Οι ειδήσεις που έρχονται από τη Μαγνησία, που πλήτετται από κρούσματα γαστρεντερίτιδας λόγω σαλμονέλας στο νερό, είναι λογικό να μας έχουν αναστατώσει και να θέλουμε να μάθουμε όσο το δυνατό περισσότερα για τη νόσο.
Η οξεία γαστρεντερίτιδα οφείλεται συνήθως σε ιούς και σπανιότερα σε βακτηρίδια και παράσιτα. Στους ενήλικες η πιο συνηθισμένη αιτία είναι η λοίμωξη από νοροϊούς, ενώ στα παιδιά από ροταϊούς. Οι βακτηριδιακές γαστρεντερίτιδες οφείλονται κυρίως στο καμπυλοβακτηρίδιο και το κολοβακτηρίδιο.
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι η πιο συχνή αιτία διαρροϊκής νόσου παγκοσμίως. Η γαστρεντερίτιδα οφείλεται κυρίως στην κατανάλωση ακατάλληλα παρασκευασμένης ή διατηρημένης τροφής ή/και μολυσμένου ύδατος. Μπορεί όμως να μεταδοθεί και μετά από στενή επαφή με ήδη μολυσμένο άτομο.
Τα κύρια συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι οι διάρροιες (συνήθως υδαρείς) και οι έμετοι. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ναυτία, πόνο και κράμπες στην κοιλιά, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, κόπωση, ρίγη και σπανιότερα πυρετό. Ο πυρετός είναι κατά κανόνα χαμηλός. Στην πλειονότητα των ατόμων τα συμπτώματα είναι ήπια και υποχωρούν χωρίς να απαιτείται η επίσκεψη στο γιατρό.
Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας μπορεί να διαρκέσουν από 1 έως 10 ημέρες, ανάλογα με τον ιό που προκάλεσε το νόσημα. Συνήθως όμως διαρκούν 24-48 ώρες. Τα ηλικιωμένα άτομα ή τα άτομα που είναι ανοσοκατεσταλμένα (ογκολογικοί ασθενείς, άτομα που λαμβάνουν κορτικοστεροειδή κ.ά.) συνήθως χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναρρώσουν πλήρως.
Πώς θα ξέρω αν είναι κάτι σοβαρό;
Για τα περισσότερα άτομα η ιογενής γαστρεντερίτιδα δεν αποτελεί σοβαρό νόσημα. Οι ασθενείς σχεδόν πάντοτε αναρρώνουν πλήρως χωρίς περαιτέρω προβλήματα υγείας. Παρ’ όλα αυτά, τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, οι ηλικιωμένοι, καθώς και οι ανοσοκατεσταλμένοι μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία για την αντιμετώπιση πιθανής αφυδάτωσης. Σε περίπτωση αφυδάτωσης, ένα άτομο μπορεί να έχει μειωμένη ούρηση, ξηροστομία και ζαλάδα. Ένα αφυδατωμένο παιδί μπορεί να κλαίει με λίγα ή καθόλου δάκρυα και να παρουσιάζει ασυνήθιστη υπνηλία. Ο θάνατος από το νόσημα είναι εξαιρετικά σπάνιος αλλά το νόσημα μπορεί να επιδεινώσει τυχόν προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας.
Πότε υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης;
Η αφυδάτωση κατά τη διάρκεια μιας γαστρεντερίτιδας μπορεί να προκύψει λόγω των εμετών και της διάρροιας. Περισσότερο κινδυνεύουν οι ακραίες ηλικιακές ομάδες, δηλαδή οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά. Εκδηλώνεται συνήθως με αίσθημα δίψας, ζάλης, σύγχυσης κόπωσης και αδυναμίας. Το δέρμα γίνεται ξηρό ενώ τα ούρα είναι πυκνά με σκούρο κίτρινο χρώμα.
Πότε μεταδίδεται;
Οι ασθενείς με γαστρεντερίτιδα από νοροϊό είναι μεταδοτικοί από τη στιγμή που ξεκινούν να νιώθουν αδιαθεσία έως και τουλάχιστον τρεις ημέρες μετά την ανάρρωσή τους.
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο, αφού οι ιοί αποβάλλονται στα κόπρανα και στα εμέσματα των ασθενών. Οι ιοί επιβιώνουν στις επιφάνειες έως και 72 ώρες και ακόμα και μικρή ποσότητα του ιού αρκεί για να μολυνθεί κάποιος.
Πώς θα διαγνωστεί;
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας διαρκέσουν για διάστημα μεγαλύτερο από 24 ώρες ή όταν ο ασθενής έχει βαριά εικόνα, καλό είναι να συμβουλεύεται κανείς τον γιατρό του. Η ιογενής γαστρεντερίτιδα διαγιγνώσκεται με βάση τα συμπτώματα και την εξέταση του ασθενή. Είναι πιθανό όμως να χρειαστεί καλλιέργεια κοπράνων για να αποκλειστεί η πιθανότητα γαστρεντερίτιδας από βακτήρια ή παράσιτα. Η εργαστηριακή επιβεβαίωση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας και η ταυτοποίηση του ιού δεν συστήνεται συνήθως, παρά μόνο εάν ο θεράπων γιατρός κρίνει διαφορετικά. Επιπλέον, δεν μπορούν όλοι οι ιοί να ανιχνευτούν με σχετικά εύκολο και διαθέσιμο τρόπο.
Ποια είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία;
Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο για την ιογενή γαστρεντερίτιδα. Το πιο σημαντικό στην αντιμετώπισή της είναι η αποφυγή σοβαρής απώλειας υγρών (αφυδάτωση). Καλό είναι ο ασθενής με ιογενή γαστρεντερίτιδα να καταναλώνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες υγρών, για όσο διάστημα διαρκούν τα συμπτώματά του. Η κατανάλωση αντιβιοτικών δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας (όπως άλλωστε και σε καμιά ιογενή νόσο). Η λήψη αντιδιαρροϊκών φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, πρέπει να αποφεύγεται εκτός εάν κρίνει διαφορετικά ο θεράπων γιατρός.
Προληπτικά μέτρα
Για να αποφύγει κάποιος τη νόσηση από ιογενή γαστρεντερίτιδα θα πρέπει να ακολουθεί κάποιους βασικούς κανόνες:
Τήρηση κανόνων υγιεινής:
Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό:
Μετά:
- τη χρήση της τουαλέτας
- την αλλαγή πάνας
- την επαφή με ασθενή με συμπτώματα γαστρεντερίτιδας
- τον χειρισμό μολυσματικού υλικού (εμέσματα ή κόπρανα)
- τον χειρισμό μολυσμένων, με εμέσματα ή κόπρανα, κλινοσκεπασμάτων, ρουχισμού κτλ,
- την κολύμβηση
Πριν:
- την προετοιμασία φαγητού
- την κατανάλωση φαγητού
- τον χειρισμό τροφίμων
- την παροχή φροντίδας σε άλλους
Σημειώνεται ότι οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν ώστε και τα παιδιά της οικογένειας να κάνουν το ίδιο.
- Σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και των οικιακών σκευών, με σαπούνι και νερό, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
- Χρήση οικιακής χλωρίνης για το καθάρισμα της κουζίνας και της τουαλέτας του σπιτιού και σχολαστικό καθάρισμα μολυσμένων με κόπρανα ή εμέσματα υφασμάτων (ρουχισμού, κλινοσκεπασμάτων, κ.ά.). Συστήνεται η χρήση γαντιών μιας χρήσης για τον χειρισμό των δυνητικά μολυσμένων αντικειμένων.
- Αποφυγή χρήσης των ίδιων σκευών (ποτήρια, πιάτα, κ.ά.) και άλλων προσωπικών αντικειμένων με άλλα άτομα.
- Αποφυγή στενής επαφής με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας.
- Συστήνεται η χρήση γαντιών μιας χρήσης για τον χειρισμό των δυνητικά μολυσμένων αντικειμένων.
Κατανάλωση ασφαλών τροφίμων και νερού (δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς ότι τα μολυσμένα τρόφιμα μπορεί να έχουν φυσιολογική όψη και οσμή):
- Καλό πλύσιμο των τροφίμων, πριν την κατανάλωσή τους και πριν το μαγείρεμα.
- Μαγείρεμα των οστρακοειδών πριν την κατανάλωσή τους.
- Χρήση ασφαλούς νερού (γνωστής προέλευσης) για πόση και για μαγείρεμα.
- Αν υπάρχει η υποψία ότι κάποιο τρόφιμο θα μπορούσε να είναι μολυσμένο, η κατανάλωσή του θα πρέπει να αποφεύγεται.
- Λήψη προφυλάξεων κατά τη διάρκεια ταξιδιού, σε χώρες υψηλού κινδύνου:
- Κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού (επειδή τα παγάκια μπορεί να γίνουν από μολυσμένο νερό, καλό είναι να αποφεύγονται).
- Χρήση εμφιαλωμένου νερού και για το βούρτσισμα των δοντιών.
- Αποφυγή κατανάλωσης ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων τροφίμων (κρέας, ψάρια/οστρακοειδή, φρούτα που δεν ξεφλουδίζονται, λαχανικά κ.ά.)
- Αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων που πωλούνται σε υπαίθριες αγορές.
