Γράφει ο Leon Aron
Υπάρχουν δύο καλές ειδήσεις στην αντικατάσταση του στρατηγού Σεργκέι Σουροβίκιν από τον Πούτιν από τη θέση του διοικητή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γκερασίμοφ.
Η πιο άμεση και προφανής είδηση είναι ότι η αντικατάσταση αυτή μπορεί να περιγραφεί με ένα ρωσικό ρητό που μιλά για την ανταλλαγή μιας βελόνας με σαπούνι (shilo na mylo) - περίπου ισοδύναμο με το να πούμε «τι είχαμε, τι χάσαμε».
Ο Σουροβίκιν, που διορίστηκε μόλις πριν από λίγους μήνες, είχε να επιδείξει ως το μόνο αξιόλογο επίτευγμά του τη λίγο πολύ-τακτική υποχώρηση από τη Χερσώνα, η οποία έπεσε στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας τον Νοέμβριο του περασμένου έτους.
Ο Gerasimov, ο οποίος πριν από λίγα χρόνια προκάλεσε ταραχή σε μερικούς δυτικούς στρατιωτικούς θεωρητικούς με το δόγμα του για τον «υβριδικό πόλεμο», μπορεί να είναι καλός θεωρητικός, αλλά, ως, όπως τεκμαίρεται, ένας από τους αρχιτέκτονες της εισβολής, έχει αποτύχει παταγωδώς στον πραγματικό πόλεμο.
Εάν αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να κάνει ο Πούτιν, η Ουκρανία και οι υποστηρικτές της στη Δύση δεν πρέπει να ανησυχούν για την τακτική, πόσο μάλλον τη στρατηγική, οξυδέρκεια του εχθρού. Η πορεία της Ρωσίας προς μια ολοένα και πιο μακρινή νίκη πιθανότατα θα συνεχιστεί όπως ξεκίνησε: ως μια αργή και επώδυνη πορεία πάνω από τα πτώματα των στρατιωτών της.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο τεράστιος ρωσικός στρατός στερείται τόσο χαρισματικών στρατηγών. Ο λόγος γι’ αυτή την επιλογή του Πούτιν μπορεί να αφορά την πολιτική παράδοση της χώρας. Όπως τα περισσότερα αυταρχικά καθεστώτα, έτσι και οι ηγέτες της Ρωσίας, με ίσως μεγαλύτερη όμως αποφασιστικότητα και συνέπεια, ήταν πάντα επιφυλακτικοί απέναντι στους κορυφαίους στρατηγούς τους.
Με τις αξιοσημείωτες εξαιρέσεις του Αλεξάντερ Σουβόροφ και του Γκριγκόρι Ποτέμκιν τον 18ο αιώνα, οι καλύτεροι στρατηγοί της Ρωσίας τελικά απομακρύνθηκαν (ή υπέστησαν χειρότερα) υπέρ στρατιωτικών ελαφρών βαρών άνευ σημασίας. Όπως έγραψε ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Joseph Brodsky με αφορμή τον θάνατο του Στρατάρχη Georgy Zhukov, μια ολόκληρη σελίδα στη ρωσική ιστορία θα μπορούσε να αφιερωθεί στους κατακτητές ήρωες της χώρας που «μπήκαν με τόλμη σε ξένες πρωτεύουσες αλλά φοβούνταν να επιστρέψουν στη δική τους.
Ο φόβος του «καισαρισμού» ώθησε τους πρώτους σοβιετικούς ηγέτες να αποδεχθούν πρόθυμα το μίσος του Στάλιν για τον Λέον Τρότσκι, ο οποίος είχε κερδίσει τον εμφύλιο πόλεμο. Έχοντας εκτελέσει όλους τους Σοβιετικούς Στρατάρχες, ξεκινώντας από τον λαμπρό Μιχαήλ Τουχατσέφσκι, εξαιρώντας μόνο 9 κομπάρσους όπως τον Semyon Budyonny και τον Klement Voroshilov, ο Στάλιν δεν θα απέδιδε στον Ζούκοφ την πλήρη διοίκηση του σοβιετικού στρατού παρά μόνο όταν οι Γερμανοί βρέθηκαν στα πρόθυρα της Μόσχας το φθινόπωρο του 1941 - και τον εξόρισε στη Στρατιωτική Περιοχή των Ουραλίων λίγο μετά τον πόλεμο.
Εξ ου και το δεύτερο κομμάτι των καλών ειδήσεων: Παρ' όλη την έπαρση του Πούτιν, παρ’ όλη τη φουσκωμένη ρητορική του περί πλήρους αυτοπεποίθησης και την εξύμνηση της ενότητας, του πατριωτισμού και της αφοσίωσης των υπηκόων του, η επιλογή αυτών των πιστών μετριοτήτων αποκαλύπτει τους φόβους του σχετικά με την αφοσίωση του στρατού του.
* Ο Leon Aron είναι διακεκριμένο στέλεχος του American Enterprise Institute.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 12 Ιανουαρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης.
