Η εικοστή επέτειος της ένταξης της Πολωνίας στην ΕΕ είναι μια ευκαιρία να εξετάσουμε τον ρόλο της χώρας στην ενιαία αγορά.
Ως επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται σε πολλές αγορές, βλέπω ότι η Πολωνία επωφελείται από τη συμμετοχή της στην ΕΕ και ότι ολόκληρη η Ένωση έχει ωφεληθεί από την ενιαία αγορά τα τελευταία 30 χρόνια. Το καθεστώς της ΕΕ δεν αφορά μόνο τις επιδοτήσεις και τις υποδομές που συγχρηματοδοτεί, αλλά και την προάσπιση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλα αυτά είναι σημαντικά και είναι φυσικό να συζητούνται ευρέως - αλλά πολύ λιγότερα λέγονται για την προέλευση των χρημάτων για τα κονδύλια και άλλα προγράμματα της ΕΕ και το γιατί χρειάζεται μια ισχυρή οικονομία.
Η Ενιαία Αγορά είναι αναμφισβήτητα το σημαντικότερο επίτευγμα της ΕΕ όσον αφορά την οικονομική ολοκλήρωση και τη σχετιζόμενη ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, ανθρώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Αυτό είναι το φιλελεύθερο οικονομικό θεμέλιο της ΕΕ, και γι' αυτό είναι ένα τόσο σημαντικός πεδίο εργασίας για το Ίδρυμα Οικονομικής Ελευθερίας. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην έκθεση του ιδρύματος (FWG: 2024) δείχνουν ότι η ένταξη της Πολωνίας στην ΕΕ την 1η Μαΐου 2004 απέφερε πολλά οφέλη στη χώρα, αλλά ο θετικός αντίκτυπος της Ενιαίας Αγοράς στην οικονομική της ανάπτυξη ήταν τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερος απ’ ό,τι η εισροή ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Η ένταξη της Πολωνίας στην ΕΕ ήταν μια σημαντική στιγμή για πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα, κάτι που επιβεβαιώνεται από την ιστορία της Press Glass, την οποία ίδρυσα. Το 2004, απασχολούσαμε 801 άτομα και τα έσοδα της εταιρείας από τα τρία εργοστάσιά μας ανέρχονταν σε 53 εκατομμύρια ευρώ. Μετά από 20 χρόνια παρουσίας της Πολωνίας στην ΕΕ, τα προϊόντα μας είναι πλέον παρόντα σε 25 χώρες, απασχολούμε σχεδόν 5.000 άτομα και τα έσοδά μας ανέρχονται σε 810 εκατομμύρια ευρώ.
Εκτός από πέντε εργοστάσια στην Πολωνία, έχουμε πλέον εργοστάσια στην Κροατία και τη Λιθουανία, καθώς και έξι εργοστάσια στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια αγορά στην οποία μπήκαμε όταν το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ακόμη μέρος της ΕΕ. Η δυναμική μας ανάπτυξη στην αγορά της ΕΕ και η διεθνής μας εμπειρία μας επέτρεψαν να προχωρήσουμε περαιτέρω και να επενδύσουμε στην παραγωγή και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Φυσικά, η επιτυχία μιας εταιρείας συντίθεται από πολλούς παράγοντες: τους ανθρώπους, τη διοίκηση, τις συγκεκριμένες αποφάσεις, ακόμα και την τύχη. Ωστόσο, εάν έπρεπε να αφιερώσουμε πόρους και χρόνο για την αντιμετώπιση των τελωνειακών και άλλων εμπορικών φραγμών, των συνοριακών ελέγχων και των διαφόρων αδειών και κανονισμών που έχουν καταργηθεί χάρη στη δημιουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, η ανάπτυξη της Press Glass δεν θα ήταν το ίδιο ταχεία.
Εντούτοις, μια ανοιχτή ευρωπαϊκή αγορά δεν είναι το παν. Πολλές πολωνικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Press Glass, άλλαξαν μετά το 2004 — μερικές φορές και ποιοτικά — χάρη στις σχέσεις που συνήψαν με επιχειρηματικούς εταίρους σε όλη την Ευρώπη. Επωφελήθηκα πολύ από την ευκαιρία να συνεργαστώ με δυτικούς επιχειρηματίες και στελέχη διοίκησης που μας δίδαξαν νέους τρόπους σκέψης σχετικά με τη διοίκηση, τη διαπραγμάτευση, την επιχειρηματική ηθική και την αξία της ειλικρινούς συνεργασίας. Μάθαμε πολλές βέλτιστες πρακτικές από τους Σουηδούς, τους Γερμανούς και τους Αυστριακούς. Χωρίς αυτά τα δωρεάν μαθήματα από πιο έμπειρους συνεργάτες από διαφορετικές χώρες της ΕΕ, πολλές πολωνικές εταιρείες δεν θα είχαν τέτοια θεαματική επιτυχία.
Τι θα ακολουθήσει για τις οικονομίες της Πολωνίας και της ΕΕ; Από τη μία πλευρά, έχουμε πετύχει πολλά στην ΕΕ τα τελευταία 20 χρόνια. Από την άλλη, η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ έναντι άλλων μερών του κόσμου αποδυναμώνεται λόγω των υπερβολικών φραγμών στην ενιαία αγορά και των ρυθμίσεων της αγοράς.
Δεν είναι μόνο ο ανταγωνισμός από τις ΗΠΑ ή την Κίνα, αλλά και από την Τουρκία, την Ινδία και τη Μέση Ανατολή. Είτε μας αρέσει είτε όχι, σε αυτά τα άλλα μέρη του κόσμου, δεν υπάρχει ενθουσιασμός για την καθιέρωση μιας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, για άμεση μετάβαση στην αποκλειστική χρήση πράσινης ενέργειας ή για αύξηση των κανονισμών σχετικά με τις επιχειρηματικές και καταναλωτικές δραστηριότητες.
Οι ηγέτες στην ΕΕ πρέπει να θυμούνται ότι μόνο μια ανθεκτική οικονομία ελεύθερης αγοράς μπορεί να εξασφαλίσει περαιτέρω ανάπτυξη και να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επερχόμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σημαντικές καθώς αποφασίζουμε σε ποιον να αναθέσουμε αυτήν την ευθύνη.
Ωστόσο, οι επιμέρους προκλήσεις και το κόστος δεν πρέπει να επισκιάζουν την αξιολόγησή μας ως προς τα οφέλη που αποκομίζουμε από την παρουσία της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση — αυτά είναι πολύ μεγαλύτερα.
Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τουσκ ενίσχυσε τη διπλωματική θέση της Πολωνίας στην ΕΕ, δεδομένου του ότι η χώρα είχε εξωθηθεί στο περιθώριο από την κυβέρνηση του κόμματος του Νόμου και Δικαιοσύνης τα τελευταία οκτώ χρόνια. Πιστεύω ότι η Πολωνία, χρησιμοποιώντας τα δυνατά της σημεία, την ιστορική της εμπειρία από την επιτυχή της μετάβαση από το κομμουνιστικό σύστημα παραγωγής σε μια ανοιχτή αγορά και το πρόσφατο πολιτικό άνοιγμά της, θα πρέπει να πρωτοπορήσει ως προς την εφαρμογή τολμηρών μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο καθώς και εντός της ΕΕ, όπως έγινε το 1989.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την υπερβολική νομοθεσία και να προσπαθήσουμε να ενισχύσουμε την οικονομική ολοκλήρωση στην Ένωση. Η περαιτέρω μάλιστα ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς και η οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ θα πρέπει να καταστούν προτεραιότητες κατά τη διάρκεια της πολωνικής Προεδρίας της Ένωσης το 2025.
Η εικοστή επέτειος της ένταξης της Πολωνίας στην ΕΕ είναι μια αφορμή εορτασμού. Αλλά μετά από την καλή πρόποση που αξίζει η περίσταση, πρέπει να ξεκινήσουμε τη συζήτηση για το πώς θα μεταρρυθμίσουμε την οικονομία της ΕΕ. Πολλές ακριβείς διαγνώσεις και συστάσεις μπορούν να βρεθούν στην έκθεση του Economic Freedom Foundation Poland at the Single Market: Benefits, Barriers, Reforms (Η Πολωνία στην Ενιαία Αγορά: Οφέλη, εμπόδια, μεταρρυθμίσεις) και στην έκθεση του Epicenter Market Force: Revitalising the Single Market for the Next 30 Years (H δύναμη της αγοράς: Η αναζωογόνηση της ενιαίας αγοράς για τα επόμενα 30 χρόνια). Σας ενθαρρύνω να τις διαβάσετε!
--
*Ο Arkadiusz Mus είναι επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης της Press Glass Holding, και ιδρυτής του Economic Freedom Foundation στην Πολωνία.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 28 Μαΐου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου EPICENTER και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
