Μια από τις δημοφιλείς κριτικές των υπερδισεκατομμυριούχων της αμερικανικής Σίλικον Βάλεϊ είναι ότι ενώ μπορεί να ζουν στην Αμερική, δεν είναι οι ίδιοι Αμερική - “πραγματική Αμερική”. Είναι απλώς ένα μάτσο ρομπότ που κάνουν περίεργα πράγματα στη δυτική ακτή από το Λος Άντζελες μέχρι το Σηάτλ καθώς αναρριχώνται τον Δείκτη των Δισεκατομμυριούχων του Bloomberg. Αυτό είναι βασικά το καθημερινό μήνα του Dredge Report.
Και υπάρχει μια κάποια αλήθεια σ’ αυτή την κριτική, έτσι δεν είναι; Ο τεράστιος πλούτος μπορεί να αλλάξει έναν άνθρωπο - όπως έγραψε ο F. Scott Fitzgerald “Άκου να σου πω ένα πράγματα για τους πολύ πλούσιους. Διαφέρουν από μένα και σένα.” - και να τον δυσκολέψει να μπει στη θέση του μέσου Αμερικανού. Ποιος από μας βεβαίως δεν θα ξεκινούσε μια εταιρία διαστημικών εκτοξεύσεων αν είχε δισεκατομμύρια για πέταμα;
Αυτοί όμως οι άνθρωποι τείνουν να είναι κάπως διαφορετικοί ακόμη και πριν την επιτυχία τους. Σε μια μελέτη του 2019 με τίτλο “Στάσεις ως προς το ρίσκο και χαρακτηριστικά των επιχειρηματιών και των μελών επιχειρηματικών ομάδων” (Risk attitudes and personality traits of entrepreneurs and venture team members) οι ερευνητές Sari Pekkala Kerr, William Kerr, και Margaret Dalton βρήκαν ότι σε σύγκριση με τους μη ιδρυτές διευθύνοντες συμβούλους και τους εφευρέτες υπαλλήλους “οι επιχειρηματίες επιδεικνύουν τη μεγαλύτερη ανοχή στο ρίσκο, ακόμη και σε μικρά στοιχήματα, καθώς και την ισχυρότερη αυτο-αποτελεσματικότητα, εστίαση ελέγχου και ανάγκη για επίτευξη”.
Σίγουρα διαφέρουν. Πάρτε για παράδειγμα τον ιδρυτή και επικεφαλής της Amazon, Τζεφ Μπέζος. Το 1994, ο 30χρονος Μπέζος ζούσε με ασφάλεια στο Μανχάταν σε ένα άνετο διαμέρισμα στο Upper West Side και μια καλοπληρωμένη δουλειά στο hedge fund D. E. Shaw. Ένα χρόνο μετά όμως, πακετάριζε βιβλία σε ένα υπόγειο χωρίς παράθυρα πίσω από ένα κατάστημα Color Tile στο Σηάτλ, έχοντας ήδη επενδύσει 10.000 δολάρια από τα δικά του χρήματα και 100.000 δολάρια από τα χρήματα των γονέων του σε ένα πρωτόπειρο εγχείρημα πώλησης βιβλίων. Ακόμη κι αν είχαμε μια φοβερή ιδέα, οι περισσότεροι από μας δεν θα αναλαμβάναμε ένα τέτοιο ρίσκο καριέρας και δεν θα ήμασταν πρόθυμοι να αφιερώσουμε τόσο πολύ χρόνο και προσπάθεια σε ένα τέτοιο αβέβαιο εγχείρημα.
Ο Μπέζος αφηγήθηκε ένα μέρος αυτής της ιστορίας στην εναρκτήρια τοποθέτησή του στην κοινοβουλευτική ακρόαση που έγινε αυτή την εβδομάδα για τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρίες. Δύο ακόμη πράγμα σημεία από την παρουσίασή του. Πρώτον, ο Μπέζος υπογράμμισε ένα σημείο που συχνά επισημαίνει η οικονομολόγος Dierdre McCloskey ως προς τη σημασία της ταπεινοφροσύνης ως αρετής του καπιταλισμού της αγοράς και των καπιταλιστών. Οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες χρειάζεται να ακούν με προσοχή όσα λένε οι πελάτες τους και να παρατηρούν με προσοχή πώς συμπεριφέρονται. Πρέπει να μπορούν να μπαίνουν στη θέση των πελατών τους. Όπως είπε:
“Κατά τη γνώμη μου, η επίμονη εστίαση στον πελάτη είναι με διαφορά ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη και τη διατήρηση της βιωσιμότητας από την Πρώτη Μέρα. Γιατί; Διότι οι πελάτες πάντα είναι με όμορφο, υπέροχο τρόπο ανικανοποίητοι, ακόμη κι όταν δηλώνουν ότι είναι χαρούμενοι στις συναλλαγές τους με την επιχείρηση. Ακόμη και όταν δεν το ξέρουν, οι πελάτες θέλουν κάτι καλύτερο, και η διαρκής επιθυμία να κάνουμε τους πελάτες χαρούμενους μας ωθεί να επινοούμε διαρκώς νέα πράγματα προς όφελός τους. Έτσι, εστιάζοντας επίμονα στους πελάτες, παρακινούμαστε εσωτερικά να βελτιώνουμε τις υπηρεσίες μας, να προσθέτουμε οφέλη και υπηρεσίες, να εφευρίσκουμε νέα προϊόντα, να ρίχνουμε τις τιμές και να επιταχύνουμε τους χρόνους παράδοσης - πριν να χρειαστεί να το κάνουμε. Κανένας πελάτης δεν ζήτησε ποτέ από την Amazon να δημιουργήσει το πρόγραμμα Prime μέλους, αλλά σίγουρα αποδείχθηκε ότι το ήθελαν. Και θα μπορούσα να σας δώσω πολλά τέτοια παραδείγματα. Δεν έχουν όλες οι επιχειρήσεις αυτή την προσέγγιση που βάζει πρώτα τον πελάτη, αλλά εμείς την έχουμε και είναι η μεγαλύτερη δύναμή μας”.
Αυτή η αναφορά στην Πρώτη Μέρα (“Day One”) είναι παρεμπιπτόντως ο τρόπος με τον οποίο ο Μπέζος αναφέρεται στο πώς η Amazon θα πρέπει πάντα να συμπεριφέρεται σαν μια συνειδητοποιημένη και πεινασμένη νεοφυής εταιρία. Αναφέρει αυτή την έννοια ξανά στο κατά τη γνώμη μου σημαντικότερο μέρος της τοποθέτησής του για την Αμερική του 2020:
“Δεν είναι τυχαίο ότι η Amazon γεννήθηκε σε αυτή τη χώρα. Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέρος στη γη, εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ξεκινήσουν, να αναπτυχθούν και να ακμάσουν νέες εταιρίες. Η χώρα μας αγκαλιάζει την επινοητικότητα και την αυτονομία, και αγκαλιάζει τους ανθρώπους που ξεκινούν από το μηδέν για να δημιουργήσουν. Καλλιεργούμε επιχειρηματίες και νεοφυείς εταιρίες με σταθερό κράτος δικαίου, με το καλύτερο πανεπιστημιακό σύστημα στον κόσμο, την ελευθερία της δημοκρατίας, και μια βαθιά αποδεκτή κουλτούρα ανάληψης ρίσκου. Φυσικά, η σπουδαία χώρα μας δεν είναι τέλεια. Ακόμη και όταν τιμούμε την παρακαταθήκη του Γερουσιαστή John Lewis, είμαστε εν μέσω ενός πολύ αναγκαίου αναστοχασμού των ζητημάτων της φυλής. Αντιμετωπίζουμε ακόμη τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της εισοδηματικής ανισότητας και προσπαθούμε να διαχειριστούμε την κρίση της παγκόσμιας πανδημίας. Παρ’ όλα αυτά όμως, ο υπόλοιπος κόσμος θα ήθελε πολύ να πιει ακόμη και τη μικρότερη γουλιά από το ελιξήριο που έχουμε εδώ στις ΗΠΑ. Μετανάστες όπως ο πατέρας μου βλέπουν τον θησαυρό αυτής της χώρας - έχουν προοπτική και μπορούν να το δουν ακόμη πιο καθαρά από όσους από μας ήμασταν αρκετά τυχεροί ώστε να γεννηθούμε εδώ. Ακόμη είναι η Πρώτη Ημέρα αυτής της χώρας, και ακόμη και ενόψει των σημερινών δύσκολων προκλήσεων, ποτέ δεν υπήρξα πιο αισιόδοξος για το μέλλον μας”.
Πρόκειται για μια πολύ ακριβή και γεμάτη νόημα εξήγηση της βαθιάς μαγείας του αμερικανικού καπιταλισμού και του καινοτόμου δυναμισμού της Αμερικής. Ορίστε πολιτικοί, δεν είναι και τόσο δύσκολο!
--
Ο James Pethokoukis είναι αρθρογράφος και μπλόγκερ στο American Enterprise Institute (ΑΕΙ).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 31 Ιουλίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
