Του Steve H. Hanke*
Με την άνοδο στην εξουσία του Προέδρου Hugo Chavez το 1999, η Βενεζουέλα υιοθέτησε τον τσαβισμό, μια μορφή σοσιαλισμού των Άνδεων. Το 2013 ο Τσάβες πέθανε και τα σκήπτρα ανέλαβε ο Nicolas Maduro.
Ο Χάρος όμως συνάντησε και το βενεζολάνικο νόμισμα, το μπολιβάρ. Ο θάνατος του, απεικονίζεται στον παρακάτω πίνακα. Το μπολιβάρ σήμερα δεν έχει αξία.
Η πτώση της αξίας του βενζολάνικου μπολιβάρ
Η κατάρρευση ενός νομίσματος φέρνει πληθωρισμό. Μέχρι να αναλάβει την εξουσία ο Πρόεδρος Nicolas Maduro, ο πληθωρισμός ήδη έτρεχε με τριψήφιο ποσοστό και αυξητικές τάσεις.
Με αυτή την επιτάχυνση του πληθωρισμού, η Κεντρική Τράπεζα της Βενεζουέλας (Banco Central de Venezuela - BCV) έγινε αναξιόπιστη ως πηγή για τα δεδομένα του πληθωρισμού. Από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι τον Ιανουάριο του 2016 μάλιστα, η BCV δεν δημοσίευσε στατιστικά στοιχεία για τον πληθωρισμό. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος το Σχέδιο για τα Προβληματικά Νομίσματα των Johns Hopkins και Cato Institute (Johns Hopkins-Cato Institute Troubled Currencis Project), το οποίο διευθύνω, άρχισε να μετρά τον πληθωρισμό το 2013.
Η σημαντικότερη τιμή σε μια οικονομία είναι η ισοτιμία συναλλαγής μεταξύ του τοπικού νομίσματος και του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος - του αμερικανικού δολαρίου. Στο βαθμό που υπάρχει μια ενεργή μαύρη αγορά (δηλαδή: μια ελεύθερη αγορά) για τα συναλλάγματα, και υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα γι' αυτή, οι αλλαγές στις συναλλακτικές ισοτιμίες στη μαύρη αγορά μπορούν να μετατραπούν με αξιόπιστο τρόπο σε μια ακριβή εκτίμηση για τον ρυθμό του πληθωρισμού στη χώρα. Αυτή την μετατροπή, την επιτρέπει η οικονομική αρχή της Ισοτιμίας Αγοραστικής Δύναμης (Purchasing Power Parity - PPP).
Υπολογίζω καθημερινά τον σιωπηρό ετήσιο πληθωρισμό, χρησιμοποιώντας την ΡΡΡ για να μετατρέψω τις αλλαγές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες VEF/USD σε ένα ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού. Το παρακάτω γράφημα καταδεικνύει την πορεία αυτού του ετήσιου ρυθμού, που κορυφώθηκε στο 800% (έτος κατ' έτος) το καλοκαίρι του 2015. Σήμερα, ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού της Βενεζουέλας είναι 150% - ένας από τους υψηλότερους στον κόσμο.
Οι ετήσιοι ρυθμοί πληθωρισμού της Βενεζουέλας
Για να σταματήσει αυτή η περιδίνηση θανάτου, η Βενεζουέλα θα πρέπει να εγκαταλείψει το μπολιβάρ και να υιοθετήσει το δολάριο. Αυτή η διαδικασία λέγεται “δολαριοποίηση” και είναι ένα δοκιμασμένο φάρμακο. Το ξέρω γιατί ήμουν σύμβουλος του Μαυροβουνίου όταν το 1999 εγκατέλειψε το χωρίς αξία γιουγκοσλαβικό δηνάριο και το αντικατέστησε με το γερμανικό μάρκο, και παρακολούθησα την επιτυχημένη δολαριοποίηση του Ισημερινού το 2001, όταν ήμουν σύμβουλος στον εκεί Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών.
Οι χώρες που έχουν επισήμως δολαριοποιηθεί παράγουν χαμηλότερο και λιγότερο διακυμαινόμενο πληθωρισμό, καθώς και υψηλότερους και σταθερότερος ρυθμούς ανάπτυξης απ' ό,τι οι συγκρινόμενες μ' αυτές χώρες με κεντρικές τράπεζες που εκδίδουν εγχώρια νομίσματα. Η δολαριοποίηση είναι συνεπώς επιθυμητή. Το παρακάτω γράφημα δείχνει τις κανονικοποιημένες αξίες του πραγματικού ΑΕΠ για εννέα λατινοαμερικανικές χώρες με όρους δολαρίων ΗΠΑ μεταξύ του 2001 (τιμή βάσης = 100) και το 2016. Τρεις από τις χώρες αυτές - ο Παναμάς, ο Ισημερινός και το Ελ Σαλβαδόρ- έχουν επισήμως δολαριοποιηθεί, ενώ το Περού είναι ημιεπίσημα δολαριοποιημένο (δηλαδή, τόσο το περουβιανό σολ, όσο και το αμερικανικό δολάριο είναι επίσημα νομίσματα). Στις τρεις επισήμως δολαριοποιημένες χώρες, η ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ υπήρξε πιο σταθερή και κατά κανόνα μεγαλύτερη από τις χώρες που εκδίδουν τα δικά τους εγχώρια νομίσματα.
Δολαριοποιημένα και μη δολαριοποιημένα ΑΕΠ λατινοαμερικανικών χωρών
Έτσι, δεν είναι όλα τα νέα από τη Βενεζουέλα μαύρα. Υπάρχει ένας δοκιμασμένος και πετυχημένος τρόπος να σταθεροποιηθεί η οικονομία, που είναι και η αναγκαία προϋπόθεση πριν ξεκινήσει το τεράστιο έργο των μεταρρυθμίσεων που θα δώσουν ζωή στην οικονομία - η δολαριοποίηση.
Τι πιστεύει λοιπόν η βενεζολάνικη κοινή γνώμη για την ιδέα της δολαριοποίησης; Για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό, έγινε πρόσφατα στο Καράκας μια επιστημονική έρευνα κοινής γνώμης πάνω στο ζήτημα από την Datincorp. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Το 62% του κοινού υποστηρίζει τη δολαριοποίηση. Ήρθε λοιπόν ο καιρός οι φωτισμένοι και πρακτικοί πολιτικοί της Βενεζουέλας να αγκαλιάσουν την ιδέα της δολαριοποίησης. Οι πολίτες της χώρας το έχουν ήδη κάνει.
Αναδημοσίευση από το Forbes.com
*Ο Steve Hanke είναι καθηγητής εφαρμοσμένων οικονομικών στο The Johns Hopkins University και senior fellow στο Cato Institute.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα αγγλικά και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
