Του Mark J. Perry
Μερικές σκέψεις ως προς τα οφέλη του διεθνούς εμπορίου πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, διατυπώθηκαν από τον καθηγητή πολιτικής οικονομίας και χρηματοπιστωτικών του Πανεπιστημίου Cornell, Frank A. Fetter, στο εγχειρίδιο του 1905 The Principles of Economics, With Applications to Practical Problems (Οι αρχές των οικονομικών, με εφαρμογές σε πρακτικά προβλήματα). Η έμφαση είναι δική μου:
“Το διεθνές εμπόριο είναι συναλλαγή μεταξύ ατόμων και έχει τον ίδιο σκοπό με άλλες ανταλλαγές προϊόντων. Ο όρος 'διεθνές εμπόριο' δεν πρέπει να παρερμηνευθεί ότι τάχα το διεξάγουν έθνη αντί για άτομα. Το διεθνές εμπόριο διαφέρει από το εγχώριο μόνο ως προς το γεγονός ότι τα μέρη του είναι πολίτες διαφορετικών κυρίαρχων κρατών. Οι συναλλαγές μεταξύ των ανθρώπων στο ίδιο χωριό, μεταξύ ανθρώπων σε γειτονικά χωριά, και μεταξύ ανθρώπων σε διαφορετικές χώρες, πηγάζουν από το ίδιο ουσιαστικά οικονομικό κίνητρο - την επιθυμία να αυξηθεί η δύναμη των αγαθών να ικανοποιούν τις ανάγκες των ατόμων. Σε κάθε τέτοια περίπτωση κερδίζουν, ή πιστεύουν ότι κερδίζουν, και τα δύο μέρη. Το κάποτε γενικώς αποδεκτό αξίωμα ότι στο εμπόριο το κέρδος κάποιου είναι η απώλεια κάποιου άλλου σήμερα σπάνια διατυπώνεται - εκτός αναφορικά με τον διεθνές εμπόριο. Το σημείο αφετηρίας για να εξετάσουμε το ζήτημα αυτό βρίσκεται στην ακόλουθη πρόταση: Το ξένο εμπόριο διεξάγεται από άτομα, για το ατομικό τους κέρδος, με τα ίδια κίνητρα και για τα ίδια οφέλη όπως αυτά εντοπίζονται στο εμπόδιο άλλου είδους.
Το βασικό πλεονέκτημα του διεθνούς εμπορίου είναι το ίδιο με κάθε άλλου είδους εμπόριο. Σχεδόν δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε εδώ την εξήγηση: είναι η αύξηση της αποτελεσματικότητας της εργασίας όταν εφαρμόζεται με τον τρόπο για τον οποίο είναι περισσότερο κατάλληλη η κάθε χώρα· η απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων για τις καλύτερες χρήσεις· η ανάπτυξη ειδικών κλάδων παραγωγής με ολοένα και μεγαλύτερες αποδόσεις· η μεγαλύτερη κλίμακα παραγωγής με την συνεπακόλουθη μεγαλύτερη χρήση μηχανημάτων και την μεγαλύτερη πιθανότητα για εφευρέσεις· η καταστροφή των τοπικών μονοπωλίων.
Τα ηθικά και πνευματικά οφέλη του ξένου εμπορίου παλαιότερα υπογραμμίζονταν με έμφαση. Το εμπόριο είναι παράγοντας προόδου· ενισχύει τις τέχνες και τις επιστήμες· δημιουργεί δεσμούς κοινού συμφέροντος· παρέχει μια κατανόηση των ξένων λαών και εκτίμηση των αρετών τους· εγείρει έναν εμπορικό και ηθικό φραγμό στον πόλεμο· και προάγει το ιδανικό μιας παγκόσμιας ομοσπονδίας, μιας αδελφότητας μεταξύ των ανθρώπων”.
Αντίθετα, ο προστατευτισμός είναι παράγοντας τελμάτωσης· επιβραδύνει τις τέχνες και τις επιστήμες· καταστρέφει τους δεσμούς του κοινού συμφέροντος· διαβρώνει την κατανόηση των ξένων λαών και την εκτίμηση των αρετών τους· κατεδαφίζει τους εμπορικούς και ηθικούς φραγμούς στον πόλεμο· και ελαχιστοποιεί το ιδανικό μιας παγκόσμιας ομοσπονδίας και της αδελφότητας μεταξύ των ανθρώπων.
--
Ο Mark J. Perry είναι ερευνητής στο American Enterprise Institute και καθηγητής οικονομικών στο University of Michigan.
ο άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Ιουνίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
