Του Mate Hajba
Η Ουγγαρία είναι το μαύρο πρόβατο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγκρουσιακή της ατζέντα προσβάλλει την κοινή στάση των άλλων κρατών-μελών. Μόλις πρόσφατα, η ουγγρική κυβέρνηση όχι μόνο απείλησε με βέτο τον προϋπολογισμό ανάκαμψης της ΕΕ, αλλά και εξέφρασε την αντίθεσή της στο Πλάνο Δράσης για το Φύλο, μια πρωτοβουλία εξωτερικής πολιτικής με στόχο την ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών, των κοριτσιών και των ΛΟΑΚΤΙ ατόμων ανά τον κόσμο. Μην ξεγελιέστε όμως: πίσω από αυτή την αχαλίνωτη πολιτική περφόρμανς της κυβέρνησης Ορμπάν βρίσκεται μια πανούργα και υπολογισμένη στρατηγική.
Καθώς ο προϋπολογισμός της ΕΕ συνδέεται με τον σεβασμό της νομοκρατίας στα επιμέρους κράτη-μέλη, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι η Ουγγαρία, μαζί με την Πολωνία, εκδήλωσαν μια τόσο έντονη αντίδραση στην έγκρισή τους.
Μετά όμως από κάποιες εβδομάδες έντασης, κατά τις οποίες οι δύο κεντροευρωπαϊκές χώρες κράτησαν ομήρους τις άλλες 25, επετεύχθη ένας συμβιβασμός βάσει του οποίου η αιρεσιμότητα της νομοκρατίας δεν θα εφαρμοστεί αναδρομικά, και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (European Court of Justice - ECJ) θα εξετάζει προσφυγές έναντι της νομιμότητάς της από κράτη-μέλη πριν της εφαρμογής της.
Καθώς ο μέσος χρόνος αναμονής μέχρι την εκδίκαση υποθέσεων από το ECJ φτάνει τα δύο χρόνια, κάθε τυχόν κύρωση θα επιβληθεί το νωρίτερο μετά τις γενικές εκλογές του 2022 στην Ουγγαρία. Μέχρι τότε, η επέλαση της διαφθοράς θα συνεχίσει ανενόχλητη σε μια χώρα που ήδη βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης ως προς τις παρασπονδίες στα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ κατά το διάστημα 2015-2019.
Ένα μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών πόρων που κατανέμονται στην ΕΕ περνούν μέσα από διαγωνισμούς διεθνών συμβάσεων. Σύμφωνα με το ουγγρικό παράρτημα της Διεθνούς Διαφάνειας, αυτές οι διαδικασίες συχνά σχεδιάζονται έτσι ώστε να περιορίζουν και να καταστέλλουν τον ανταγωνισμό, ώστε οι πόροι να αποδίδονται στη συνέχεια στους εκάστοτε ευνοούμενους υποψηφίους.
Η διαφθορά είναι βαθιά εμπεδωμένη στο σύστημα αυτό. Συνεπώς σημειώνονται συχνά υπερτιμήσεις αγαθών και υπηρεσιών που πληρώνονται από ευρωπαϊκούς πόρους. Μια έκθεση από το Κέντρο Ερευνών Διαφθοράς της Βουδαπέστης, συμπέρανε ότι ο κίνδυνος διαφθοράς στους δημόσιους διαγωνισμούς στην Ουγγαρία το 2020 ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο από το 2005.
Δεν εκπλήσσει συνεπώς ότι η Έκθεση Νομοκρατίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ουγγαρία συμπεραίνει ότι η χώρα αντιμετωπίζει προβλήματα όχι μόνο στο δικαστικό σύστημα, την πολυφωνία των μέσων και άλλα θεσμικά ζητήματα που αφορούν ελέγχους και σταθμίσεις, αλλά και σε ό,τι αφορά το πλαίσιο για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στη χώρα.
Η αντίθεση της κυβέρνησης Ορμπάν στο Πλάνο Δράσης για το Φύλο της ΕΕ φαίνεται ότι δεν σχετίζεται με το ζήτημα της διαφθοράς, στην πραγματικότητα όμως αυτό δεν ισχύει. Πρόσφατα, στο πλαίσιο της ίδιας πολιτικής ατζέντας, η Ουγγαρία κατέστησε παράνομη την αλλαγή του φύλου που αναγνωρίστηκε στη γέννα, ενώ το Fidesz πρότεινε επίσης μια συνταγματική μεταρρύθμιση για τον περαιτέρω περιορισμό των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Η ίδια συνταγματική τροποποίηση που ψηφίστηκε στις 15 Δεκεμβρίου δίνει νέο ορισμό στα δημόσια κονδύλια, καθιστώντας ευκολότερη την υπεξαίρεση χρημάτων των φορολογουμένων, ενώ ο εκλογικός νόμος θα αλλάξει ξανά για να εμποδίσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Για παράδειγμα, εφεξής όταν η ουγγρική κυβέρνηση παρέχει χρηματική υποστήριξη σε ιδρύματα, οι πόροι που θα χρησιμοποιούνται προς τούτο δεν θα θεωρούνται πλέον δημόσιοι, καθιστώντας έτσι ευκολότερη τη μεταβίβασή τους σε συγκεκριμένα άτομα χωρίς διαφάνεια προς τους φορολογουμένους.
Ακόμη, η νέα τροποποίηση αύξησε τον αριθμό των περιφερειών στις οποίες ένα κόμμα πρέπει να έχει έναν τουλάχιστον υποψηφίο προκειμένου να μπορεί να συμμετάσχει με εθνικό κατάλογο υποψηφίων στις εκλογές, από τις 27 στις 50. Αυτό θα κάνει πολύ δυσκολότερο για τα κόμματα της αντιπολίτευσης να ανταγωνιστούν με επιτυχία την κυβερνώσα συμμαχία στις επερχόμενες εκλογές.
Η ουγγρική κυβέρνηση έχει υιοθετήσει την ίδια στρατηγική και στο επίπεδο της ΕΕ. Μολονότι παρουσιάζει τη διαφωνία της με τον προϋπολογισμό της ΕΕ, το σχέδιο ανάκαμψης και το Πλάνο Δράσης για το Φύλο ως μία μάχη εναντίον του Τζωρτζ Σόρος και της χωρίς όρια μετανάστευσης στην Ουγγαρία, δεν ξεγελά κανέναν.
Η πραγματική πρόθεση πίσω από αυτή την πολιτική στάση είναι να συνεχίσει να επιτρέπει την επέλαση της πολιτικής διαφθοράς στην χώρα στέλνοντας τον λογαριασμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
--
Ο Mate Hajba είναι διευθυντής του Free Market Foundation, μιας ουγγρικής δεξαμενής σκέψης προσηλωμένης στις κλασικές φιλελεύθερες αξίες όπως η ελεύθερη αγορά, οι ατομικές ελευθερίας και η ανεκτικότητα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 30 Ιανουαρίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
