Του Γιάννη Παλιούρη
Όταν ο οικονομολόγος Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ πρότεινε τη θεωρία του «Μαύρου Κύκνου» το 2007, στο επίκεντρο της συλλογιστικής του βρίσκονταν οικονομικά γεγονότα. Γεγονότα χαμηλής πιθανότητας και υψηλών επιπτώσεων, που είναι αδύνατο να προβλεφθούν. Γι' αυτό ακριβώς και τα ονόμασε «Μαύρους Κύκνους». Το ζήτημα, όμως, είναι ότι γεγονότα τέτοιας σπανιότητας δεν συμβαίνουν μόνο στην οικονομία. Αντίθετα, ο κόσμος είναι γεμάτος «Μαύρους Κύκνους» που αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στις ζωές χιλιάδων ανθρώπων.
Σε αυτή την κατηγορία γεγονότων κατατάσσονται οι δασικές πυρκαγιές που εξελίσσονται με σφοδρότητα και ταχύτητα που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. «Μαύροι Κύκνοι» που αφήνουν πίσω τους στάχτη και δεκάδες θύματα. Για πρώτη φορά, όμως, ίσως έχουμε τη δυνατότητα να προβλέψουμε το απρόβλεπτο ξεκλειδώνοντας τα μυστικά αυτών των πυρκαγιών. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ιρβάιν της Καλιφόρνια δημιούργησαν έναν αλγόριθμο Μηχανικής Μάθησης, που μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη των δασικών πυρκαγιών από την πρώτη σπίθα, μέχρι τα έσχατα όριά τους.
Στον πυρήνα της προσέγγισης των ερευνητών βρίσκονται τα λεγόμενα «δέντρα αποφάσεων», μια από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές εξόρυξης δεδομένων. Υποβάλλοντας στο μοντέλο τους στοιχεία για το κλίμα, τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και τους τύπους βλάστησης που υπάρχουν γύρω από το σημείο εκκίνησης μιας πυρκαγιάς, οι ερευνητές μπόρεσαν να προβλέψουν το τελικό της μέγεθος στο 50% των περιπτώσεων. Αν και το ποσοστό σε πρώτη ανάγνωση φαντάζει σχετικά μικρό, στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικά υψηλό. Και αυτό γιατί έχουμε να κάνουμε με επιτυχή πρόβλεψη στο 50% ενός χαοτικού φαινομένου, όπως είναι οι δασικές πυρκαγιές.
Το μοντέλο αξιοποιήθηκε στην Αλάσκα, η οποία πλήττεται τα τελευταία χρόνια από μεγάλες δασικές πυρκαγιές τους καλοκαιρινούς μήνες, ωστόσο μπορεί να εφαρμοστεί παντού, απλά αλλάζοντας τα εισαγόμενα στοιχεία. Μάλιστα, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Ιρβάιν, συγκρίνουν το φαινόμενο που εξετάζουν με τις viral αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Οι ιδιότητες ενός tweet ή post που το κάνουν να αναπαράγεται με ασύλληπτη ταχύτητα, προσομοιάζουν με τις ιδιότητες μιας πυρκαγιάς που σαρώνει τα πάντα σε χρόνο dt.
Ένα ακόμα πλεονέκτημα της νέας μεθόδου είναι το ότι ο αλγόριθμος «μαθαίνει». Με κάθε νέο πακέτο δεδομένων που τροφοδοτείται, εξελίσσεται και μπορεί γρήγορα να μεταβάλει την αρχική πρόβλεψη. Φυσικά αυτό θα μπορούσε να το κάνει και ένα πιο συνηθισμένο λογισμικό ή ακόμα και ένας εμπειρογνώμονας.
Όχι, όμως, με την ταχύτητα, την ευελιξία και τη ακρίβεια ενός αλγορίθμου. Και στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών αυτοί οι τρεις παράγοντες κάνουν τη διαφορά μεταξύ καταστροφής και σωτηρίας.
