Γράφει ο James Pethokoukis
Μου αρέσει πολύ να γράφω για την πιθανότητα εμφάνισης των “New Roaring Twenties”, μιας περιόδου ραγδαίας οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Οι αιτίες του ενθουσιασμού μου: μια σειρά επίτευξης πρόσφατων σημαντικών οροσήμων και προόδου σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η βιολογία, η ενέργεια και το διάστημα. Δεν χρειάζεται όμως το κάθε βήμα μπροστά να είναι και άλμα. Η κάθε βελτίωση δεν χρειάζεται να είναι και ριζοσπαστική αναβάθμιση. Δεν θα έχουμε κάθε χρόνο κι ένα νέο CRISPR ή GPT-3 - τουλάχιστον όχι πριν να φτάσουμε στην τεχνολογική μοναδικότητα.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η πανδημία παρήγαγε έναν αριθμό σημαντικών βελτιώσεων αποδοτικότητας - όπως η εργασία από το σπίτι, το ηλεκτρονικό εμπόριο, και η εισαγωγή περισσότερου αυτοματισμού στους χώρους εργασίας - που είχε σημαντικά αποτελέσματα στον ρυθμό της ωριαίας παραγωγής των εργαζομένων. Η παραγωγικότητα στους μη αγροτικούς κλάδους αυξάνεται κατά 1,7% ετησίως τα τελευταία δύο χρόνια, έναντι της προ πανδημίας και μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση τάση του περίπου 1%.
Και αυτό μπορεί να υποεκτιμά την εξέλιξη. Μια νέα ερευνητική έκθεση της Goldman Sachs επισημαίνει ότι τα οικονομικά δεδομένα που αφορούν περιόδους υφέσεων, όπως η ιστορικά έντονη και βαθιά οικονομική υποχώρηση του 2020, συνήθως αναθεωρούνται. Αυτό, σε συνδυασμό με τάσεις από άλλες σειρές δεδομένων - όπως το Ακαθάριστο Εγχώριο Εισόδημα και ένας δείκτης της Goldman Sachs που βασίζεται σε δεδομένα του ISM - καταδεικνύουν στους οικονομολόγους της τράπεζας ότι η αύξηση της παραγωγικότητας κυμαίνεται μάλλον γύρω στο 3% την περίοδο αυτή.
Έτσι, ένα σημαντικό ερώτημα είναι σε ποια έκταση αυτή η αύξηση της παραγωγικότητας θα παραμείνει και τα επόμενα λίγα χρόνια. Η αισιόδοξη οπτική φαίνεται εδώ εύλογη αν εξετάσουμε το εύρος των οικονομικών αλλαγών. Παραθέτω από την έκθεση της Goldman Sachs (η έμφαση είναι δική μου):
“Και μόνο το μέγεθος των αλλαγών που προκάλεσε η πανδημία στο εργατικό δυναμικό και τα εταιρικά επιχειρηματικά μοντέλα, καταδεικνύει μια μεγάλη και διαρκή επίδραση στην παραγωγικότητα. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν τη μείωση του χρόνου που απαιτείται για μετακίνηση προς και από τον εργασιακό χώρο κατά 600 εκατομμύρια ώρες, καθώς και τη μείωση των εργαζομένων σε ταμεία, διαπροσωπικές πωλήσεις και εργασίες συντήρησης γραφείων κατά 1,4 εκατομμύριο. Μεγάλο μέρος αυτών των εργαζομένων και των ωρών θα κατανεμηθεί σε πιο παραγωγικές χρήσεις - ιδίως σε μια περίοδο ελλείψεων σε εργαζομένους και κενών θέσεων εργασίας που πλησιάζουν επίπεδα ρεκόρ. Εκτιμούμε επίσης ότι οικιακά γραφεία αξίας 900 δις δολαρίων και καταναλωτικός εξοπλισμός πληροφορικής και επικοινωνιών ύψους 300 δις δολαρίων [φορητοί και επιτραπέζιοι υπολογιστές, έξυπνα τηλέφωνα και ταμπλέτες] είναι πλέον διαθέσιμα για επαγγελματική χρήση. Αυτό απηχεί τη σημαντική αύξηση παραγωγικότητας που σημειώθηκε στον κλάδο του συνεπιβατισμού κατά τη δεκαετία του 2010, όταν η Uber και η Lyft κατάφεραν να αξιοποιήσουν παραγωγικά το κεφαλαιακό απόθεμα αυτοκινήτων των νοικοκυριών.
Ο οικονομολόγος του Στάνφορντ, Nicholas Bloom ερευνά εκτεταμένα την εργασία από το σπίτι, και είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί του σε podcast το φθινόπωρο. Όπως και η Goldman Sachs, έτσι και ο Bloom πιστεύει ότι αυτές οι νέες εργασιακές διαρρυθμίσεις έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν ως ένα βαθμό και μετά την πανδημία. Παραθέτω από τη συζήτησή μας αυτή:
“Η εργασία από το σπίτι θα παραμείνει, αλλά περισσότερο στο όριο. Πριν την πανδημία, περίπου το 15% των Αμερικανών είχαν δουλέψει έστω μια ολόκληρη πληρωμένη μέρα από το σπίτι τους, και αυτό αντιστοιχούσε στο 5% των ημερών εργασίας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυτό το ποσοστό εκτοξεύθηκε στο 50% των Αμερικανών, και πιθανότατα οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται σήμερα από το σπίτι πλήρως ή μερικώς για μεγάλα κομμάτια της πανδημίας. Είναι σαφές ότι μετά την πανδημία θα προτιμηθούν υβριδικά σχήματα… Έτσι, οι περισσότεροι εργαζόμενοι, το 80-90% όσων σήμερα εργαζόμαστε από το σπίτι θα επιστρέψουμε στο γραφείο για, ας πούμε, τρεις μέρες την εβδομάδα, και τις υπόλοιπες δύο θα εργαζόμαστε από το σπίτι. Σχεδόν όλοι όσοι εργάζονται από το σπίτι θα συνεχίσουν ως ένα βαθμό και μετά την πανδημία. Αντί όμως να εργάζονται από το σπίτι πέντε ημέρες την εβδομάδα, θα το κάνουν για δύο. Και για τους περισσότερους ανθρώπους, πρόκειται για μια μέση διαρρύθμιση με την οποία είναι χαρούμενοι”.
Έτσι, τουλάχιστον για ένα διάστημα, αυτές οι τάσεις αύξησης της παραγωγικότητας που αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί να συνεχίσουν να παράγουν σημαντικά θετικά αποτελέσματα και μετά το πέρας της πανδημίας. Φυσικά, θα ήταν σπουδαίο ταυτόχρονα να είχαμε και μια υπερικανή τεχνητή νοημοσύνη καθώς και πυρηνική σύντηξη.
--
Ο James Pethokoukis είναι αρθρογράφος και μπλόγκερ στο American Enterprise Institute (ΑΕΙ).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 18 Ιανουαρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
