Του David Boaz
Η Νίκη Κιτσαντώνη γράφει στους New York Times “Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά οι αναρχικοί της Ελλάδας οργανώνονται όσο ποτέ άλλοτε”.
Όχι. Οι αναρχικοί - οι σοβαροί τουλάχιστον - δεν αντιτίθενται στην οργάνωση. Αντιτίθενται στην εξουσία - στο να εξουσιάζουν και να εξουσιάζονται. Το λεξικό Merriam-Webster εξηγεί την προέλευση της λέξης “Από το μεσαιωνικό λατινικό anarchia, που προέρχεται από τα ελληνικά, από το άναρχος που σημαίνει 'αυτός που δεν έχει εξουσιαστή”, από το αν+αρχος”. Πράγματι, όπως επισημαίνουν οι συντάκτες του λεξικού η “αναρχία” και ο “αναρχισμός” μερικές φορές χρησιμοποιούνται για να καταδείξουν κάτι όπως την “απουσία ή άρνηση κάθε αρχής ή κατεστημένης τάξης” ή απλά την “απουσία τάξης”. Αλλά οι ορθολογικοί πολιτικοί στοχαστές ή και ακόμα οι ακτιβιστές δεν προτείνουν την καθαρή αταξία. Προτείνουν την απουσία εξουσίας, που ορίζουν ως την απουσία του κράτους.
Προς τι λοιπόν οργανώνονται αυτοί οι Έλληνες αναρχικοί; Λοιπόν, το άρθρο εστιάζει στο πώς οι αναρχικοί παρέχουν τις υπηρεσίες που δεν μπορεί να παράσχει το ελληνικό κράτος:
“Επτά χρόνια πολιτικών λιτότητας και μια πιο πρόσφατη προσφυγική κρίση έχουν αφήσει την κυβέρνηση με ολοένα και λιγότερους πόρους να προσφέρει στους πολίτες ολοένα και λιγότερα. Πολλοί έχουν χάσει την πίστη τους σ' αυτήν. Κάποιοι που εξαρχής δεν είχαν ποτέ πίστη, παίρνουν τα πράγματα στα χέρια τους, προς την πικρία των αρχών…
Με οποιονδήποτε τρόπο, από το 2008 ένας μεγάλος αριθμός “αυτοδιαχειριζόμενων κοινωνικών κέντρων” έχει εμφανιστεί σε ολόκληρη την Ελλάδα, με χρηματοδότηση από ιδιωτικές δωρεές και από τα έσοδα τακτικώς προγραμματισμένων συναυλιών, εκθέσεων και μπαρ, πολλά από τα οποία είναι ανοιχτά στο κοινό. Σήμερα υπάρχουν περίπου 250 τέτοια κέντρα σε ολόκληρη τη χώρα.
Κάποιοι ακτιβιστές έχουν επικεντρωθεί στην προσφορά φαγητού και φαρμάκων καθώς η φτώχεια έχει βαθύνει και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν καταρρεύσει.
Τους τελευταίους μήνες, ομάδες αναρχικών και αριστεριστών έχουν αφιερώσει μεγάλο μέρος της ενέργειάς τους στη στέγαση των προσφύγων που εισέρρευσαν στην Ελλάδα το 2015 και έχουν ξεμείνει στη χώρα από τότε που η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα βαλκανικά κράτη έκαναν αυστηρότερη τη διέλευση από τα σύνορά τους. Περίπου 3.000 τέτοιοι πρόσφυγες ζουν σήμερα σε 15 εγκαταλελειμμένα κτήρια που έχουν καταληφθεί από αναρχικούς στην πρωτεύουσα”.
Ένα μέρος της Αθήνας φαίνεται να έχει γίνει μια αυτοδιοικούμενη, αλλά όχι διοικούμενη από το κράτος κυριαρχία εδώ και κάποιο καιρό. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι τα Εξάρχεια υπήρχαν ήδη από το 1870. Το όνομα υποτίθεται ότι προέρχεται από το “εξ-” (εκτός, μακρυά) και, φυσικά την “αρχή”, την εξουσία.
“Στην Αθήνα, το επίκεντρο των αναρχικών παραμένει η μποέμ γειτονιά των Εξαρχείων, όπου η δολοφονία ενός εφήβου από έναν αστυνομικό το 2008 προκάλεσε δύο εβδομάδες εξέγερσης, βοήθησε στην αναζωογόνηση του κινήματος και παρήγαγε διάφορες ομάδες ανταρτών πόλης που συνέβαλαν στην αναβίωση της εγχώριας τρομοκρατίας στην Ελλάδα.
Η αστυνομία και οι αρχές εισέρχονται με επιφυλακτικότητα στην περιοχή.
Η αστυνομία πρόσφατα εισέβαλε σε κάποια κτήρια που είχαν παρανόμως καταληφθεί από αναρχικούς, τις “καταλήψεις”, στην Αθήνα, στη βόρεια πόλη της Θεσσαλονίκης και στο νησί της Λέσβου, μια πύλη εισόδου για εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι αναρχικοί υποστηρίζουν ότι οι καταλήψεις τους είναι μια ανθρωπιστική εναλλακτική στα κρατικά στρατόπεδα που πλέον έχουν γεμίσει με παραπάνω από 60.000 μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν έντονα καταδικάσει τα στρατόπεδα για τις απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας που επικρατούν εκεί.
Στα Εξάρχεια, μια από τις καταλήψεις βρίσκεται σε ένα πρώην σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που εγκαταλείφθηκε λόγω στατικών προβλημάτων. Η κατάληψη, που έγινε την περασμένη άνοιξη με τη βοήθεια των αναρχικών, στεγάζει σήμερα περίπου 250 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία, που έχουν στήσει ένα κοτέτσι στην ταράτσα. Πολλοί ακόμη πρόσφυγες βρίσκονται σε μια “λίστα αναμονής” για άλλα κατειλημμένα κτήρια.
Οι καταλήψεις λειτουργούν ως αυτοοργανωμένες κοινότητες, ανεξάρτητες από το κράτος και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως αναφέρει η 28χρονη Lauren Lapidge, Βρετανή κοινωνική ακτιβίστρια που ήρθε στην Ελλάδα το 2015 στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης και ασχολείται σήμερα ενεργά σε διάφορα κατειλημμένα κτήρια.
'Είναι ζωντανοί οργανισμοί: Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο, κάποια απ' αυτά γεννήθηκαν στις καταλήψεις, είχαμε και γάμους', είπε”.
Δεν υπάρχει τίποτε το παράδοξο με την εγκαθίδρυση από τους αναρχικούς θεσμών και κοινοτήτων έξω από το κράτος για την παροχή αγαθών και υπηρεσιών. Οι Έλληνες αναρχικοί πιθανότατα δεν θα δουν τις επιχειρήσεις ως μέρος αυτής της μη-κρατικής κοινωνίας, μολονότι οι ελευθεριακοί αναρχικοί και οι αναρχοκαπιταλιστές τις βλέπουν.
Αυτό που είναι παράδοξο, όπως έγραψα πριν από πέντε χρόνια, είναι οι Έλληνες “αναρχικοί” που αντιτίθενται στη μείωση του μεγέθους, του εύρους και της ισχύος του κράτους, με την περικοπή των φόρων και των μεταβιβαστικών πληρωμών. Οι αναρχικοί που οργανώνονται εθελούσια για να πετύχουν κοινούς σκοπούς απλώς ζουν σύμφωνα με τη φιλοσοφία τους.
--
Ο David Boaz είναι ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Cato Institute και έχει διαδραματίσει έναν κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη του Cato Institute και του φιλελεύθερου κινήματος. Είναι συγγραφέας του βιβλίου The Libertarian Mind: A Manifesto for Freedom και υπεύθυνος έκδοσης του The Libertarian Reader.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα αγγλικά στις 22 Μαίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
