Των Doug McCullough και Brooke Medina
Αν ρωτήσετε τους περισσότερους ανθρώπους να σας πουν για την εικόνα που έχουν για την επιχειρηματικότητα, μπορεί να χρησιμοποιήσουν λέξεις όπως “μικρές επιχειρήσεις” ή “καινοτομία”, ή να την περιγράψουν ως το “να δουλεύεις για τον εαυτό σου”. Κάποιοι μπορεί να πάνε πέρα απ' αυτό και να περιγράψουν την εικόνα ενός τολμηρού ιδρυτή μιας εταιρίας της Silicon Valley που παίρνει ρίσκα και ακαταπόνητα υπερβαίνει προκλήσεις.
Για άλλους, ο επιχειρηματίας είναι ένας επαναστάτης με ελεύθερο πνεύμα που ακολουθεί τον δικό του δρόμο στον κόσμο των επιχειρήσεων. Όλα αυτά τα πράγματα δίνουν μια κάποια εικόνα της επιχειρηματικότητας, όμως η εικόνα αυτή δεν είναι πλήρης.
Τι είναι λοιπόν η επιχειρηματικότητα;
Με απλά λόγια, η επιχειρηματικότητα είναι η προσπάθεια για τη δημιουργία, την ιδιοκτησία και την εμπορευματοποίηση μιας ιδέας, μιας τεχνολογίας, ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, καθώς και η ανάληψη των ρίσκων και των ανταμοιβών που αυτό συνεπάγεται.
Είναι ένα εγχείρημα γεμάτο αβεβαιότητα, που δεν προσφέρει εγγυήσεις. Αν λοιπόν η εκκίνηση μιας επιχείρησης είναι κάτι τόσο δύσκολο και αβέβαιο, γιατί η επιχειρηματικότητα είναι τόσο σαγηνευτική; Για να το απαντήσουμε αυτό, ας κοιτάξουμε τις πτυχές της επιχειρηματικότητας και τα χαρακτηριστικά των ιδρυτών επιχειρήσεων που περιγράφουν μια πιο ζωντανή εικόνα γι' αυτήν.
Επιχειρηματικότητα και καινοτομία
Οι επιχειρηματίες συχνά θεωρούνται καινοτόμοι ή ακόμη και πρωτοπόροι νέων κλάδων. Μερικές φορές η καινοτομία δεν είναι μια νέα τεχνολογία, όπως ένα αυτόνομο όχημα, αλλά μια νέα εφαρμογή ή διαδικασία. Σήμερα η Amazon είναι μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες στον κόσμο, όμως ξεκίνησε απλώς πουλώντας βιβλία στο διαδίκτυο αντί σε παραδοσιακά καταστήματα.
Η Uber προκάλεσε επανάσταση στον κλάδο των ταξί όχι με το να εισαγάγει έναν στόλο οχημάτων, αλλά αναπτύσσοντας μια εφαρμογή κλήσης τους. Πέρα από τις τολμηρές και επαναστατικές καινοτομίες, οι πετυχημένοι επιχειρηματίες καινοτομούν με το να προσπαθούν συνεχώς να βελτιώνουν τις διαδικασίες, να μειώνουν τα κόστη ή να βελτιώνουν τα προϊόντα. Οι επιχειρηματίες συνδέονται με την καινοτομία καθώς αυτή δίνει σε μια εταιρία ένα συγκριτικό πλεονέκτημα και προσφέρει στους επιχειρηματίες μια διέξοδο για τη δημιουργικότητά τους.
Η διαφορά της επιχειρηματικότητας από την απασχόληση
Ευθύνη. Οι ιδρυτές μιας επιχείρησης είναι συχνά οι πρώτοι διευθύνοντες σύμβουλοι της νέας εταιρίας τους. Ο ιδρυτής θα είναι υπεύθυνος για αμέτρητες αποφάσεις που κυμαίνονται από την πρόσληψη και την απόλυση μέχρι τον σχεδιασμό του προϊόντος και την αγορά εμπορικής ασφάλισης. Ο ιδρυτής μερικές φορές μπορεί να είναι ο οραματιστής που διατυπώνει την αποστολή της εταιρίας. Άλλοτε όμως, επιφορτίζεται με τα καθόλου φανταχτερά καθήκοντα της συμμόρφωσης με τους ρυθμιστικούς κανονισμούς, τις φορολογικές και χρηματοπιστωτικές δηλώσεις, και άλλα κουραστικά αλλά αναγκαία.
Και σε αντίθεση με τον υπάλληλο που μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα λάβει την άμεση κατάθεση του μισθού του κάθε μήνα, ο επιχειρηματίας έχει την ευθύνη να πληρώνει κάθε μήνα - ακόμη και αν ο ίδιος δεν αποκομίζει κέρδος. Όταν ο ιδρυτής είναι ταυτόχρονα και ο διευθύνων σύμβουλος, όλες αυτές οι ευθύνες καταλήγουν σ' αυτόν. Ποτέ δεν σταματά η δουλειά του. Όταν χρειάζεται να ληφθεί μια απόφαση, είναι αυτός ο οποίος πρέπει να τη λάβει, ακόμη και εκτός ωραρίου εργασίας.
Αποζημίωση. Οι εργαζόμενοι, από τον βοηθό αρχικού επιπέδου μέχρι το διευθυντικό στέλεχος, συνήθως έχουν την εγγύηση ενός σταθερού μηνιαίου μισθού. Το αντάλλαγμα γι' αυτό το σταθερό εισόδημα είναι πως οι εργαζόμενοι μπορεί να μη συμμετέχουν στη διανομή των εσόδων από την πώληση της εταιρίας, ούτε συνήθως έχουν την εγγύηση ότι θα τους δοθεί αύξηση αν τα κέρδη της εταιρίας αυξηθούν.
Αντιθέτως, δεν είναι σπάνιο ένας επιχειρηματίας να μην αμείβεται στα αρχικά στάδια μιας επιχείρησης παρά το ότι μπορεί να δουλεύει για πάρα πολλές ώρες την ημέρα. Οι ιδρυτές είναι πρόθυμοι να το κάνουν αυτό γιατί έχουν επενδύσει στην επιτυχία της εταιρίας τους. Αυτό λέγεται “συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο”. Σύμφωνα με τον ερευνητή Matthew Brach, η συμμετοχή αυτή είναι “το δικαίωμα στη ροή κεφαλαίου μιας επιχείρησης αφού έχουν καλυφθεί όλες οι άλλες υποχρεώσεις και τα χρέη, και ταυτόχρονα η βασική μορφή ιδιοκτησίας. Η συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο ισοδυναμεί με ιδιοκτησία”.
Ένας ιδρυτής είναι πρόθυμος να υποστεί βραχυπρόθεσμα θυσίες με την ελπίδα μιας μελλοντικής χρηματικής ανταμοιβής - η οποία μερικές φορές μπορεί να είναι πολύ σημαντική. Όταν κάποια στιγμή ο ιδρυτής αποχωρήσει πωλώντας την εταιρία, θα αποκομίσει τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα χρηματικά κέρδη από την πώληση.
Το ρίσκο της αποτυχίας. Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι πως οι επιχειρηματίες επωμίζονται το ρίσκο της αποτυχίας. Ενώ οι ιδρυτές απολαμβάνουν τα μεγαλύτερα κέρδη ενός εγχειρήματος, ταυτόχρονα έχουν και τα περισσότερα να χάσουν. Ένας επιχειρηματίας επενδύει χρόνο, ο οποίος μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος υπό το πρίσμα του κόστους ευκαιρίας.
Οι ιδρυτές όμως συχνά χρησιμοποιούν τον προσωπικό τους πλούτο και κεφάλαιο προκειμένου να ξεκινήσουν την επιχείρησή τους, το οποίο συνεπάγεται ένα σημαντικό χρηματικό κόστος. Στον πραγματικό κόσμο πολλές επιχειρήσεις αποτυγχάνουν, και δεν υπάρχει καμία εγγύηση πως όταν μια επιχείρηση κλείσει, ο επιχειρηματίας θα ανακτήσει την αξία του χρόνου και του κεφαλαίου που έχει επενδύσει σ' αυτή. Ένας υπάλληλος μπορεί να χάσει την πηγή του μισθού του, αλλά ο επιχειρηματίας μπορεί να χάσει ολόκληρη την επένδυσή του (που μερικές φορές ισοδυναμεί με τις αποταμιεύσεις μιας ολόκληρης ζωής).
Με τι μοιάζει ένας επιχειρηματίας;
Όποιος ξεκινά μια νέα επιχείρηση, είτε πρόκειται για μια εταιρία περιβαλλοντικών ελέγχων στο Χιούστον είτε για μια νεοφυή εταιρία παιχνιδιών στο Research Triangle Park της Βόρειας Καρολίνας, είναι επιχειρηματίας. Σύμφωνα με μια ανάλυση του Harvard Business School οι επιχειρηματίες τείνουν να έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά όπως μια έντονη δέσμευση στη σκληρή δουλειά, μια ανθεκτική αποφασιστικότητα, και ανεκτικότητα στην ανάληψη μεγάλου ρίσκου. Ακόμη, έχουν αυτοπεποίθηση και είναι περισσότερο ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες.
Ενώ αυτά τα στοιχεία συνήθως χαρακτηρίζουν τους ιδρυτές, δεν υπάρχει κάποιο ασφαλές κριτήριο για έναν επίδοξο επιχειρηματία. Αντιθέτως, η ανάπτυξη αυτών των χαρακτηριστικών μπορεί να επιτρέψει σε έναν νέο επιχειρηματία να καλλιεργήσει σκοπίμως επιχειρηματικές ποιότητες ακόμη και αν δεν τις διαθέτει εκ φύσεως.
Στην πράξη, όποιος διαθέτει χρόνο, ταλέντο και κεφάλαιο μπορεί να γίνει επιχειρηματίας αν κάνει το άλμα της πίστης και ξεκινήσει μια επιχείρηση. Ανεξαρτήτως του αν το επιχειρηματικό πλάνο του ιδρυτή είναι καινούργιο ή αντιθέτως βασίζεται πάνω σε ένα δοκιμασμένο στον χρόνο μοντέλο, ο επιχειρηματίας θα πρέπει να κάνει τη δύσκολη δουλειά να το μεταφέρει από το θεωρητικό στο πρακτικό επίπεδο, αναγνωρίζοντας ότι χωρίς αυτή τη μεταφορά οι δυνατότητες της ιδέας παραμένουν αναξιοποίητες. Αυτό σημαίνει ότι ο επιχειρηματίας θα χρειαστεί ένα μεγάλο απόθεμα προσωπικής πρωτοβουλίας και την οξύνοια ώστε να υλοποιήσει την ιδέα.
Όπως γράψαμε και προηγουμένως, οι περισσότεροι επιχειρηματίες ξεκινούν τις επιχειρήσεις τους με κεφάλαια από τις προσωπικές τους αποταμιεύσεις καθώς και με βοήθεια από φίλους και συγγενείς. Για να δημιουργήσει όμως κάτι παραπάνω από μια μικρή επιχείρηση, ένας ιδρυτής μπορεί να χρειαστεί εξωτερική χρηματοδότηση.
Υπάρχουν διάφορες πηγές κεφαλαίου για εταιρίες που βρίσκονται στα πρώτα τους βήματα ή αναπτύσσονται, όπως δάνεια ή επενδύσεις στο μετοχικό κεφάλαιο από επενδυτές-αγγέλους, και σε μεταγενέστερο στάδιο επιχειρηματικά (venture capital) και ιδιωτικά (private equity) κεφάλαια. Η αποδοχή χρημάτων από επενδυτές συνεπάγεται υποχρεώσεις, όμως οι επενδυτές και το κεφάλαιο που παρέχουν είναι ένα αναγκαίο μέρος του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, καθώς μερικές φορές πολλαπλασιάζουν το αποτέλεσμα που θα μπορούσε διαφορετικά να πετυχεί ένας ιδρυτής στην αγορά.
Πέρα από τις μικρές επιχειρήσεις
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, συχνά οι άνθρωποι συσχετίζουν την επιχειρηματικότητα με τις μικρές επιχειρήσεις. Ενώ αυτό όντως ισχύει σε πολλές περιπτώσεις, οι δύο όροι δεν είναι συνώνυμοι. Πολλοί επιχειρηματίες δεν επιδιώκουν απλώς να είναι τα αφεντικά των εαυτών τους. Αυτοί οι ιδρυτές φιλοδοξούν να αναπτύξουν μια πολύ μεγάλη επιχείρηση ή ακόμη να γίνουν μονόκεροι, μια νεοφυής επιχείρηση με αξία που αποτιμάται πάνω από 1 δις δολάρια, όπως η WeWork, η Airbnb, και η Epic Games. Έτσι, είτε μια επιχείρηση ανήκει στο 89% που απασχολούν λιγότερους από 20 εργαζομένους, είτε η εταιρία μπει στην ελίτ των “μονόκερων”, κάθε μια από αυτές μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία υπό τα δικά της κριτήρια.
Πώς ορίζεται η επιτυχία;
Ένα μέρος από το δέλεαρ του να είναι κανείς αφεντικό του εαυτού του είναι να μπορεί να ορίζει την επιτυχία με τους δικούς του όρους. Παραδοσιακά, οι επιχειρηματίες μετρούν την επιτυχία βάσει του εισοδήματός τους, της ανάπτυξης του προσωπικού τους πλούτου ή κάποιου άλλου χρηματοπιστωτικού κριτηρίου. Όμως η ελεύθερη αγορά σημαίνει ότι ένας επιχειρηματίας μπορεί να ορίζει την επιτυχία με υποκειμενικούς, προσωπικούς όρους.
Ένας επιχειρηματίας μπορεί να κρίνει την επιτυχία του βάσει του αν εμπορευματοποιεί ένα προϊόν που βελτιώνει τη ζωή των ανθρώπων, του αν προσφέρει απασχόληση σε δεκάδες ή εκατοντάδες ανθρώπους, ή του αν δημιουργεί οικονομική ασφάλεια και ευημερία για τον ίδιο και τα παιδιά του.
Εναλλακτικά, ένας ιδιοκτήτης επιχείρησης μπορεί να κρίνει την επιτυχία βάσει της κοινωνικής επίδρασης της επιχείρησης. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα, όπως συχνά αποκαλείται αυτή η ιδέα, αφορά την “αντιμετώπιση μιας βασικής ανάγκης που προς το παρόν δεν εξυπηρετείται ή την επίλυση ενός κοινωνικού ή περιβαλλοντικού προβλήματος μέσω μιας προσέγγισης που βασίζεται στην αγορά”.
Γιατί να επιδιώξει κανείς την επιχειρηματικότητα;
Οι άνθρωποι επιλέγουν να γίνουν επιχειρηματίες για διάφορους λόγους, αλλά υπάρχουν κάποια βασικά κίνητρα που σχεδόν οι μισοί επιχειρηματίες αναφέρουν ότι αποτέλεσαν βασικό παράγοντα της απόφασής τους να ξεκινήσουν μια επιχείρηση. Στην κορυφή της λίστας είναι η δυνατότητα να είναι κανείς αφεντικό του εαυτού του και η πιθανότητα ενός μεγαλύτερου εισοδήματος. Οι επιχειρηματίες ακόμη αναφέρουν πως η επίτευξη μιας ισορροπίας μεταξύ της εργασιακής και της οικογενειακής ζωής και η δημιουργία μιας διεξόδου για τις ιδέες τους είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες της απόφασής τους να ξεκινήσουν μια επιχείρηση.
Μολονότι η επιχειρηματικότητα συνεπάγεται πολλές θυσίες και προκλήσεις, οι ανταμοιβές της μπορεί να είναι μεγάλες, τόσο στο οικονομικό, όσο και στο προσωπικό επίπεδο. Ο ιδρυτής / διευθύνων σύμβουλος μιας επιτυχημένης νεοφυούς εταιρίας μπορεί να αποκτήσει ένα μεγάλο ετήσιο εισόδημα, σε συνδυασμό με έναν μισθό και μερίσματα. Αυτό που ίσως είναι ακόμη πιο ελκυστικό για τους ιδρυτές, είναι η δυνατότητα δημιουργίας πλούτου που μπορεί να περάσει στα παιδιά και τα εγγόνια τους, ή να δοθεί για την προαγωγή φιλανθρωπικών στόχων.
Η απόλαυση των καρπών της δουλειάς σου, η εξασφάλιση οικονομικής ασφάλειας για τα παιδιά σου, ή η ενίσχυση φιλανθρωπικών σκοπών είναι ισχυρά κίνητρα για πολλούς επιχειρηματίες.
Είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε;
Η προετοιμασία για την επιχειρηματική δράση ξεκινά με την υιοθέτηση της πεποίθησης ότι η ιδιοκτησία και η λειτουργία μιας επιχείρησης είναι εφικτός στόχος. Πριν ακόμη τη διατύπωση ενός επιχειρηματικού πλάνου, ένας επίδοξος ιδρυτής μπορεί να ξεκινήσει αναπτύσσοντας επιχειρηματικά χαρακτηριστικά όπως η ανθεκτικότητα, η αποφασιστικότητα και η ανεκτικότητα έναντι της αποτυχίας.
Πέρα από αυτές τις προσωπικές αρετές, ένας επίδοξος επιχειρηματίας θα πρέπει να επιδιώξει να μάθει τις τεχνικές δεξιότητες του κλάδου που επιλέγει, τις χρηματοπιστωτικές δεξιότητες που απαιτούνται για τη διαχείριση της επιχείρησής του, καθώς και τις ήπιες δεξιότητες όπως την αποτελεσματική επικοινωνία και τη συνετή λήψη αποφάσεων που απαιτούνται για την ηγεσία μιας εταιρίας.
Χρειάζεται χρόνος, ταλέντο και κεφάλαιο για την επιτυχημένη έναρξη μιας επιχείρησης. Με προσεκτική προετοιμασία, δέσμευση για συνεχή μάθηση, καλλιέργεια της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας στον κλάδο και τη σφυρηλάτηση των ποιοτήτων που χαρακτηρίζουν τους σκληροτράχηλους ανθρώπους της πρωτοβουλίας, ένας επίδοξος ιδρυτής μπορεί να ξεκινήσει το δικό του ταξίδι προς την επιχειρηματικότητα.
--
Ο Doug McCullough είναι εταιρικός δικηγόρος στην νομική εταιρία McCullough Sudan του Τέξας, και διευθυντής του Lone Star Policy Institute. Η Brooke Medina είναι διευθύντρια επικοινωνίας του Civitas Institute, ενός οργανισμού δημόσιας πολιτικής αφιερωμένου στις ιδέες του περιορισμένου κράτους και της ελευθερίας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 20 Σεπτεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
