Του Alexander Hammond
Αυτή την εβδομάδα, η Ηρωίδα της Ανάπτυξης είναι για μας η Βιρτζίνια Άπγκαρ, Αμερικανίδα αναισθησιολόγος και ιατρική ερευνήτρια που ανέπτυξε ένα τεστ που χρησιμοποιείται για τη γρήγορη εκτίμηση της υγείας των νεογέννητων παιδιών και τον προσδιορισμό του αν τα νεογνά χρειάζονται άμεση ιατρική φροντίδα. Το τεστ που ονομάζεται “Συντελεστής Άπγκαρ” συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως πρότυπη πρακτική σε ολόκληρο τον κόσμο και θεωρείται πως έχει σώσει τις ζωές εκατομμυρίων βρεφών από το 1952 μέχρι σήμερα.
Η Βιρτζίνια Άπγκαρ γεννήθηκε στο Γουέστφιλντ του Νιου Τζέρσι στις 7 Ιουνίου του 1909. Είχε δύο μεγαλύτερους αδερφούς, ένας από τους οποίους πέθανε σε νεαρή ηλικία από φυματίωση, ενώ ο άλλος έζησε με μια χρόνια πάθηση. Εμπνεόμενη από τα ιατρικά προβλήματα των αδερφών της, επέλεξε μια σταδιοδρομία στον ιατρικό κλάδο. Το 1929, η Άπγκαρ απέκτησε πτυχίο ζωολογίας με δεύτερα αντικείμενα τη φυσιολογία και τη χημεία από το κολλέγιο Mount Holyoke, και την ίδια χρονιά ξεκίνησε την ιατρική της εκπαίδευση στο κολλέγιο Ιατρών και Χειρουργών του πανεπιστημίου Κολούμπια (P&S).
Η Άπγκαρ απέκτησε το ιατρικό της πτυχίο το 1933 και ξεκίνησε μια διετή χειρουργική πρακτική στο Presbyterian Hospital του P&S. Παρά τις καλές της επιδόσεις, ο πρόεδρος του P&S που ανησυχούσε για τις οικονομικές προοπτικές των νέων γυναικών χειρουργών κατά τη Μεγάλη Ύφεση, συμβούλευσε την Άπγκαρ να σταδιοδρομήσει στην αναισθησιολογία - ένα νέο πεδίο μελέτης που ξεκινούσε να παίρνει μορφή ως μια ιατρική, αντί για αυστηρά νοσηλευτική, ειδικότητα.
Η Άπγκαρ ακολούθησε αυτή τη συμβουλή και μετά τη λήξη της πρακτικής της το 1936 ξεκίνησε ένα ετήσιο πρόγραμμα ειδίκευσης στην αναισθησιολογία στο Presbyterian Hospital. Αφού ολοκλήρωσε το πρόγραμμα, εργάστηκε ως αναισθησιολόγος στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν και το νοσοκομείο Bellevue στο Μανχάταν. Το 1938 επέστρεψε στο Presbyterian Hospital και έγινε διευθύντρια του νεοϊδρυθέντος τμήματος αναισθησιολογίας. Η Άπγκαρ ήταν η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε τη θέση διευθύντριας στο Presbyterian Hospital.
Το 1949 η Άπγκαρ έγινε επίσης η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε έδρα πρωτοβάθμιας καθηγήτριας στο P&S. Η έδρα αναισθησιολογίας απελευθέρωσε την Άπγκαρ από πολλά διοικητικά καθήκοντα, επιτρέποντάς της να αφιερώσει περισσότερο από το χρόνο της στην έρευνα.
Τα εμβόλια ερυθράς
Η Άπγκαρ παρατήρησε ότι η θνησιμότητα στα βρέφη ηλικίας μέχρι ενός έτους μειώθηκε δραστικά μεταξύ των δεκαετιών 1930 και 1950. Παρ' όλα αυτά τα ποσοστά θνησιμότητας των νεογνών στις πρώτες 24 ώρες μετά τη γέννησή τους παρέμεναν τα ίδια. Προβληματισμένη από αυτή τη διαφορά, άρχισε να καταγράφει τις διαφορές ανάμεσα στα υγιή νεογέννητα και αυτά που χρειάζονταν ιατρική φροντίδα.
Το 1952, συνέταξε ένα τεστ που ονομάστηκε “συντελεστής Άπγκαρ” το οποίο μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι επαγγελματίες της υγείας για να εκτιμήσουν την υγεία των νεογνών. Το σύστημα του συντελεστή Άπγκαρ αποδίδει σε κάθε νεογνό έναν συντελεστή 0, 1 ή 2. Το μηδέν καταδεικνύει τη χειρότερη δυνατή κατάσταση και το δύο την ιδανική κατάσταση σε κάθε μία από τις παρακάτω πέντε κατηγορίες: τη δραστηριότητα (μυϊκό τόνο), τον σφυγμό, την εκφραστικότητα (ανακλαστικά ερεθίσματα), την εμφάνιση (χρώμα δέρματος) και την αναπνοή. Για να κάνει εύκολη στη μνήμη την εκτίμηση, το πρώτο γράμμα καθεμιάς από τις πέντε αυτές κατηγορίες στα αγγλικά δημιουργεί το ακρωνύμιο “APGAR”.
Το τεστ συνήθως γίνεται στα νεογνά ένα λεπτό και στη συνέχεια πέντε λεπτά μετά τη γέννηση. Μια συνολική επίδοση 3 ή μικρότερη συνήθως χαρακτηρίζεται ως κρίσιμα χαμηλή και συνιστά λόγο άμεσης ιατρικής δράσης. Σύντομα το τεστ της Άπγκαρ έγινε συνήθης πρακτική σε ολόκληρο τον κόσμο. Παραμένει η τυπική διαδικασία για την εκτίμηση της υγείας των νεογνών σήμερα.
Το 1959 η Άπγκαρ απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο Δημόσιας Υγείας από το πανεπιστήμιο Johns Hopkins και άρχισε να εργάζεται για το ίδρυμα March of Dimes - έναν αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό που εργάζεται για τη βελτίωση της υγείας των μητέρων και των βρεφών - διευθύνοντας το ερευνητικό του πρόγραμμα με έμφαση στην αντιμετώπιση και την πρόληψη των προβλημάτων της γέννησης.
Κατά το διάστημα της εργασίας της στο March of Dimes η Άπγκαρ υποστήριξε δημόσια τον καθολικό εμβολιασμό για την αποτροπή της μετάδοσης της ερυθράς από τη μητέρα στο παιδί. Αργότερα έγινε λέκτορας και κλινική καθηγήτρια παιδιατρικής στο πανεπιστήμιο Cornell. Πέθανε στις 7 Αυγούστου 1974.
Καθ' όλη την σταδιοδρομία της, η Άπγκαρ έγινε πολλές φορές επίτιμη διδάκτωρ και τιμήθηκε με το Βραβείο Διακεκριμένης Υπηρεσίας της Αμερικανικής Εταιρείας Αναισθησιολόγων (1966) και το Βραβείο Γυναίκας Επιστήμονα της Χρονιάς του Ladies Home Journal (1973). Το 1995 εισήχθη στο U.S. National Women's Hall of Fame.
Η χρήση του Συντελεστή Άπγκαρ πιστεύεται ότι έχει μειώσει το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας ενισχύοντας σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης των νεογνών στις πρώτες 24 ώρες μετά τη γέννα. Η ανάπτυξη και η χρήση του τεστ της Άπγκαρ έχει σώσει εκατομμύρια ζωές και συνεχίζει να σώσει χιλιάδες ακόμη καθημερινά.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Human Progress.
--
O Alexander C. R. Hammond είναι ερευνητής σε δεξαμενή σκέψης της Ουάσινγκτον και στέλεχος της African Liberty.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 18 Αυγούστου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
