Ολοένα και περισσότερο αυξάνονται οι αναφορές στο ότι η προσπάθεια της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου ως γεωπολιτικό όπλο απέτυχε.
*Γράφει ο Scott Sumner
Ιδού το Bloomberg:
«Ακόμη χειρότερα, η Ρωσία προσπάθησε επίσης προκαλέσει το φόβο στους φίλους της Ουκρανίας για να τους απομακρύνει από τη μάχη, χρησιμοποιώντας τις ενεργειακές σιδηρογροθιές της και προκαλώντας κατακόρυφη αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Η Δύση όμως τώρα αφαιρεί αυτό το όπλο από τα χέρια της Ρωσίας, γράφει η Clara Ferreira Marques, και σύντομα θα αρχίσει να στοχεύει τη Ρωσία με αυτό. Βρήκαμε πλέον λύσεις που παρακάμπτουν τη ρωσική ενέργεια. Η Ευρώπη κολυμπά τώρα σε τόσο πολύ φυσικό αέριο που αυτό κοστίζει αρνητικές τιμές. Επιπλέον, επισπεύσαμε δράσεις ώστε να υιοθετήσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που θα καταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας ξεπερασμένα. Και η στέρηση ξένων δολαρίων και τεχνογνωσίας σημαίνει ότι περισσότερες ποσότητες από αυτά τα καύσιμα θα παραμείνουν στο υπέδαφος».
Ένα άλλο άρθρο του Bloomberg εξετάζει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τη Ρωσία:
«Η Ρωσία δεν θα επιστρέψει ποτέ στα επίπεδα εξαγωγών ορυκτών καυσίμων που είδαμε το 2021. Το μερίδιό της στο διεθνές εμπόριο αερίου φαίνεται να συρρικνώνεται από 30% πέρυσι στο μισό έως το 2030. Η χώρα εξήγε πάνω από 7 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα πέρυσι, αλλά ο IEA εκτιμά ότι οι εξαγωγές θα μειωθούν κατά ένα τέταρτο έως το 2030, ακόμη και στο λιγότερο απαιτητικό σενάριο. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2020, η Βόρεια Αμερική θα εξάγει περισσότερο πετρέλαιο από τη Ρωσία».
Βλέπω δύο σημαντικά μαθήματα από αυτό το φιάσκο:
1. Οι περισσότεροι ειδήμονες (συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων οικονομολόγων) υποτιμούν την ικανότητα των αγορών να κάνουν βρουν μια «παράκαμψη» όταν η προσφορά ενός βασικού αγαθού καθίσταται περιορισμένη. Συχνά διαβάζουμε ότι είναι τεχνολογικά αδύνατο να ζήσουμε χωρίς το X και ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να αυξηθεί η παραγωγή εναλλακτικών λύσεων. Θυμηθείτε ότι κατά τη διάρκεια του Covid μας διαβεβαίωναν ότι θα χρειαζόταν πολύς χρόνος για την παραγωγή διαφόρων ποσοτήτων εμβολίων, μασκών, Paxlovid κ.λπ., και στη συνέχεια η παραγωγή εύκολα διέλυσε τις απαισιόδοξες προβλέψεις. Δεν υπονοώ ότι οι περιορισμοί της προσφοράς δεν αποτελούν ποτέ πρόβλημα (η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα αυτόν τον χειμώνα), αλλά ότι θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί σχετικά με τους ισχυρισμούς για το πόσο δύσκολο θα είναι να παρακάμψουμε αυτούς τους περιορισμούς.
2. Σχετιζόμενο με το πρώτο σημείο, οι προσπάθειες να χρησιμοποιηθούν εμπορικοί περιορισμοί ως γεωπολιτικό όπλο συχνά λειτουργούν ως μπούμερανγκ. Σίγουρα δεν είμαι ειδικός στα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε οι προσπάθειες εμπάργκο στην Κίνα να μην έχουν ως αποτέλεσμα η Κίνα να αναλάβει ένα πρόγραμμα τύπου Sputnik για να αναπτύξει τη δική της παραγωγή τεχνολογιών αιχμής. Σε μια μελλοντική κρίση, τι δίνει στις ΗΠΑ μεγαλύτερη μόχλευση: μια κατάσταση όπου η κινεζική οικονομία εξαρτάται από εξελιγμένα τσιπ υπολογιστών από την Ταϊβάν και τις ΗΠΑ, ή μια κατάσταση όπου η Κίνα έχει αναπτύξει τις δικές της βιομηχανίες (ακόμα και λίγο λιγότερο «πρώτης γενιάς») και έχει γίνει ως επί το πλείστον αυτάρκης;
--
*Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής του Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 4 Οκτωβρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
