Του Jeffrey A. Tucker
Η ανάγνωση του άρθρου How I Left the Left (Πώς εγκατέλειψα την Αριστερά) είναι μια καλή υπόμνηση του ότι δεν απομένει κάποιο ιδιαίτερο διανοητικό βάρος σ' εκείνη την πλευρά του φράχτη. Αν μια ιδεολογία θέτει ως στόχο να απομονώσει την πηγή του κακού στην ταυτότητα των ανθρώπων, είναι μάλλον τελειωμένη. Αυτό, καθώς και η αποτυχία του σοσιαλιστικού μοντέλου οπουδήποτε αυτό επιχειρήθηκε, εξηγεί το γιατί η Αριστερά αποσπά τόσο αρνητικά αποτελέσματα στις εκλογικές μάχες και γιατί σήμερα είναι αντιμέτωπη με μια σημαντική απώλεια των δυνάμεών της στα πανεπιστήμια και τη δημόσια ζωή.
Η αποτυχία δράσης φέρνει την αντίδραση, και σήμερα ο δυτικός κόσμος έχει να αντιμετωπίσει κάτι πολύ λιγότερο οικείο στους περισσότερους ανθρώπους: την άνοδο της alt-right ως μιας εναλλακτικής λύσης. Κάποιοι νέοι άνθρωποι βρίσκουν αυτό το ρεύμα ελκυστικό λόγω του επαναστατικού και ασεβούς προς τα ταμπού ήθους του που τόσο εύκολα ερεθίζει τους καθηγητές και τους προστάτες των κοινωνικών συμβάσεων.
Το κίνημα της alt-right όμως είναι κάτι περισσότερο απ' αυτό. Διαθέτει μια πραγματική φιλοσοφική και πολιτική ιστορία, που αντίκειται βιαίως στην ιδέα της ατομικής ελευθερίας. Μια ιστορία, που αποσιωπήθηκε σε μεγάλο βαθμό μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και, εξαιτίας αυτού του γεγονότος, οι περισσότεροι υπέθεσαν ότι ο φασισμός (και τα παρακλάδια του) είχαν εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η γενιά αυτή δεν είναι φιλοσοφικώς προετοιμασμένη να αναγνωρίσει την παράδοση, τα σημάδια, τις συνεπαγωγές και την πολιτική εφαρμογή της ιδεολογίας αυτής που τόσοι σπεύδουν να υιοθετήσουν.
Να λοιπόν μια προϊστορία αυτού που σήμερα ονομάζουμε alt-right, που πιθανότατα θα περιγράφαμε καλύτερα ως μια ενσάρκωση στον 21ο αιώνα αυτού που κατά τον 19ο αιώνα θα ονομάζαμε δεξιό εγελιανισμό. Ξεπερνώ πολλά πολιτικά κινήματα (στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία) και γελοίους ηγέτες όπως ο George Lincoln Rockwell, ο Oswald Mosley και ο Charles Coughlin, για να φτάσω απευθείας στις ιδέες που διαμορφώνουν τον πυρήνα αυτής της οιονεί σχολής σκέψης που αναπτύχθηκε σε ένα διάστημα που υπερβαίνει τον έναν αιώνα.
Ακολουθεί λοιπόν μια γενεαλογία της μη μαρξιστικής, μη αριστερής, δεξιάς και ταυτόχρονα ολοκληρωτικής σκέψης, που αναπτύχθηκε ως η φανατική αντιπαράθεση στην αστική ελευθερία.
1820: Ο Georg Friedrich Hegel δημοσιεύει τα Στοιχεία της Φιλοσοφίας του Δικαίου, όπου διατυπώνει τις πολιτικές συνέπειες του “διαλεκτικού ιδεαλισμού” του, μιας θεώρησης που απομακρύνεται με δραματικό τρόπο από την φιλελεύθερη παράδοση αφαιρώντας πλήρως την ανθρώπινη εμπειρία για να μιλήσει για αντιμαχόμενες ζωτικές δυνάμεις που λειτουργούν ανεξέλεγκτα και διαμορφώνουν την ιστορία. Οι πολιτικές που πηγάζουν από αυτή την αντίληψη έφτασαν να θεωρούν το κράτος ως “την πορεία του Θεού στον κόσμο”. Ο Hegel προσδοκούσε την μελλοντική εκείνη εποχή όπου θα πραγματοποιούταν η αποθέωση του κρατικού ελέγχου. Η εγελιανή θεώρηση, σύμφωνα με μια διάλεξη του Λούντβιχ φον Μίζες το 1952, διασπάστηκε σε αριστερά και δεξιά παρακλάδια, ανάλογα με την στάση του καθενός ως προς τον εθνικισμό και τη θρησκεία (ο δεξιός κλάδος υποστήριζε το πρωσικό κράτος και την εκκλησία, ενώ ο αριστερός όχι), και έτσι “κατέστρεψε την γερμανική σκέψη και τη γερμανική φιλοσοφία για περισσότερο από έναν αιώνα, τουλάχιστον”.
1841: Ο Thomas Carlyle δημοσιεύει το On Heroes, Hero-worship and the Heroic in History (Οι ήρωες, η ηρωολατρεία και το ηρωικό στοιχείο στην Ιστορία) που κατέστησε δημοφιλή την ιστορική θεωρία του “μεγάλου ανδρός”. Η Ιστορία δεν αφορά τις οριακές βελτιώσεις στις συνθήκες διαβίωσης με τη χρήση καλύτερων εργαλείων, αλλά τις τεράστιες επεισοδιακές μετακινήσεις που επιφέρει η ισχύς. Ο Carlyle, υποστηρικτής της δουλείας και αντίπαλος του φιλελευθερισμού, επέκρινε την άνοδο της εμπορικής κοινωνίας και εγκωμίασε τον Κρόμγουελ, τον Ναπολέοντα και τον Ρουσό, εξυμνώντας τη δόξα της ισχύος. “Ο κυβερνήτης επί των Ανθρώπων. Αυτός, στη βούληση του οποίου οι δικές μας βουλήσεις πρέπει να υποτάσσονται και να παραδίνονται πειθήνια, και να βρίσκουν την ευημερία τους κάνοντάς το αυτό, μπορεί να λογαριαστεί ο σημαντικότερος από τους Μεγάλους Άνδρες”. Ο στόχος του Carlyle ήταν ο Adam Smith και ο Σκωτσέζικος Διαφωτισμός εν γένει. Οι βιογράφοι του Χίτλερ συμφωνούν ότι οι λέξεις του Carlyle ήταν οι τελευταίες που ζήτησε ο Χίτλερ να του διαβαστούν πριν πεθάνει.
1841: Την ίδια ώρα στην ηπειρωτική Ευρώπη ο Friedrich List δημοσιεύει το Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Οικονομίας, όπου εξυμνεί τον προστατευτισμό, τις δαπάνες για υποδομές και τον έλεγχο και την υποστήριξη της παραγωγής από το κράτος. Ξανά, πρόκειται για μια ευθεία επίθεση στο laissez-faire και για ένα εγκώμιο στην εθνική ενότητα ως τη μόνο πραγματικά παραγωγική δύναμη στην οικονομική ζωή. Ο Steven Davies σχολιάζει σχετικά: “Η σοβαρότερη συνέπεια των ιδεών του List ήταν η αλλαγή στον τρόπο σκέψης και αντίληψης των ανθρώπων. Αντί να βλέπουν το εμπόριο ως μια συνεργατική διαδικασία αμοιβαίου οφέλους, οι πολιτικοί και οι επιχειρηματίες έφτασαν να το θεωρούν ως μια μάχη που έχει νικητές και χαμένους”. Οι σημερινοί οικονομικοί εθνικιστές δεν έχουν τίποτε το νέο να προσθέσουν στα θεμέλια που ήδη έθεσε ο List.
1871: Ο Κάρολος Δαρβίνος αφήνει πρόσκαιρα το πεδίο της επιστήμης για να ασχοληθεί με την κοινωνιολογική ανάλυση με το βιβλίο του Η καταγωγή του ανθρώπου. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό έργο, αλλά τείνει να αντιμετωπίζει την ανθρώπινη κοινωνία ως ένα ζωολογικό αντί για κοινωνιολογικό και οικονομικό εγχείρημα. Περιλαμβάνει μια εκρηκτική παράγραφο (που παρερμηνεύεται ευρέως) που καταγγέλλει το ότι “θεσπίζουμε νόμους για τους απόρους και οι γιατροί μας αφιερώνουν όλες τις δεξιότητές τους στη διάσωση της ζωής του καθενός μέχρι την τελευταία στιγμή… Έτσι, τα αδύναμα μέλη της πολιτισμένης κοινωνίας αναπαράγονται. Κανείς απ' όσους προσπάθησαν να εκτρέψουν οικόσιτα ζώα δεν θα αμφιβάλει ότι αυτό είναι ιδιαίτερα βλαπτικό για το ανθρώπινο είδος”. Ο Δαρβίνος πρότεινε ότι θα πρέπει τουλάχιστον να σταματήσουμε τους αδύναμους από το να παντρεύονται. Αυτό είναι το “σημείο ελέγχου” για να εμποδίσουμε τους κατώτερους να επικρατήσουν στην ανθρωπότητα. Αυτό το μεμονωμένο σχόλιο ενίσχυσε με τραγικό τρόπο τους υποστηρικτές της ευγονικής, οι οποίοι ξεκίνησαν αμέσως να μηχανεύονται τρόπους δημογραφικού σχεδιασμού για να αποφευχθεί η τρομακτική βιολογική οπισθοδρόμηση στον καθολικό εκφυλισμό της ανθρωπότητας.
1896: Η American Economic Association δημοσιεύει το έργο του Frederick Hoffman Race Traits and Tendencies of the American Negro (Φυλετικά χαρακτηριστικά και τάσεις των Αμερικανών νέγρων). Αυτή η μονογραφή, μια από τις πολλές αυτού του τύπου, περιέγραφε τους μαύρους ως ανυπάκουους εγκληματίες, νωθρούς και σεξουαλικά ελευθεριάζοντες, η επιρροή των οποίων στην εθνική βιολογία μπορεί να οδηγήσει μόνο στην παρακμή της φυλής. Και μόνο η παρουσία τους θεωρούταν υπαρξιακή απειλή έναντι των “ασυμβίβαστων αρετών της αρείας φυλής”. Τις απόψεις αυτές υιοθέτησε ο Richard T. Ely, ο ιδρυτής της American Economic Association και έφτασαν να κυριαρχήσουν στις ακαδημαϊκές εκδόσεις της εποχής, παρέχοντας ακαδημαϊκή κάλυψη για τους νόμους Jim Crow για τις φυλετικές διακρίσεις, τον φυλετικό διαχωρισμό στις αμερικανικές πολιτείες, τις ρυθμίσεις για τις επιχειρήσεις και άλλα πολύ χειρότερα.
1904: Ο ιδρυτής της αμερικανικής εταιρίας ευγονικής Charles Davenport ιδρύει τον Σταθμό Πειραματικής Εξέλιξης (Station for Experimental Evolution) και εργάζεται για την προώθηση της ευγονικής από τη θέση του ως Καθηγητή Ζωολογίας στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Η επίδρασή του σε μια ολόκληρη γενιά επιστημόνων, πολιτικών, οικονομολόγων και δημόσιων αξιωματούχων ήταν μεγάλη, και σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας αυτής της επιρροής η ευγονική έγινε ζήτημα κεντρικού ενδιαφέροντος για τις αμερικανικές πολιτικές από την περίοδο αυτή μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, επηρεάζοντας την ψήφιση νόμων για τους μισθούς, τη μετανάστευση, τους γάμους, τις ώρες εργασίας και βεβαίως τις υποχρεωτικές στειρώσεις.
Σ' αυτό το ιστορικό σημείο και οι πέντε πυλώνες της φασιστικής θεωρίας (ο ιστορικιστικός, ο εθνικιστικός, ο ρατσιστικός, ο προστατευτικός και ο κρατικιστικός) βρίσκονταν σε εφαρμογή. Ο φασισμός είχε μια θεωρία της ιστορίας, Είχε μια εικόνα της κόλασης, δηλαδή τον φιλελευθερισμό και την ανεξέλεγκτη εμπορική κοινωνία. Είχε μια εικόνα του παραδείσου, δηλαδή τις εθνικές κοινωνίες οι οποίες θα διοικούνταν από μεγάλους άνδρες που θα κατοικούσαν σε πανίσχυρα κράτη εστιασμένα στην βαριά βιομηχανία. Είχε μια επιστημονική λογική.
Πάνω απ' όλα είχε μια ατζέντα: να ελέγξει την κοινωνία από πάνω προς τα κάτω με στόχο να ελέγχει κάθε πτυχή της δημογραφικής πορείας της ανθρώπινης κοινωνίας, πράγμα που σήμαινε να ελέγχει τα ανθρώπινα όντα από την κούνια ως τον τάφο για να παράγουν το ανώτατο δυνατό προϊόν, καθώς και να προγραμματίζει την παραγωγή για να αντικαταστήσει τη φαυλότητα της διαδικασίας της αγοράς. Η ίδια η ιδέα της ελευθερίας, γι' αυτή την αναδυόμενη σχολή σκέψης, συνεπαγόταν καταστροφή για κάθε άνθρωπο σε οποιοδήποτε μέρος.
Το μόνο που χρειαζόταν ήταν η διάδοση των πιο εμπρηστικών ιδεών του φασισμού.
1916: Ο Madison Grant, στοχαστής τεράστιου κύρους με συνδέσμους με τις ελίτ, δημοσίευσε το έργο του The Passing of the Great Race (Η παρακμή της μεγάλης φυλής). Ποτέ δεν έγινε bestseller αλλά άσκησε τεράστια επιρροή στις άρχουσες ελίτ, και είναι διάσημη η εμφάνισή του στο έργο του F. Scott Fitzgerald Ο Μεγάλος Γκάτσμπι. Ο Grant, ένας πρώιμος περιβαλλοντιστής, πρότεινε την μαζική στείρωση ως μια “πρακτική, ευσπλαχνική και αναπόφευκτη λύση του όλου προβλήματος” που θα έπρεπε “να εφαρμοστεί σε έναν όλο και διευρυνόμενο κύκλο κοινωνικών αποβλήτων, ξεκινώντας πάντα με τους εγκληματίες, τους αρρώστους και τους παράφρονες και να επεκταθεί σταδιακά σε τύπους που μπορούν να ονομαστούν περισσότερο αδύναμοι παρά ελαττωματικοί, και τελικά ίσως σε άχρηστους φυλετικούς τύπους”. Ο Χίτλερ λάτρεψε το βιβλίο και έστειλε στον Grant ένα σημείωμα στο οποίο το εξυμνούσε ως την προσωπική του βίβλο.
1919: Με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γερμανός ιστορικός Oswald Spengler δημοσιεύει το έργο του Η παρακμή της Δύσης, που έγινε δεκτό με αποθέωση από το κοινό για τον τρόπο με τον οποίο συνελάμβανε την αίσθηση της στιγμής: η οικονομία των μετρητών και ο φιλελευθερισμός ήταν νεκρές έννοιες και μπορούσαν να αντικατασταθούν μόνο με την άνοδο των μονολιθικών πολιτιστικών μορφών που αναζητούν την πηγή του νοήματος στο αίμα και τη φυλή. Το αίμα, υποστήριξε ο Spengler, νικά το χρήμα σε ολόκληρο τον κόσμο. Το ατελεύτητο και ομιχλώδες αυτό κείμενο είναι γεμάτο με υποθέσεις δεξιού εγελιανισμού για την ανθρώπινη κατάσταση, και προβλέπει την ολοκληρωτική συντριβή όλων των ωραίων πραγμάτων εκτός εάν ο πολιτισμός της Δύσης απαλλαγεί από την προσκόλλησή του στις εμπορικές νόρμες και τον ατομισμό και εστιαστεί στην υπόθεση της ομαδικής ταυτότητας. Το βιβλίο υπήρξε η αφορμή για μια δεκαετία με παρόμοια έργα και κινήματα που διακήρυτταν ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι νεκρές ιδέες: η μόνη μάχη που έχει νόημα είναι μεταξύ της κομμουνιστικής και της φασιστικής εκδοχής του κρατικού σχεδιασμού.
1932: Ο Carl Schmitt δημοσιεύει την Έννοια του Πολιτικού μια βίαιη επίθεση εναντίον του φιλελευθερισμού ως την άρνηση του πολιτικού. Για τον Schmitt, το πολιτικό ήταν η ουσία της ζωής, και η διάκριση φίλου/εχθρού είναι το πιο εξέχον γνώρισμά του. Το κράτος είναι αυτό που πρέπει να ορίζει τους φίλους και τους εχθρούς, και η εχθρότητα μπορεί να αναπαρασταθεί πλήρως μόνο με την αιματοχυσία που πρέπει να είναι πραγματική και στον ενεστώτα χρόνο. Ο Μίζες τον ονόμαζε “ο Ναζί νομικός” και είχε λόγο γι' αυτό: ο Schmitt ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος και οι ιδέες του συνέβαλαν σημαντικά στην αντίληψη ότι ο μαζικός θάνατος δεν είναι μόνο ηθικός, αλλά και αναγκαίος για την διατήρηση του ίδιου του νοήματος της ζωής.
1944: Τα συμμαχικά στρατεύματα ανακαλύπτουν χιλιάδες στρατόπεδα θανάτου διάσπαρτα στις κατεχόμενες από τους ναζί περιοχές της Ευρώπης, τα οποία άρχισαν να δημιουργούνται το 1933 και συνέχισαν καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου. Στα στρατόπεδα αυτά φυλακίστηκαν και πέθαναν 15 εκατομμύρια άνθρωποι. Η ανακάλυψη αυτή συγκλόνισε συθέμελα μια ολόκληρη γενιά, η οποία βάλθηκε να ανακαλύψει όλες τις πολιτικές και ιδεολογικές πηγές του κακού που οδήγησαν σ' αυτή την τόσο αποτρόπαια πραγματικότητα. Με τις ναζιστικές δυνάμεις νικημένες και τις δίκες της Νυρεμβέργης να υπογραμμίζουν το γεγονός αυτό, η άνοδος του φασιστικού δόγματος σε όλες τις σκοτεινές, ρατσιστικές, κρατικιστικές και ιστορικιστικές εκδοχές του, σταμάτησε διαμιάς. Η κατάπνιξη των ιδεών αυτών ξεκίνησε στην Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες και δημιούργησε την εντύπωση ότι ο δεξιός εγελιανισμός ήταν απλώς ένα πρόσκαιρο περιστατικό που αντιμετωπίστηκε οριστικά από την κρατική δύναμη.
Τον ίδιο χρόνο που άρχισε η αποκάλυψη των στρατοπέδων θανάτου ο Φ.Α. Χάγιεκ δημοσίευσε τον Δρόμο προς τη δουλεία, όπου υπογράμμιζε πως δεν αρκεί να απορρίψουμε τις ταμπέλες, τα τραγούδια, τα συνθήματα και τα καθεστώτα του ναζισμού και του φασισμού. Εξίσου απαραίτητο, είπε ο Χάγιεκ, είναι να απορρίψουμε τις ιδέες του ίδιου του σχεδιασμού, οι οποίες ακόμη και σε μια δημοκρατία οδηγούν αναγκαστικά στο τέλος της δημοκρατίας και στην ανάδυση της δικτατορίας. Το βιβλίο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό μεταξύ μιας μικρής ομάδας ανθρώπων που παρέμεναν κλασικοί φιλελεύθεροι (πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν στην ίδρυση του FEE δύο χρόνια αργότερα), αλλά κατά τα άλλα απορρίφθηκε και χλευάστηκε από πολλούς άλλους ως παρανοϊκό και αντιδραστικό.
Κατά τη διάρκεια του επακόλουθου Ψυχρού Πολέμου, την κοινή γνώμη απασχολούσε ο φόβος του κομμουνισμού και όχι του φασισμού/ναζισμού. Άλλωστε, ο τελευταίος είχε νικηθεί στα πεδία μάχης, έτσι; Η γέννηση και η ανάπτυξη του δεξιού ολοκληρωτισμού, παρά τις ειλικρινείς εκκλήσεις της Hannah Arendt, ξεγλίστρησε από την συνείδηση του κοινού.
Όχι ακόμη φιλελευθερισμός
Ο Ψυχρός Πόλεμος τερματίστηκε πριν από 25 χρόνια, και η ανάδυση της ψηφιακής τεχνολογίας έδωσε στις φιλελεύθερες μορφές της πολιτικής οικονομίας γιγαντιαία παρουσία στον κόσμο. Το εμπόριο ποτέ δεν υπήρξε περισσότερο παγκοσμιοποιημένο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα προελαύνουν. Η εμπορική ζωή, και η ιδεολογία της αρμονίας και της ειρήνης πάνω στην οποία θεμελιώνεται είναι η κυρίαρχη φιλοδοξία δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι αποτυχίες του κρατικού σχεδιασμού είναι εμφανέστερες από ποτέ άλλοτε. Και όμως, αυτές οι τάσεις δεν επαρκούν για να σφραγίσουν την επικράτηση της ελευθερίας.
Με τον αριστερό εγελιανισμό να βρίσκεται σήμερα σε ανυποληψία, διάφορα πολιτικά κινήματα σε ολόκληρο τον κόσμο αναζητούν εναλλακτικές στην προπολεμική ιστορία των ιδεών του ολοκληρωτισμού. Η κατάπνιξη των ιδεών αυτών δεν αποδίδει. Έχει μάλιστα το αντίθετο αποτέλεσμα - τις κάνει ακόμη πιο δημοφιλείς στο βαθμό που σιγοβράζουν από τα κάτω. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που αποκαλούμε alt-right στις ΗΠΑ και έχει διάφορα άλλα ονόματα στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο. (Η μετάβαση από τη δεκαετία του 1990 στο σήμερα θα είναι το θέμα ενός άλλου δοκιμίου).
Ας μην αυταπατώμαστε. Όποια γεύση, όποιο παρακλάδι του Hegel επιλέξουμε να ακολουθήσουμε, το κόστος του κρατικού ελέγχου είναι ο θυσιασμός της ανθρώπινης ελευθερίας, της ευημερίας και της αξιοπρέπειας. Αν επιλέγουμε πανίσχυρα κράτη, ηγέτες, εθνικούς σχεδιασμούς ή θρησκευτική και φυλετική ομοιογένεια, το κάνουμε με δικό μας μεγάλο κόστος.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα τρολ με τις ρατσιστικού στυλ φωτογραφίες προφίλ στους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ανεβάζουν memes, και τα μαζικά κινήματα που ζητούν ισχυρούς ηγέτες να αναλάβουν τον έλεγχο και να διώξουν τους διαφορετικούς από ανάμεσά τους, δεν έχουν ιδέα για την ιστορία και το μονοπάτι που ακολουθούν.
Αν εσείς αισθάνεστε τον πειρασμό της alt-right, κοιτάξτε τους διανοητικούς σας προγόνους: σας αρέσει αυτό που βλέπετε;
Ποια είναι λοιπόν η εναλλακτική στον δεξιό και τον αριστερό εγελιανισμό; Έγκειται στην φιλελεύθερη παράδοση, που συνοψίζεται στην φράση του Frederic Bastiat “η αρμονία των συμφερόντων”. Η ειρήνη, η ευημερία, η ελευθερία και η κοινότητα είναι εφικτές. Αυτή η παράδοση - και όχι εκείνη που βλέπει τον ανεξέλεγκτο πόλεμο μεταξύ των ομάδων - είναι αυτή που προστατεύει και επεκτείνει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη ευημερία, και δημιουργεί τις συνθήκες που επιτρέπουν την καθολική εξευγένιση του ανθρώπινου προσώπου. (Για περισσότερα ως προς την ιστορία των αυταρχικών ιδεών στον 20ο αιώνα, προτείνω το επικό έργο του Μίζες Planned Chaos [Σχεδιασμένο χάος] που πλέον είναι διαθέσιμο σε epub).
Η τελευταία λέξη για το σωστό (το φιλελεύθερο) μονοπάτι μπροστά μας διατυπώθηκε από τον μεγάλο Άγγλο ιστορικό Thomas Babington Macaulay το 1830, μια διατύπωση που θα μισεί κάθε φασίστας στην Ιστορία:
“Αν η Αγγλία κατάφερε να προχωρήσει μέχρι σήμερα στον πολιτισμό, αυτό δεν έγινε με την παρέμβαση ενός κράτους που όλα τα ξέρει και όλα τα μπορεί, αλλά με την σύνεση και ενεργητικότητα των ανθρώπων της - και αυτή την ίδια σύνεση και ενεργητικότητα ατενίζουμε σήμερα με άνεση και καλή ελπίδα. Οι ηγέτες μας θα προάγουν την βελτίωση του έθνους με τον καλύτερο τρόπο αν αυτοπεριοριστούν αυστηρά στα νόμιμα καθήκοντά τους, αφήνοντας το κεφάλαιο να βρει την επικερδέστερη οδό του, τα εμπορεύματα την δίκαιη τιμή τους, την εργατικότητα και την ευφυΐα την φυσική τους ανταμοιβή, την νωθρότητα και την ανοησία την φυσική τους τιμωρία, διατηρώντας την ειρήνη, υπερασπιζόμενοι την ιδιοκτησία, μειώνοντας το κόστος του δικαίου, και ασκώντας αυστηρή οικονομία σε κάθε πεδίο του κράτους. Ας κάνει αυτά το κράτος: ο λαός χωρίς αμφιβολία θα κάνει τα υπόλοιπα”.--
*Ο Jeffrey Tucker είναι Διευθυντής Περιεχομένου στο Foundation for Economic Education. Ακόμη, είναι Επικεφαλής Βιβλιοθήκης και ιδρυτής του Liberty.me, Διακεκριμένο Επίτιμο Μέλος του Mises Brazil, ερευνητής στο Acton Institute, σύμβουλος πολιτικής στο Heartland Institute, ιδρυτής του CryptoCurrency Conference, μέλος του εκδοτικού συμβουλίου της Molinari Review, σύμβουλος στην κατασκευάστρια εταιρία εφαρμογών blockchain Factom, και συγγραφέας πέντε βιβλίων. Έχει γράψει 150 εισαγωγές σε βιβλία και πολλές χιλιάδες άρθρα που εμφανίστηκαν σε ακαδημαϊκές και μη εκδόσεις.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Μαρτίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education (FEE) και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
