλεια είναι μία από αυτές, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η γεωργία, η τεχνολογία τροφίμων και πολλοί ακόμη τομείς εντάσσονται σε αυτό το πνεύμα συνεργασίας».
Το μέλλον της κυβερνοασφάλειας και η Τεχνητή Νοημοσύνη
Αναφερόμενος στις αναδυόμενες τάσεις της κυβερνοασφάλειας, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI), ο Ράμι Εφράτι τονίζει ότι το Ισραήλ έχει αρχίσει να καλύπτει το χάσμα σε αυτόν τον τομέα, επισημαίνοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι πλέον απαραίτητη για την κυβερνοασφάλεια, την επιρροή και τον ψυχολογικό πόλεμο, καθώς βοηθά στον εντοπισμό του τι είναι ψεύτικο και τι αληθινό. «Νομίζω ότι ήμασταν λίγο αργοί στην τεχνητή νοημοσύνη. Την εντοπίσαμε λίγο αργά. Αλλά είμαι σίγουρος ότι τώρα θα μειώσουμε το χάσμα. Και σύντομα θα ακούσετε για πολλές ισραηλινές εταιρείες που ασχολούνται με αυτό. Παρεμπιπτόντως, χωρίς AI δεν μπορείτε πλέον να ασχοληθείτε με την κυβερνοασφάλεια. Ούτε με την κυβερνοασφάλεια, ούτε με την επιρροή. Και τον ψυχολογικό πόλεμο. Επειδή πρέπει να εντοπίσετε τι είναι ψεύτικο και τι είναι αληθινό» αναφέρει.
Υπογραμμίζει, δε, τη σημασία της ασφάλειας στις νέες τεχνολογίες ευρύτερα, εξηγώντας πως οι άνθρωποι της τεχνολογίας συχνά επικεντρώνονται στην ανάπτυξη και την εμπορική διάθεση, παραμελώντας την ασφάλεια, κάτι που πρέπει να αλλάξει. «Αφού ασχολούμαστε με αυτή την τεχνολογία, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι είναι ασφαλής. Μόλις συνάντησα μια εταιρεία που ασχολείται με την ασφάλεια της AI. Θα υπάρξουν περισσότερες. Υπάρχουν τώρα περίπου τρεις. Και στον κόσμο υπάρχουν λίγο περισσότερες. Έτσι, πρέπει να βρείτε νέες λύσεις για τις επερχόμενες τεχνολογίες. Επειδή οι άνθρωποι στην τεχνολογία δεν κοιτάζουν την ασφάλεια. Κοιτάζουν πώς να κάνουν μια GA (μια υπηρεσία ή ένα προϊόν πλήρως διαθέσιμο για χρήση ή αγορά από το κοινό), να προχωρήσουν, να πάνε στην αγορά και να την πουλήσουν. Αλλά κάποιος πρέπει να κοιτάξει και την ασφάλεια, γιατί αυτό είναι η ιδιωτικότητά μας, είναι το "μυστικό" μας».
Ο Ράμι Εφράτι ανέλυσε ακόμη τον ρόλο της μονάδας 8200 στην προστασία της χώρας από κυβερνοαπειλές, υπογραμμίζοντας ότι ο στρατός πρέπει να επικεντρωθεί σε έρευνα και ανάπτυξη για τις επόμενες πέντε χρόνια, συνεργαζόμενος με ειδικούς οργανισμούς όπως η DARPA και το Υπουργείο Άμυνας.
«Πιστεύω ότι ο στρατός δεν πρέπει να προσπαθεί να κάνει τη δική του έρευνα και ανάπτυξη (R&D) αν υπάρχουν ήδη άλλες εταιρείες που το κάνουν. Πρέπει να πάρεις τους καλύτερους ανθρώπους, να τους δώσεις τον πραγματικό προϋπολογισμό που απαιτείται και να βγάλεις λύσεις που δεν υπάρχουν ακόμα στην αγορά, δηλαδή για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο στρατός ξέρει πώς να το κάνει και έχει την ικανότητα να το κάνει. Έχει επίσης ειδικούς οργανισμούς, όπως η DARPA που έχουμε στο Ισραήλ και το Υπουργείο Άμυνας, για να το υποστηρίξουν» σημειώνει.
Εξηγεί ακόμη ότι οι κυβερνοεπιθέσεις συχνά προηγούνται κινητικών πολέμων, λειτουργώντας ως μορφή επιρροής και ψυχολογικού πολέμου, και στο πλαίσιο αυτό τόνισε την ανάγκη για προετοιμασία και αναγνώριση αυτών των απειλών. «Ο πόλεμος δεν είναι μόνο κινητικός πόλεμος. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπου οι κυβερνοεπιθέσεις έγιναν πρώτες, ακόμη και μερικές εβδομάδες πριν από μια πραγματική επίθεση. Η κυβερνοεπίθεση είναι επίσης μια μορφή επιρροής, ένας ψυχολογικός πόλεμος. Διότι, αν προσπαθήσεις με κάποιον τρόπο να επηρεάσεις τους ανθρώπους ή να αλλάξεις τη γνώμη τους, αυτό πρόκειται να κάνει μεγάλη διαφορά. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Διότι, όταν παρακολουθείς τηλεόραση, δεν γνωρίζεις πραγματικά αν αυτό που βλέπεις είναι αληθινό ή όχι. Και αυτές τις μέρες, με την τεχνητή νοημοσύνη, γίνεται πολύ πιο εύκολο να το κάνεις. Όμως, δεν είναι ευκολότερο να το εντοπίσεις. Επομένως, αυτά είναι πράγματα που πρέπει να τα αναγνωρίσουμε ως απειλή. Και ως απειλή, πρέπει να βρούμε λύση».
Οι ταλαντούχοι νέοι της Ελλάδας και η ανάγκη στήριξής τους
Ειδικότερα για την Ελλάδα, ο κ. Εφράτι εκτιμά πως οι ταλαντούχοι νέοι της χώρας πρέπει να στηριχθούν, με τη δημιουργία μηχανισμών που ενθαρρύνουν την καινοτομία και μειώνουν τον φόβο της αποτυχίας. Στο πλαίσιο αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη ενός στρατηγικού σχεδίου, που θα αξιοποιεί κονδύλια (και ευρωπαϊκά) και θα επενδύει σε ταλαντούχους ανθρώπους.
«Το πιο σημαντικό πράγμα για την Ελλάδα είναι ότι έχετε ταλαντούχους ανθρώπους» σημειώνει και τονίζει πως οι νέοι πρέπει να έχουν στήριξη σε όλη την πορεία τους. «Πρέπει να στηρίζονται οι νέοι, να βρίσκουν ιδέες και να λαμβάνουν βοήθεια με έναν μηχανισμό που θα διασφαλίζει ότι δεν θα φοβούνται την αποτυχία. Δεν είναι υπόθεση μιας ημέρας και κοστίζει πολλά χρήματα αυτή η διαδικασία, αλλά αυτό θα δώσει πίστη στους νέους ότι η κυβέρνηση είναι δίπλα τους» υπογραμμίζει ο Ισραηλινός ειδικός της κυβερνοασφάλειας, που εκτιμά πως αν βρεθούν τα χρήματα για έναν τέτοιο μηχανισμό (και από ευρωπαϊκά κονδύλια) «...θα δείτε πως μετά από πέντε με δέκα χρόνια, οι νέοι θα αρχίσουν να μένουν στην Ελλάδα».
