Το fracking, συντομογραφία για την υδραυλική ρωγμάτωση, έχει φέρει επανάσταση στην αμερικανική αγορά ενέργειας τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ωθώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες να γίνουν ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο.
Ωστόσο, σύμφωνα με άρθρο της Νταϊάνα Ρόι στο Council of Foreign Relations ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου, το fracking αποτελεί και πάλι ένα από τα πιο διχαστικά πολιτικά ζητήματα, με τους υποψήφιους για την προεδρία, Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ, να διατυπώνουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τους κλιματικούς στόχους, τα ορυκτά καύσιμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η αντίθεση της βάσης στην πρακτική αυτή έχει οδηγήσει σε απαγορεύσεις σε πέντε πολιτείες, παρόλο που έχει γίνει ολοένα και πιο κεντρική για τις οικονομίες της Βόρειας Ντακότα, του Οχάιο, της Πενσιλβανία, του Τέξας και άλλων.
Το Fracking είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για την εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου σε σχιστολιθικούς σχηματισμούς ή άλλες μορφές αδιαπέρατων πετρωμάτων. Περιλαμβάνει γεώτρηση βαθιά κάτω από την επιφάνεια της γης, μερικές φορές μέχρι και δέκα χιλιάδες πόδια, και στη συνέχεια πλευρική γεώτρηση για ένα μίλι ή περισσότερο. Δεδομένου ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι παγιδευμένα σε πυκνά στρώματα πετρωμάτων και δεν μπορούν να ρέουν μέσα από ένα πηγάδι μόνο με τη γεώτρηση, οι παραγωγοί πρέπει να αντλήσουν ένα μείγμα νερού, άμμου και χημικών ουσιών υψηλής πίεσης για να ανοίξουν ρωγμές στα πετρώματα.
Η τεχνική της ρωγμάτωσης εισήχθη για πρώτη φορά στην εμπορική πρακτική το 1949, πριν συνδυαστεί με τις εξελίξεις στην οριζόντια γεώτρηση στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Μαζί, οι δύο αυτές διαδικασίες επέτρεψαν στους παραγωγούς να αξιοποιήσουν κοιτάσματα που ήταν προηγουμένως απρόσιτα - που αναφέρονται και ως «μη συμβατικές πηγές».
Ποιος ο ρόλος του fracking στην οικονομία των ΗΠΑ;
Από το 2008, η λεγόμενη «σχιστολιθική επανάσταση» βοήθησε να μετατραπούν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε κορυφαίο παραγωγό πετρελαίου στον κόσμο μετά από δεκαετίες πτώσης της παραγωγής. Η Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας εκτιμά ότι το 2023, το fracking πρόσθεσε περίπου τρία δισεκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου στην αμερικανική παραγωγή - περίπου το 64% της συνολικής παραγωγής της χώρας.
Η αυξανόμενη παραγωγή επέτρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες να γίνουν τελικά καθαρός εξαγωγέας ενέργειας το 2019, για πρώτη φορά μετά από εξήντα επτά χρόνια. Είχαν ήδη γίνει καθαρός εξαγωγέας φυσικού αερίου το 2017, και οι εξαγωγές αυτές έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2023. Οικονομολόγοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας εκτίμησαν το 2019 ότι η έκρηξη του σχιστολιθικού πετρελαίου συνέβαλε κατά 10% στην αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) των ΗΠΑ μεταξύ 2010 και 2015, μειώνοντας τις τιμές των καυσίμων. Εν τω μεταξύ, το ρεκόρ του fracking για τη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι πιο αμφισβητούμενο- οι ομάδες πίεσης της βιομηχανίας λένε ότι οι μη συμβατικές γεωτρήσεις έχουν δημιουργήσει εκατομμύρια θέσεις εργασίας, αλλά άλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία έχει δημιουργήσει λιγότερες θέσεις εργασίας από τις αναμενόμενες.
Η παραγωγή του Fracking επικεντρώνεται σε λίγες πολιτείες. Ο σχηματισμός Bakken - μία από τις κορυφαίες πετρελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας που εκτείνεται στη Βόρεια Ντακότα, τη Μοντάνα και μέρος του νότιου Καναδά - έχει μετατρέψει τη Βόρεια Ντακότα σε κορυφαίο παραγωγό πετρελαίου. Η πετρελαϊκή βιομηχανία συμβάλλει κατά 15 τοις εκατό στην απασχόληση της πολιτείας και σχεδόν κατά 24 τοις εκατό στο ΑΕΠ της πολιτείας, σύμφωνα με μελέτη του 2021 που χρηματοδοτήθηκε από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Πετρελαίου, μια ομάδα πίεσης της βιομηχανίας. Ωστόσο, με το Bakken σε πτώση, η μεγαλύτερη ενιαία πηγή είναι τώρα η λεκάνη Permian που καλύπτει το δυτικό Τέξας και το νοτιοανατολικό Νέο Μεξικό και παρήγαγε σχεδόν έξι εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα το 2023.
Η Πενσυλβάνια, η γενέτειρα της αμερικανικής πετρελαϊκής βιομηχανίας, παράγει τώρα το δεύτερο περισσότερο φυσικό αέριο μεταξύ των αμερικανικών πολιτειών. Η απασχόληση στον ενεργειακό τομέα εκεί αντιπροσώπευε περίπου το 5% των θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την πολιτεία το 2021, ενώ το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ήταν υπεύθυνα για σχεδόν το 9% του πολιτειακού ΑΕΠ το 2023.
Το fracking έρχεται σε αντίθεση με τους περιβαλλοντικούς στόχους των ΗΠΑ;
Υπάρχει συνεχής συζήτηση σχετικά με το μέλλον του fracking εν μέσω σχεδίων για μια μετάβαση σε καθαρή ενέργεια. Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν έχει θέσει φιλόδοξους κλιματικούς στόχους που περιλαμβάνουν την επίτευξη ενός τομέα ενέργειας χωρίς ρύπανση από άνθρακα έως το 2035 και μιας οικονομίας με καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Ακόμα, ο Μπάιντεν και άλλοι έχουν δει το φυσικό αέριο ειδικότερα, το οποίο παράγει λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το πετρέλαιο ή τον άνθρακα, ως σημαντικό μέρος της επίτευξης αυτών των στόχων. Άλλοι υποστηρικτές θεωρούν ότι η αυξανόμενη παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει μειώσει το ενεργειακό κόστος και έχει συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης των ΗΠΑ από ξένες εισαγωγές.
Αλλά οι επικριτές επισημαίνουν τις άλλες περιβαλλοντικές βλάβες του fracking. Το φυσικό αέριο είναι υπεύθυνο για μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ένα αέριο του θερμοκηπίου περίπου ογδόντα φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα. Η διαδικασία γεώτρησης μπορεί επίσης να μολύνει και να εξαντλήσει την παροχή νερού. Το Fracking έχει επίσης συνδεθεί με σεισμική δραστηριότητα. Το 2018, στο Τέξας καταγράφηκε σεισμός μεγέθους 4,0 βαθμών, ο μεγαλύτερος σεισμός που είναι γνωστό ότι προκλήθηκε από δραστηριότητες fracking, σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ.
Η έντονη τοπική αντίδραση οδήγησε πέντε πολιτειακά νομοθετικά σώματα -στην Καλιφόρνια, το Μέριλαντ, τη Νέα Υόρκη, το Βερμόντ και την Ουάσιγκτον- στην επιβολή απαγορεύσεων του fracking. Εν τω μεταξύ, το Όρεγκον και η Μασαχουσέτη έχουν θέσει μορατόριουμ στην πρακτική αυτή.
Ποιες είναι οι προοπτικές του fracking;
Παρά τις αυξανόμενες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - οι οποίες παράγουν περισσότερο από το 21% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας των ΗΠΑ - και την αποδυνάμωση της ζήτησης για πετρέλαιο, ορισμένοι αναλυτές ενέργειας λένε ότι η κεντρική θέση του fracking στην αμερικανική αγορά είναι πιθανό να παραμείνει. Έρευνα του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ υποδηλώνει ότι χωρίς το fracking, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου για τους καταναλωτές θα μπορούσαν ενδεχομένως να διπλασιαστούν.
Παρόλα αυτά, ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024 στις ΗΠΑ, τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν έντονα αποκλίνουσες ατζέντες για το κλίμα που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων από το έθνος για τα επόμενα χρόνια.
Ο πρώην πρόεδρος Τραμπ λανσάρει σε μόνιμη βάση το σύνθημα «Drill baby! Drill!» . Αντιτίθεται επίσης σε μεγάλο μέρος του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, του νόμου για το κλίμα που υπογράφει η κυβέρνηση Μπάιντεν και ο οποίος προϋπολογίζει περίπου 370 δισεκατομμύρια δολάρια για προσπάθειες μείωσης των εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων φορολογικών πιστώσεων και επιδοτήσεων για έργα καθαρής ενέργειας. Εν τω μεταξύ, η αντιπρόεδρος Χάρις πήρε πρόσφατα πίσω μια δήλωση του 2019 υπέρ της απαγόρευσης του fracking, υποστηρίζοντας «ποικίλες πηγές» για τη μείωση της εξάρτησης από την ενέργεια που προέρχεται από χώρες του εξωτερικού.
Παρόλα αυτά, η κυριαρχία των ορυκτών καυσίμων δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Παρά τις πρωτοβουλίες του Μπάιντεν για καθαρή ενέργεια, η κυβέρνησή του έχει εγκρίνει μια σειρά από νέα έργα ορυκτών καυσίμων, μεταξύ άλλων στη βόρεια Αλάσκα, και επέβλεψε επίπεδα ρεκόρ παραγωγής πετρελαίου. Υπό τον Μπάιντεν, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης θέσει σε κίνηση μια σημαντική επέκταση των υποδομών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Οι αυξανόμενες προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου επέτρεψαν τη γρήγορη ανακατεύθυνση στις ευρωπαϊκές αγορές εν μέσω της προκύπτουσας ενεργειακής κρίσης εφοδιασμού της ηπείρου από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
*Η Diana Roy καλύπτει θέματα για τη Λατινική Αμερική και τη μετανάστευση για λογαριασμό του CFR.org. Στο παρελθόν έχει γράψει αρκετά άρθρα για το Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής και τον Διαμερικανικό Διάλογο.
