Του Daniil Gorbatenko
Στις 15 Μαρτίου διοργανώθηκαν ενθουσιώδεις μαθητικές διαδηλώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο που είχαν ως έμπνευση τις παθιασμένες εκκλήσεις της δεκαεξάχρονης Σουηδής μαθήτριας Γκρέτα Τούνμπεργκ που έχει αναδυθεί σε παγκόσμια ηγέτιδα του νέου αυτού κινήματος. Η Τούνμπεργκ εμφανίστηκε στο προσκήνιο πέρσι, όταν ξεκίνησε μια μαθητική απεργία για το κλίμα μπροστά από το σουηδικό κοινοβούλιο. Απέκτησε παγκόσμια φήμη τον Ιανουάριο όταν απευθύνθηκε στο ακροατήριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός.
Όπως αναμενόταν, πολλές από τις αντιδράσεις από όσους αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τον συναγερμό έναντι της κλιματικής αλλαγής φαίνεται να επικεντρώνονται στην ηλικία της Τούνμπεργκ. Ακόμη και ο Bjorn Lombrog φαίνεται να το υπονόησε αυτό στο σχόλιό του σχετικά με το πώς η κυρίαρχη αφήγηση για την κλιματική αλλαγή προκαλεί φόβο στα παιδιά.
Διαφωνώ μ' αυτή την οπτική. Πιστεύω ότι τα δεκαεξάχρονα παιδιά έχουν την ίδια διανοητική ικανότητα με τους κατά νόμο ενήλικες ώστε να κατανοήσουν τα ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και τα πιθανά μέτρα που μπορούν να ληφθούν για την αντιμετώπισή της. Αν όμως οι δεκαεξάχρονοι θέλουν να συμβάλλουν σοβαρά σε σημαντικούς πολιτικούς διαλόγους, θα πρέπει, όπως όλοι οι υπόλοιποι, να το κάνουν χωρίς να καταφεύγουν στη δημαγωγία και το εμπόριο τρόμου.
Σ'' αυτό ακριβώς το σημείο είναι που η Γκρέτα Τούνμπεργκ - παρά όλη την αγνή ειλικρίνεια και το πάθος της - έχει αποφύγει θεαματικά και δεν προσφέρει καλές υπηρεσίες στα πλήθη των οπαδών της, καθώς και στους ανθρώπους που μπορεί να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των μέτρων πανικού που υποστηρίζει.
Μια ψευδής αίσθηση επιτακτικότητας
Για να πάρουμε μια γεύση του περιεχομένου του κηρύγματος της Τούνμπεργκ, ας εξετάσουμε τα πρόσφατα σχόλιά της προς τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ:
“Πρέπει να εστιάσουμε κάθε μόριο της ύπαρξή μας στην κλιματική αλλαγή. Αν αποτύχουμε, τότε όλα τα επιτεύγματα και η πρόοδός μας θα είναι μάταια. Σύμφωνα με την έκθεση του IPCC (Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή) απέχουμε περίπου 11 χρόνια από το να βρεθούμε στη θέση όπου θα έχουμε προκαλέσει μια μη αναστρέψιμη αλυσιδωτή αντίδραση πέραν του ανθρώπινου ελέγχου. Για να το αποφύγουμε αυτό θα πρέπει να αναληφθούν χωρίς προηγούμενο αλλαγές σε κάθε πτυχή της κοινωνίας εντός των επόμενων δέκα ετών”.
Δεν υπάρχει κανένας χώρος για λεπτολογία εδώ, κανένα ίχνος αβεβαιότητας, καμία επίκληση σε πραγματικά δεδομένα ή στην πραγματικότητα της πολιτικής - μόνο η απαίτηση για απόλυτη δέσμευση και θυσία, καθώς η απόλυτη επιτακτικότητα της κατάστασης στην οποία υποτίθεται πως είναι αυταπόδεικτη καθώς δήθεν το ίδιο το ΙPCC το είπε αυτό.
Θα στοιχημάτιζα πως δεν θα είχε νόημα να θέσει κανείς στην Τούνμπεργκ σοβαρές ερωτήσεις ως προς την πραγματική επιστήμη πίσω από το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής - να τη ρωτήσει πόσο έχει θερμανθεί η γη από το 1979 σε σύγκριση με τις προβλέψεις των υπολογιστικών μοντέλων. Να της επισημάνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης θέρμανσης συνέβη κατά τα στάδια του El Nino της κλιματικής ταλάντωσης ENSO. Να τη ρωτήσει αν γνωρίζει ότι ο διπλασιασμός του διοξειδίου του άνθρακα μπορεί από μόνος του να προκαλέσει θέρμανση μόνο της τάξης του ενός βαθμού κελσίου και ότι για να διατυπώσει κανείς σενάρια συναγερμού θα πρέπει να υποθέσει αβέβαιες θετικές ανατροφοδοτήσεις, ενώ στην πραγματικότητα η καθαρή ανατροφοδότηση μπορεί να είναι μηδενική ή αρνητική. Να τις επισημάνει ότι πολλοί περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από κρύες θερμοκρασίες παρά από ζεστές, και ότι δεν είναι οι ακραία κρύες θερμοκρασίες οι πιο θανατηφόρες, ή ότι οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα ευνοούν τη φυτική ζωή και ούτω καθεξής.
Ας επικεντρωθούμε σε ένα ευκολότερο ζήτημα και ας αναρωτηθούμε αν η τελευταία έκθεση του IPCC, ακόμη και στην (ως συνήθως) διαστρεβλωμένη σύνοψή για τους αρμόδιους πολιτικής λέει κάτι που μοιάζει έστω και λίγο στον ισχυρισμό της Τούνμπεργκ ότι έχουμε 11 χρόνια μέχρι την Αποκάλυψη αν δεν δράσουμε. Η σύνοψη - μολονότι χαρακτηρίζεται από προκατάληψη υπέρ του συναγερμού - δεν λέει κάτι τέτοιο. Η Τούνμπεργκ φαίνεται να παρερμηνεύει έντονα την αναφορά της σελίδας 6 της σύνοψης ότι “η παγκόσμια θέρμανση είναι πιθανό να φτάσει τον ενάμιση βαθμό μεταξύ του 2030 (έτος από το οποίο απομένουν 11 χρόνια) και του 2052 αν συνεχίσει να αυξάνεται με τον σημερινό ρυθμό”. Δεν υπονοείται στη σύνοψη ότι αυτή η έκταση της θέρμανσης μπορεί να προκαλέσει καταστροφικές πλανητικές επιπτώσεις.
Ακόμη και αν πάρουμε τοις μετρητοίς τους ισχυρισμούς της Τούνμπεργκ για τις αναπόφευκτες συνέπειες μιας ανεξέλεγκτης κλιματικής αλλαγής, δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί ότι ο μόνος βιώσιμος τρόπος για να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι η στροφή στην πυρηνική ενέργεια. Ο James Temple, γράφοντας για το περίφημο εκείνο άντρο των αρνητών της κλιματικής αλλαγής, το MIT Technology Review, διατύπωσε τον περασμένο Ιούλιο την εκτίμηση πως ακόμη κι αν η Καλιφόρνια, με την άφθονη ηλιοφάνειά της, στραφεί σε 100% ανανεώσιμες ενέργειες, αυτό θα εκτόξευε την τιμή ανά μεγαβατώρα στα 1612 δολάρια.
Αντί γι' αυτό, ακούμε από την Τούνμπεργκ τις συνήθεις κοινοτοπίες ότι θα πρέπει να γίνουν αμέσως μαζικές μειώσεις εκπομπών με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και ταυτόχρονα, ακούμε εκκλήσεις να εγκαταλείψουμε την εστίαση στον ανταγωνισμό και να στραφούμε στην ισότητα ως εάν αυτό συνδεόταν κατά τον οποιονδήποτε σαφή τρόπο με την κλιματική αλλαγή ή την αντιμετώπισή της.
Ο φανατισμός δεν ταυτίζεται με τον ηρωισμό
Θα πρέπει ακόμη να αναλογιστούμε το γεγονός ότι η Τούνμπεργκ θεωρείται από πολλούς ανθρώπους παγκόσμια ηρωίδα. Είναι μάλιστα υποψήφια για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Είναι όμως στ' αλήθεια θαρραλέα ή φωτισμένη που υποστηρίζει μια υπόθεση που εδώ και καιρό απολαμβάνει το καθεστώς της συμβατικής σοφίας; Μια υπόθεση για την οποία κανείς δυστυχώς μπορεί να ακούμε μόνο τις ευρέως διαδεδομένες δημόσιες ενστάσεις από άτομα όπως ο Πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος είναι ομολογουμένως το ίδιο αδαής ως προς το ζήτημα όσο και οι πιο θρησκευτικού χαρακτήρα κινδυνολόγοι και που δεν νοιάζεται για την κατακραυγή που προκαλούν τα σχόλιά του;
Είναι λυπηρό τι θεωρείται ηρωισμός που αξίζει το Νόμπελ σήμερα. Αμέτρητοι Βενεζολάνοι για παράδειγμα διακινδυνεύουν την ελευθερία, την υγεία και τη ζωή τους καθημερινά, διαδηλώνοντας εναντίον του καθεστώτος Μαδούρο που έχει χάσει κάθε επίφαση της σύνδεσης με την πραγματικότητα και έχει βυθίσει τη μέχρι πρότινος πλουσιότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής στο κυριολεκτικό σκοτάδι της προβιομηχανικής εποχής. Ανθρωποι σαν κι αυτούς θα πρέπει να προσκληθούν στα διεθνή βήματα για να αφηγηθούν την ιστορία τους. Αυτοί, κι όχι ένα κορίτσι από μια από τις πλουσιότερες και πιο άνετες χώρες της γης που βρίσκεται σε υπερβολικό πανικό γιατί δεν έχει διαβάσει τα πραγματικά επιστημονικά δεδομένα για την κλιματική αλλαγή και την πραγματική κατάσταση για τις πιθανές λύσεις.
Το πραγματικό πρόβλημα με το φαινόμενο της ακτιβίστριας για την κλιματική αλλαγή Γκρέτα Τούνμπεργκ δεν είναι το ότι είναι δεκαεξάχρονη. Είναι ότι είναι μια ανίδεη φανατική που θεωρείται θαρραλέα και φωτισμένη που προάγει έναν σκοπό στον οποίο όλοι σχεδόν συμφωνούν χωρίς να έχει μελετήσει ή να σκεφτεί. Και είναι καθήκον όλων όσοι δεν θέλουν οι πολιτικές που επηρεάζουν δισεκατομμύρια ανθρώπους να καθορίζονται από ανίδεο φανατισμό, να λένε πράγματα με το όνομά τους.
