Γράφει ο Marc Sidwell
Η χρεοκοπία, για άτομα και έθνη, συμβαίνει αργά και σταδιακά… και μετά ξαφνικά. Το ίδιο ισχύει για την πολιτιστική αλλαγή, όπως εξηγώ στη μελέτη μου για το IEA, A Silent Revolution. Μια νέα πολιτιστική συναίνεση μπορεί να αναπτυχθεί κάτω από την επιφάνεια, επωαζόμενη σε ιδρύματα της ελίτ, ιδίως σε πανεπιστήμια, προτού αναδυθεί κυρίαρχη και πλήρως διαμορφωμένη φαινομενικά εν μία νυκτί. Μια τέτοια διαδικασία κρυφής εξέλιξης εξηγεί την επιδρομή της σύγχρονης νέας κουλτούρας του «αφυπνισμού», στην οποία η ελευθερία του λόγου καταστέλλεται όλο και περισσότερο στο όνομα της ανεκτικότητας και της διαφορετικότητας.
Για όσους είναι συνηθισμένοι στην παλαιότερη, φιλελεύθερη παράδοση, μια τόσο γρήγορη αντιστροφή μοιάζει αρχικά με αστείο. Καθώς η νέα πραγματικότητα επιμένει, γίνεται δελεαστικό να αποδοθεί η αλλαγή αυτή σε μια κάποια συνωμοσία. Πρέπει οπωσδήποτε να κοιτάξουμε πίσω δεκαετίες αν θέλουμε να κατανοήσουμε τις πνευματικές ρίζες της σημερινής πολιτιστικής αλλαγής. Η απάντηση βρίσκεται στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, και στις θεωρίες της Νέας Αριστεράς. Οι κύριοι στοχαστές αυτού του κινήματος, ιδίως ο Χέρμπερτ Μαρκούζε, επιδίωξαν πράγματι να καταρρίψουν τα δυτικά οικονομικά και τις κοινωνικές νόρμες μέσω μιας «μακράς πορείας» για την κατάληψη βασικών πολιτιστικών θεσμών.
Ωστόσο, ενώ η νέα κουλτούρα επιβεβλημένης σιωπής της «Αριστεράς του Ελέγχου» αναπτύχθηκε από τις ιδέες της Νέας Αριστεράς, η σημερινή κυριαρχία της είναι περισσότερο το προϊόν ελαττωματικής ρύθμισης και ιστορικού ατυχήματος παρά μια πολιτιστικής συνωμοσίας. Απρόβλεπτες συνέπειες ακολούθησαν τόσο την ταχεία επέκταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των ΗΠΑ, όσο και την ανάπτυξη ρυθμιστικών πλαισίων για την αστυνόμευση της ισότητας των αποτελεσμάτων. Τα πράγματα χειροτέρεψαν επειδή η καταστολή της ανοιχτής δημόσιας συζήτησης βοήθησε αυτή τη νέα ανελεύθερη κουλτούρα να ριζώσει και να γίνει απροσμάχητη.
Η κατανόηση της βαθύτερης προέλευσης της σημερινής πολιτιστικής αλλαγής αποκαλύπτει τρία βασικά μαθήματα:
1. Η σιωπή είναι βία
Η καταστολή της συζήτησης είναι τοξική. Δημιουργεί τις συνθήκες στις οποίες τα σφάλματα της πολιτικής μπορούν να ριζώσουν και να επιμείνουν για γενιές.
2. Οι ρυθμίσεις διαμορφώνουν τον πολιτισμό
Η υπερρύθμιση είναι ένας σημαντικός μοχλός της σημερινής ανελεύθερης αλλαγής στον πολιτισμό. Η κριτική έναντι των αντιπαραγωγικών κανόνων και η κατάργηση περισσότερων λανθασμένων ρυθμίσεων (όπως το νομοσχέδιο για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο, για παράδειγμα) είναι ένας πρακτικός τρόπος αντιμετώπισης βραχυπρόθεσμα.
3. Οι πολιτιστικοί πόλεμοι είναι μακροχρόνιοι πόλεμοι
Μια μετατόπιση που αναπτύσσεται επί τόσο καιρό δεν θα αντιστραφεί από τη μια μέρα στην άλλη. Ωστόσο, το ίδιο το IEA ιδρύθηκε για να πολεμήσει στον μακρύ πόλεμο της πολιτιστικής ανανέωσης. Ο Φρίντριχ Χάγιεκ είδε ότι εμπνέοντας έστω και σε λίγους διανοούμενους με τη δύναμη του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς θα άλλαζε, με τον καιρό, τον κόσμο. Μπροστά σε μια νέα κουλτούρα ανελευθερίας, το όραμα του Χάγιεκ εξακολουθεί να είναι η καλύτερη μακροπρόθεσμη απάντηση.
Προτεινόμενα αναγνώσματα:
“A Silent Revolution: The intellectual origins of cancel culture” by Marc Sidwell
“An Unsafe Bill: How the Online Safety Bill threatens free speech, innovation and privacy” by Matthew Lesh and Victoria Hewson
“In harm’s way: Why online safety regulation needs an Independent Reviewer” by Mikołaj Barczentewicz and Matthew Lesh
* Ο Marc Sidwell είναι συγγραφέας και αναπληρωτής αρχισυντάκτης του Smith magazine.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά την 1η Αυγούστου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Institute of Economic Affairs και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
