Γράφει ο James Pethokoukis
Παρά το γεγονός ότι ο Ήλον Μασκ είναι επικεφαλής μιας εταιρίας που προσπαθεί να κατασκευάσει πλήρως αυτόνομα οχήματα, συχνά προειδοποιεί για τους κινδύνους που παρουσιάζει μια υπερευφυής τεχνητή νοημοσύνη που δεν θα υπηρετεί τα συμφέροντά μας. Και με πολύ δραματικούς όρους. Σε ένα ντοκυμαντέρ του 2018, για παράδειγμα, ο Μασκ μίλησε για την πιθανότητα η τεχνητή νοημοσύνη να γίνει “ένας ανήθικος δικτάτορας από τον οποίο δεν θα δραπετεύσουμε ποτέ”. Η ανθρωπότητα για πάντα εγκλωβισμένη σε μια ατέρμονη ολοκληρωτική Βόρεια Κόρεα - δεν ακούγεται καλό.
Θα μπορούσε όμως να είναι και χειρότερο. Απ’ ό,τι φαίνεται, ο Μασκ σήμερα πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται δεύτερη ως παγκόσμια απειλή, πίσω από τα σημερινά αφεντικά του πλανήτη. Ως πατέρας έξι παιδιών, είπε σε ένα συνέδριο τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε: “πολλοί πιστεύουν ότι υπάρχουν υπερβολικά πολλοί άνθρωποι στον πλανήτη. Εγώ όμως πιστεύω ότι είμαστε υπερβολικά λίγοι, και πιθανότατα ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι η ραγδαία μείωση του ρυθμού αύξησης του πληθυσμού”. Αργότερα, σύμφωνα με το GeekWire, ο Μασκ είπε ότι “πλέον βλέπει το ενδεχόμενο να ξεφύγει η τεχνητή νοημοσύνη από τον έλεγχό μας ως τη δεύτερη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα”.
Δεν είμαι σίγουρος πώς ακριβώς φτάνει σ’ αυτό το συμπέρασμα ο Μασκ. Βεβαίως, υπάρχουν πολλά επιχειρήματα που στηρίζουν τη θέση του. Σκεφτείτε πόσο μεγάλη είναι η οικονομική ανάπτυξη, μια δύναμη που “έβγαλε δισεκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια και υπόσχεται εξίσου μεγάλες θετικές εξελίξεις στο μέλλον”, όπως γράφει ο οικονομολόγος του Στάνφορντ, Charles I. Jones στο βιβλίο του The Past and Future of Economic Growth: A Semi-Endogenous Perspective.
Όχι μόνο η μεγάλη οικονομική ανάπτυξη είναι κάτι το πολύ καλό για τους ανθρώπους, αλλά και ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων είναι κάτι το πολύ καλό για την οικονομική ανάπτυξη. Οι άνθρωποι παράγουν ιδέες, και οι ιδέες - που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους - αυξάνουν τα εισοδήματα. Ξανά ο Jones: “Αυτό σημαίνει ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα εξαρτάται από τον αριθμό των ερευνητών. Αλλά και ο ρυθμός αύξησης του κατά κεφαλήν εισοδήματος εξαρτάται από τον ρυθμό αύξησης των ερευνητών, που με τη σειρά του ισούται εντέλει με τον ρυθμό αύξησης του πληθυσμού”. Ο Jones γνωρίζει καλά τις τάσεις γονιμότητας όσο και ο Μασκ, γι’ αυτό και ανησυχεί ότι αυτές οι τάσεις “θα μπορούσαν μέχρι και να οδηγήσουν στην τελμάτωση των συνθηκών διαβίωσης για έναν πληθυσμό που σβήνει”.
Φυσικά, αυτές οι ανησυχίες είναι ακριβώς το αντίθετο απ’ ό,τι πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να πιστεύουν, προσκολημμένοι στην παλιά σκέψη της δεκαετίας του 1970 περί μιας επικείμενης “πληθυσμιακής βόμβας” και ούτω καθεξής. Έχουν όμως άδικο. Παραθέτω από τους Financial Times:
“Τα Ηνωμένα Έθνη μετρίασαν κάπως τις προβλέψεις για την κορύφωση του πληθυσμού - στα 10,9 δισεκατομμύρια μέχρι το 2100 - και ήδη επισημαίνουν ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται με χαμηλότερο ρυθμό από οποτεδήποτε άλλοτε από το 1950, λόγω της γρήγορα μειούμενης γονιμότητας. Τόσες πολλές χώρες έχουν πλέον πέσει ή βρίσκονται και κάτω από τους ρυθμούς αναπλήρωσης, που το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του πληθυσμού στο εξής “θα συγκεντρώνεται σε εννέα μόλις χώρες” σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Δείτε όμως τον κατάλογο αυτών των εννέα χωρώ και μπορεί να απορήσετε. Ένας από τους κύριους συντελεστές αυτής της αύξησης υποτίθεται ότι είναι η Ινδία. Το ποσοστό γονιμότητας της Ινδίας όμως ήδη έχει πέσει στο 2,179, ελάχιστα πάνω από τον ρυθμό αναπλήρωσης (2,1). Μια μελέτη από το Lancet πέρσι υποστηρίζει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί στα 9,7 δισεκατομμύρια τη δεκαετία του 2060 και θα είναι πολύ κάτω από τα 9 δισεκατομμύρια μέχρι το 2100”.
Δεν έχουν όμως χαθεί όλα. Οι χώρες που κάνουν πολλή έρευνα θα μπορούσαν να εισάγουν περισσότερους ανθρώπους - ή να τους δημιουργήσουν. Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να βάλουμε τις μηχανές να κάνουν περισσότερη έρευνα για μας. Αυτό μάλιστα ήδη συμβαίνει. Για παράδειγμα, η Alphabet, η μητρική εταιρία της Google πρόσφατα ανακοίνωσε ότι δημιούργησε την εταιρία Isomorphic Labs για να χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία φαρμάκων. Η νέα αυτή εταιρία εξελίχθηκε από την θυγατρική τεχνητής νοημοσύνης της Alphabet, DeepMind. Να πως ο Ντέμης Χασάμπης, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Isomorphic Labs (και της DeepMind) περιέγραψε πρόσφατα το εγχείρημα αυτό:
“Πέρσι, το πρωτοποριακό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης της DeepMind, AlphaFold2 αναγνωρίστηκε ως μια λύση στην εδώ και πενήντα χρόνια πρόκληση του πρωτεϊνικού διπλώματος, μπορώντας να προβλέψει την τρισδιάστατη δομή μιας πρωτεΐνης απευθείας από την ακολουθία των αμινοξέων της με ακρίβεια ατομικού επιπέδου… Χτίζοντας πάνω σ’ αυτή την εξέλιξη, με ενθουσιασμό σήμερα ανακοινώνω τη δημιουργία μιας νέας εταιρίας της Alphabet, της Isomorphic Labs - ενός επιχειρηματικού εγχειρήματος με αποστολή να φανταστεί εκ νέου την όλη διαδικασία ανακάλυψης φαρμάκων από τις πρώτες αρχές της με μια προσέγγιση τεχνητής νοημοσύνης, και εντέλει να μοντελοποιήσει και να κατανοήσει κάποιους από τους θεμελιώδεις μηχανισμούς της ζωής… Στο πιο βασικό επίπεδο, πιστεύω ότι μπορούμε να σκεφτούμε τη βιολογία ως ένα σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών, βεβαίως εξαιρετικά περίπλοκο και δυναμικό. Υπό αυτή την οπτική, μπορεί να υπάρχει μια κοινή θεμελιώδεις δομή μεταξύ της βιολογίας και της επιστήμης πληροφοριών - ένας ισομορφικός χάρτης μεταξύ των δύο - εξ ου και το όνομα της εταιρίας. Η βιολογία είναι πιθανότατα υπερβολικά περίπλοκη και άτακτη ώστε να αποτυπωθεί ποτέ ως ένα απλό σύνολο καθαρών μαθηματικών εξισώσεων. Όπως όμως ακριβώς τα μαθηματικά αποδείχθηκε πως είναι η σωστη περιγραφική γλώσσα για τη φυσική, έτσι και η βιολογία μπορεί να αποδειχθεί το τέλειο είδος πεδίου εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης”.
* Ο James Pethokoukis είναι αρθρογράφος και μπλόγκερ στο American Enterprise Institute (ΑΕΙ).
* Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 4 Νοεμβρίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
