Τη σύσταση της AUKUS από τα αρχικά των χωρών τους (Αυστραλία, Βρετανία, ΗΠΑ) ανακοίνωσαν οι Τζο Μπάιντεν, Μπόρις Τζόνσον και Σκοτ Μόρισον, η oποία προβλέπει χρήση προηγμένων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής τεχνολογίας υποβρυχίων. Στόχος ο περιορισμός της επιρροής της Κίνας στον Ειρηνικό.
Νωρίτερα, είχε γίνει γνωστό ότι η κοινή δήλωση του Αμερικανού προέδρου, του Βρετανού πρωθυπουργού και του Αυστραλού ομολόγου θα αφορούσε «θέμα εθνικής ασφάλειας».
«Η πρώτη μεγάλη πρωτοβουλία του AUKUS θα είναι να παραδοθεί ένας στόλος υποβρυχίων πυρηνικής πρόωσης στην Αυστραλία», δήλωσαν οι τρεις ηγέτες.
Η Γαλλία, η οποία βλέπει ένα συμβόλαιο 90 δισ. δολαρίων Αυστραλίας (56 δισεκ. ευρώ) να χάνεται για τη ναυπηγική βιομηχανία της, καταφέρθηκε αμέσως εναντίον μιας «λυπηρής απόφασης» η οποία είναι «αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε ανάμεσα στη Γαλλία και την Αυστραλία», σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών.
Δεν είναι επίσης σίγουρο αν το Παρίσι θα παρηγορηθεί με τις συμφιλιωτικές δηλώσεις του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε χθες, Τετάρτη, πως οι ΗΠΑ θέλουν «να εργαστούν στενά με τη Γαλλία» σ' αυτή τη μεγάλης στρατηγικής σημασίας ζώνη. Το Παρίσι «είναι ένας εταίρος κλειδί» των Ηνωμένων Πολιτειών, δήλωσε ακόμη.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνδεθούν ακόμη πιο στενά, πράγμα που αντανακλά το βαθμό εμπιστοσύνης μεταξύ μας και το βάθος της φιλίας μας», δήλωσε ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος σημείωσε μια διπλωματική επιτυχία στη στρατηγική του να αποφύγει τη διεθνή απομόνωση μετά το Brexit.
Σύμφωνα με την αυστραλιανή εφημερίδα «The Sydney Morning Herald», ως μέρος της AUKUS, οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν την Αυστραλία να αναπτύξει δύναμη πυρηνικών υποβρυχίων, απορρίπτοντας τη συμφωνία αξίας 90 δισ. δολαρίων με τη γαλλική Naval Group για την αγορά σύγχρονων υποβρυχίων.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται Politico, η συμφωνία θα αποτελέσει το «όχημα» με το οποίο οι τρεις χώρες θα μοιράζονται προηγμένες τεχνολογίες σε μια προσπάθεια να ανακοπεί η συνεχώς αυξανόμενη δυναμική της Κίνας στον παγκόσμιο τεχνολογικό και στρατιωτικό χάρτη.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η ανακοίνωση γίνεται στο πλαίσιο των συμμαχιών της Δύσης να ενισχύσουν το μέτωπο στη περιοχή Ινδίας-Ειρηνικού ενάντια στην Κίνα.
Το νέο αμυντικό σύμφωνο φέρεται να πρότεινε ο Αυστραλός πρωθυπουργός επικαλούμενος την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό.
Ωστόσο παίρνοντας τον λόγο ο Μόρισον τόνισε ότι ο στόχος δεν είναι να γίνει η Αυστραλία πυρηνική δύναμη.
Υποβρύχια
«Στη βάση της κοινής ιστορίας μας των ναυτικών δημοκρατιών, δεσμευόμαστε σε μια κοινή φιλοδοξία να στηρίξουμε την Αυστραλία στην απόκτηση υποβρυχίων με πυρηνική πρόωση», έκαναν γνωστό οι τρεις εταίροι με κοινή ανακοίνωση, στην οποία διευκρινίζεται πως πρόκειται για την πρόωση και όχι για τον εξοπλισμό.
«Η μόνη χώρα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ποτέ μοιραστεί αυτό τον τύπο της τεχνολογίας πυρηνικής πρόωσης είναι η Μεγάλη Βρετανία» από το 1958, είχε δηλώσει νωρίτερα ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. «Είναι μια απόφαση θεμελιώδης. Θα συνδέσει την Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία για γενιές».
Σύμφωνα με αυτό τον υψηλόβαθμο αξιωματούχο, το σύμφωνο «AUKUS» προβλέπει επίσης μια συνεργασία των τριών χωρών σε ό,τι αφορά την κυβερνοάμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη και τις κβαντικές τεχνολογίες.
Η Νέα Ζηλανδία, η οποία απαγορεύει από το 1985 την είσοδο στα ύδατά της κάθε σκάφους με πυρηνική πρόωση, ανακοίνωσε πως τα μελλοντικά υποβρύχια της γείτονος και συμμάχου Αυστραλίας, δεν θα είναι ευπρόσδεκτα στην επικράτειά της.
Η Κίνα δεν αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των ηγετών της Αυστραλίας, των ΗΠΑ και της Βρετανίας, στην οποία γίνεται λόγος για «ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού». Όμως δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η νέα συμμαχία έχει κατ' αρχάς στόχο την αντιμετώπιση των περιφερειακών φιλοδοξιών του Πεκίνου.
Ο Τζο Μπάιντεν επαναλαμβάνει από τότε που εξελέγη πως σκοπεύει να αντιπαρατεθεί με την Κίνα, όπως ο προκάτοχός του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά με πολύ διαφορετικό τρόπο, χωρίς να κλειστεί σε μια μετωπική σύγκρουση.
Χθες, Τετάρτη, είπε πως θέλει «να επενδύσει στη μεγαλύτερη πηγή ισχύος μας, στις συμμαχίες μας» και θέλει «να τις επικαιροποιήσει για την καλύτερη αντιμετώπιση των σημερινών και των αυριανών απειλών».
Το «συμβόλαιο του αιώνα» για τη Γαλλία τορπιλίστηκε
Ο Αμερικανός πρόεδρος θα συναντηθεί εξάλλου στις 24 Σεπτεμβρίου στην Ουάσινγκτον με τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας για να αναβιώσει ένα διπλωματικό σχήμα, το «Quad», που φυτοζωούσε εδώ και χρόνια.
Όσο για τον Μόρισον, δήλωσε σήμερα, μετά την ανακοίνωση του συμφώνου AUKUS, πως απευθύνει «ανοικτή πρόσκληση» για διάλογο στον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Όμως η χθεσινή ανακοίνωση, παρότι ο Μπάιντεν φάνηκε πολύ προσεκτικός στις δηλώσεις του, κινδυνεύει να ψυχράνει μια άλλη συμμαχία, αυτή με τη Γαλλία, αφού τορπίλισε αυτό που μερικές φορές χαρακτηριζόταν «συμβόλαιο του αιώνα» για τη γαλλική αμυντική βιομηχανία.
Η γαλλική Naval Group είχε επιλεγεί το 2016 από την Καμπέρα για την προμήθεια 12 υποβρυχίων συμβατικής πρόωσης. Ύψους 50 δισεκ. δολαρίων Αυστραλίας (31 δισεκ. ευρώ) όταν υπογράφηκε, η αξία αυτού του συμβολαίου υπολογίζεται αυτή τη στιγμή σε 90 δισεκ. δολάρια Αυστραλίας εξαιτίας υπέρβασης του κόστους και των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
«Η απόφαση που πήραμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κλάσης Attack και να πάρουμε έναν άλλο δρόμο δεν είναι αλλαγή γνώμης, είναι αλλαγή ανάγκης», εξήγησε σήμερα ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας.
Κίνα: «Ψυχροπολεμική νοοτροπία» στο σύμφωνο ΗΠΑ, Βρετανίας, Αυστραλίας
Η πρεσβεία της Κίνας στην Ουάσινγκτον αντέδρασε στο νέο σύμφωνο ασφαλείας που ανακοίνωσαν χθες ότι σύναψαν οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Αυστραλία, λέγοντας ότι οι χώρες θα πρέπει να «αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη».
Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Αυστραλία ανακοίνωσαν την εγκαθίδρυση μιας νέας εταιρικής σχέσης ασφάλειας στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού που θα περιλαμβάνει βοήθεια προς την Αυστραλία να αποκτήσει πυροκίνητα υποβρύχια, καθώς η κινεζική επιρροή στην περιοχή αυξάνεται.
Ερωτηθείς να σχολιάσει, ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας Λιου Πενγκού είπε ότι οι χώρες «δεν πρέπει να οικοδομούν μπλοκ αποκλεισμού που στοχεύουν ή βλάπτουν τα συμφέροντα τρίτων. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη», είπε.
Γαλλία: Ανακολουθία στις ΗΠΑ
Η απόφαση των ΗΠΑ να παραμερίσουν τη Γαλλία από μια συμφωνία που είχε συνάψει με την Αυστραλία για την προμήθεια υποβρυχίων δείχνει μια έλλειψη συνοχής σε μια στιγμή που οι δύο σύμμαχοι αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, ανακοίνωσε χθες το Παρίσι. Οι Γάλλοι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας ανέφεραν επίσης σε ανακοίνωσή τους ότι η απόφαση της Αυστραλίας να αθετήσει τη σύμβαση είναι αντίθετη με το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον επιβεβαίωσε την ακύρωση της γιγαντιαίας σύμβασης που σύναψε η χώρα του το 2016 με τη Γαλλία για την προμήθεια συμβατικών υποβρυχίων, προτιμώντας την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία.
«Η απόφαση που λάβαμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κατηγορίας Attack και να το ακολουθήσουμε άλλο δρόμο δεν είναι αλλαγή νοοτροπίας, είναι αλλαγή ανάγκης», δήλωσε ο Μόρισον, ο οποίος ανακοίνωσε επίσης την αγορά αμερικανικών πυραύλων Tomahawk, αλλά και την πρόθεσή του να επιδιώξει την ανάπτυξη οκτώ πυρηνικών υποβρυχίων.
