Η κατάρρευση του Αφγανιστάν στην οποία οδήγησε η βεβιασμένη και χωρίς εναλλακτικές επιλογές, απόφαση των ΗΠΑ να εγκαταλείψουν άρον άρον την χώρα, από ένα μέτωπο που η Ουάσιγκτον δημιούργησε πριν 20 χρόνια, προκαλεί κραδασμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, δημιουργεί μείζονα ζητήματα ασφάλειας αλλά και απειλή νέου προσφυγικού ρεύματος προς την Δύση.
Σε αυτό το επικίνδυνο και ρευστό περιβάλλον, που οι δυτικές δυνάμεις εγκαταλείπουν με κάθε μέσο το Αφγανιστάν, ο ρόλος της αντιμετώπισης της κρίσης περνά εκ των πραγμάτων στις γειτονικές χώρες με πρώτες το Πακιστάν, την Ρωσία, αλλά και την Κίνα.
Ρόλο αναζητά επίσης η Τουρκία, θεωρώντας ότι παρά το μεγάλο ρίσκο, της προσφέρεται η ευκαιρία να αναβαθμιστεί γεωστρατηγικά και να εξυπηρετήσει έτσι το δόγμα Ερντογάν για μετατροπή της χώρας σε ισχυρή διεθνή πλέον δύναμη.
Προφανώς οι προτάσεις που είχαν γίνει από τον Τ. Ερντογάν στον πρόεδρο Μπάϊντεν για ανάληψη του ελέγχου του αεροδρομίου της Καμπούλ από τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις, έχουν μπει στον κάλαθο των αχρήστων μετά τις τελευταίες εξελίξεις, αλλά η Άγκυρα δεν το βάζει κάτω.
Μόλις την περασμένη Τετάρτη, ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος είχε ανακοινώσει ότι οι τουρκικές Αρχές είναι σε αναζήτηση επαφής με τους Ταλιμπάν. Ο τούρκος πρόεδρος μάλιστα είχε εκφράσει την ετοιμότητά του να υποδεχθεί στην Άγκυρα τον ηγέτη τους.
Δεν είχε περάσει επίσης απαρατήρητη η δήλωση του Τ. Ερντογάν ότι υπάρχουν κοινά σημεία με τους Ταλιμπάν, σε μια προσπάθεια να «καλοπιάσει» τους Αφγανούς ισλαμιστές μαχητές, ώστε να αποδεχθούν τουρκικό ρόλο και παρουσία στην χώρα τους.
Η Τουρκία πάντως παραμένει ΝΑΤΟϊκή χώρα και αυτό βαραίνει ιδιαίτερα την εικόνα της μεταξύ των Ταλιμπάν, και λειτουργεί σε βάρος κάθε προσπάθειας τουρκικής εμπλοκής.
Όμως, η φιλοδοξία της Τουρκίας είναι να μπορέσει έστω και μέσω του Πακιστάν αλλά και με την βοήθεια του Κατάρ, που διατηρεί επαφές με τους Ταλιμπάν, να μετατραπεί στον μοναδικό ενδιάμεσο δίαυλο της Δύσης με την νέα κατάσταση πραγμάτων που διαμορφώνεται στο Αφγανιστάν. Και πιθανόν ελπίζει ότι σε αυτή την προσπάθεια θα έχει και την σιωπηρή στήριξη της Ρωσίας, με την οποία έχει δοκιμάσει τέτοια μοντέλα συνεργασίας στην Συρία.
Ο Μ. Τσαβούσογλου σε δηλώσεις του την Κυριακή τόνισε ότι η τουρκική πρεσβεία στην Καμπούλ παραμένει σε λειτουργία (αν και έχει μεταφερθεί στο αεροδρόμιο της Καμπούλ) και ότι έχουν ληφθεί όλα τα αναγκαία μέτρα για τους τούρκους πολίτες που είναι στο Αφγανιστάν. Πάντως, δεν δόθηκε εντολή εκκένωσης αλλά αντιθέτως κλήθηκαν όσοι τούρκοι πολίτες θέλουν να αναχωρήσουν από την Καμπούλ να έρθουν σε επαφή με την τουρκική πρεσβεία
Ο Τ. Ερντογάν μιλώντας στην τελετή καθέλκυσης κορβέτας που ναυπηγήθηκε στην Τουρκία για λογαριασμό του Πακιστάν, παρουσία και του Αρίφ Άλβι προέδρου της μεγάλης μουσουλμανικής χώρας που γειτνιάζει με το Αφγανιστάν δήλωσε οτι η Τουρκία θα «καταβάλλει όλες τις προσπάθειες για να συμβάλλει στην σταθερότητα στο Αφγανιστάν».
Ο τούρκος πρόεδρος εξήρε τον ρόλο του Πακιστάν και δεν έκρυψε την ανησυχία του για νέο κύμα προσφύγων από το Αφγανιστάν, στο οποίο ανάχωμα μπορεί να είναι μόνο το Πακιστάν.
Οι τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν ακυρώνουν ουσιαστικά και την πρωτοβουλία των εξι ευρωπαϊκών χωρών (Αυστρία, Δανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ελλάδα και Γερμανία) που με επιστολή στην ΕΕ είχαν ζητήσει στις αρχές Αυγούστου να επιτραπεί η επιστροφή στο Αφγανιστάν αιτητών ασύλου που έχει απορριφθεί η αίτησή τους. Από το 2015 σχεδόν 570.000 Αφγανοί είχαν ζητήσει άσυλο στην Ε.Ε. καθιστώντας το Αφγανιστάν την δεύτερη μεγαλύτερη χώρα προέλευσης αιτητών ασύλου.
Και η απειλή προσφυγικών ροών ήταν ήδη μεγάλη πριν τις τελευταίες εξελίξεις, καθώς σχεδόν 4,7 εκατομμύρια Αφγανοί έχουν εγκαταλείψει την χώρα, με το μεγαλύτερο μέρος να έχουν βρει καταφύγιο σε γειτονικές χώρες κυρίως στο Πακιστάν (3 εκατομμύρια) και το Ιράν (2,5 εκατομμύρια).
Το προηγούμενο διάστημα 500-2.000 Αφγανοί έφθαναν στην Τουρκία κάθε μέρα και συνολικά σε εβδομαδιαία βάση 30.000 Αφγανοί εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα το επόμενο διάστημα.
Η Τουρκία έχει κατασκευάσει τους τελευταίους μήνες τείχος στα σύνορα με το Ιράν θέλοντας να αποτρέψει το κύμα των προσφύγων να φθάσει στο έδαφός της. Αυτά τα έργα επιθεώρησε χθες ο υπουργός άμυνας Ακάρ, δηλώνοντας ότι υπάρχει κινητοποίηση και των ενόπλων δυνάμεων, προσθέτοντας όμως ότι τα «σύνορα της Τουρκίας είναι σύνορα του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. και η παράτυπη μετανάστευση θα επεκταθεί τελικά στην Ευρώπη..», στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο μήνυμα στα Βρυξέλλες.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. που συνεδριάζουν εκτάκτως σήμερα για τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, θα έχουν προφανώς ως πρώτο θέμα στην ατζέντα την ολοκλήρωση του απεγκλωβισμού των ευρωπαίων από την Καμπούλ, αλλά το σημαντικότερο ζήτημα είναι πλέον η διαμόρφωση ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση νέου προσφυγικού ρεύματος, όπου πλέον λόγω των εξελίξεων στο Αφγανιστάν δεν θα είναι εύκολη η απόρριψη των αιτήσεων ασύλου…
