Γράφει ο Michael Rubin
O υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν μίλησε την περασμένη εβδομάδα στα Ηνωμένα Έθνη για την πείνα, παραθέτοντας τη δήλωση του Προέδρου Μπάιντεν, «Εάν οι γονείς δεν μπορούν να ταΐσουν τα παιδιά τους, τίποτα άλλο δεν έχει σημασία». Ήταν ατυχές, αλλά χαρακτηριστικό του κυνισμού του Μπλίνκεν το γεγονός ότι παρέβλεψε τον λιμό που βρισκόταν σε εξέλιξη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και προκλήθηκε αποκλειστικά από τον παράνομο αποκλεισμό του Αζερμπαϊτζάν.
Δεν παραβλέπουν όμως όλοι την κρίση. Στις 7 Αυγούστου 2023, ο Λουίς Μορένο Οκάμπο, πρώην εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, εξέδωσε γνώμη χαρακτηρίζοντας τη σκόπιμη λιμοκτονία των 120.000 Χριστιανών του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως πράξη γενοκτονίας.
Αντί ο Μπάιντεν και ο Μπλίνκεν να υιοθετήσουν μια στάση αρχών, χρηματοδοτούν το Αζερμπαϊτζάν καθώς αυτό διαπράττει εθνοκάθαρση. Μια τέτοια χρηματοδότηση είναι παράνομη. Το Αζερμπαϊτζάν δεν πληροί τους όρους της εξαίρεσης από το άρθρο 907 του νόμου για την Υποστήριξη της Ελευθερίας (Freedom Support Act) ώστε να επιτραπεί η χορήγηση αμερικανικής βοήθειας εν μέσω των ανοιχτών εκκλήσεων του Προέδρου Ιλχάμ Αλίεφ για στρατιωτική λύση, ούτε ο νόμος περί αεροδιαδρόμων ανθρωπιστικής βοήθειας (Humanitarian Aid Corridors Act) επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να παρέχουν αρωγή σε οποιαδήποτε χώρα παρεμβαίνει στην παροχή αμερικανικής βοήθειας σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή ή οντότητα. Ο παράνομος αποκλεισμός του διαδρόμου του Λατσίν από το Αζερμπαϊτζάν κάνει ακριβώς αυτό. Σε αντίθεση με το άρθρο 907, δεν προβλέπεται εδώ εξαίρεση.
Ο Αλίεφ υποστηρίζει ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι έδαφος του Αζερμπαϊτζάν και ότι οι κάτοικοί του πρέπει να υποταχθούν στην κυριαρχία του, μια από τις πιο αυταρχικές δικτατορίες στον κόσμο. Για πάρα πολύ καιρό, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναβάλει να ασχοληθεί με τον ισχυρισμό του Αλίεφ περί κυριαρχίας. Η αναγνώριση από τις ΗΠΑ της κυριαρχίας του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ μετά την ανανέωση της ανεξαρτησίας του Αζερμπαϊτζάν δεν ήταν ποτέ δεδομένη. Αντίθετα, εξαρτιόταν από τη συμφωνία του Αζερμπαϊτζάν για ειρηνική επίλυση της διαφοράς και την εξισορρόπηση των αρχών της εδαφικής ακεραιότητας και της αυτοδιάθεσης. Ακόμα κι αν ο Μπλίνκεν εκφοβίσει τον Αρμένιο Πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν να αποκηρύξει τις αξιώσεις των Αρμενίων στην περιοχή, ο Πασινιάν δεν έχει ούτε το δικαίωμα ούτε τη δυνατότητα να παραιτηθεί από τα νόμιμα δικαιώματα των κατοίκων για αυτοδιάθεση.
Ο Αλίεφ πιστεύει ότι είναι απόλυτος κυρίαρχος στην περιοχή. Αυτό αποκαλύπτει το αίσθημα της ατιμωρησίας του. Εάν οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι πολίτες του Αζερμπαϊτζάν, όπως επιμένει, τότε η σκόπιμη λιμοκτονία της κοινότητας υποδηλώνει παραλληλισμούς μεταξύ του Αλίεφ και του Ομάρ αλ-Μπασίρ, του πρώην δικτάτορα του Σουδάν, ο οποίος επεδίωξε γενοκτονία για τους κατοίκους του Νταρφούρ. Το ότι ήταν Σουδανοί πολίτες δεν σήμαινε ότι μπορούν να γίνουν θύματα για σφαγή. Το Σουδάν, όπως και το Αζερμπαϊτζάν, δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος του Καταστατικού της Ρώμης και, ως εκ τούτου, δεν υπάγεται στη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Ωστόσο, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα για την επέκταση της δικαιοδοσίας του ΔΠΔ στο Σουδάν για τα εγκλήματα στο Νταρφούρ, επιτρέποντας την απαγγελία κατηγορίας εναντίον του Μπασίρ.
Δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να αντιμετωπίσει το Αζερμπαϊτζάν με τον ίδιο τρόπο. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία και η Ρωσία ενδέχεται να ζητήσουν τον λόγο από τον Αλίεφ, η στάση της Κίνας δεν είναι δεδομένη και το Ηνωμένο Βασίλειο θα ασκούσε βέτο λόγω της συνεργασίας αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων της BP με τον Αλίεφ. Ακόμα κι αν το Λονδίνο κρατούσε μια στάση αρχών, το Αζερμπαϊτζάν θα εξαγόραζε τις ψήφους των μη μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας για να παρεμποδίσει το οποιοδήποτε ψήφισμα.
Ωστόσο, υπάρχει και άλλος δρόμος προς το απαγγελία κατηγορίας εναντίον του Αλίεφ, καθώς το Αζερμπαϊτζάν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση κατά της Γενοκτονίας.
Για πάρα πολύ καιρό, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πίστευε ότι η ισορροπία είναι το κλειδί για την επιτυχημένη διπλωματία. Αυτό είναι λάθος, καθώς ο Αλίεφ ποντάρει μόνο σε ολοένα και πιο ακραίες θέσεις, υπολογίζοντας ότι ο Μπλίνκεν θα τον συναντήσει απλώς στη μέση. Το τελευταίο παράδειγμα είναι τα επιχειρήματα που διατύπωσε χθες το Αζερμπαϊτζάν σύμφωνα με τα οποία η Αρμενία ευθύνεται για την πείνα στο Αρτσάχ. Αυτό μοιάζει με έναν δικαστή που αναγνωρίζει ελαφρυντικά σε ένα παιδί που δολοφόνησε τους γονείς του επειδή είναι ορφανό.
Είναι καιρός η USAID να στείλει φορτηγά με αμερικανική σημαία στον διάδρομο του Λατσίν υπό την εποπτεία Αμερικανών διπλωματών που σταθμεύουν τόσο στην Αρμενία όσο και στο Αζερμπαϊτζάν. Εάν το Αζερμπαϊτζάν εμποδίσει την κίνηση των διπλωματών, θα είναι καιρός να στείλουμε τον πρεσβευτή του σπίτι. Εάν αρνηθεί να επιτρέψει τη ροή των προμηθειών βοήθειας ή, χειρότερα, απειλήσει να σκοτώσει δυτικούς παρατηρητές όπως έκανε πρόσφατα ο πρεσβευτής του Αζερμπαϊτζάν στις Βρυξέλλες, τότε είναι καιρός για κυρώσεις. Δεν λείπουν οι επιλογές. Ο Μπάιντεν μπορεί να θέσει τέλος στην εξαίρεση από το άρθρο 907, να επιβάλει τον Νόμο περί Ανθρωπιστικής Βοήθειας για τους Διαδρόμους, να ορίσει βάσει του νόμου Magnitsky και ακόμη και να υποστηρίξει το κατηγορητήριο εναντίον του Αλίεφ βάσει της Σύμβασης για τη Γενοκτονία.
Οι Αφρικανοί δικαίως υποστηρίζουν ότι η σχεδόν αποκλειστική δίωξη Αφρικανών από διεθνή δικαστήρια είναι ανάρμοστη αν όχι ρατσιστική. Ο Μπασίρ εξακολουθεί να εκφεύγει αλλά ο Τσαρλς Τέιλορ της Λιβερίας θα μπορούσε να αποκτήσει έναν συγκάτοικο. Ο Αλίεφ θα μπορούσε να είναι ακριβώς αυτός ο άνθρωπος.
--
Ο Michael Rubin είναι διακεκριμένο στέλεχος του American Enterprise Institute και πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου, με κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα τη Μέση Ανατολή, την Τουρκία, το Ιράν και τη διπλωματία.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 10 Αυγούστου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute (ΑΕΙ) και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
