Η εργαζόμενη μνήμη ή μνήμη εργασίας είναι ένα ειδικό είδος μνήμης. Η μνήμη εργασίας είναι μία από τις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Είναι μια δεξιότητα που μας επιτρέπει να εργαζόμαστε με πληροφορίες, χωρίς να χάνουμε τον έλεγχο του τι κάνουμε.
Μερικές φορές οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τον όρο εναλλακτικά με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη, αλλά δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Η μνήμη εργασίας είναι το μέρος της βραχυπρόθεσμης μνήμης, που επιτρέπει στον εγκέφαλό μας να κρατήσει πληροφορίες για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ενώ κάνει κάτι άλλο.
Η φαμπριδίνη χρησιμοποιείται επί του παρόντος για τη βελτίωση της ικανότητας βάδισης στη σκλήρυνση κατά πλάκας. Μια νέα μελέτη δείχνει ότι θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει άτομα με μειωμένη εργασιακή μνήμη, όπως φαίνεται σε παθήσεις ψυχικής υγείας, για παράδειγμα η σχιζοφρένεια ή η κατάθλιψη.
Ορισμένες καταστάσεις, όπως η σχιζοφρένεια ή η κατάθλιψη, καθώς και η ΔΕΠΥ, βλάπτουν την εργασιακή μνήμη. Αυτοί που επηρεάζονται χάνουν τον ειρμό τους στις συνομιλίες και αγωνίζονται να οργανώσουν τις σκέψεις τους.
Η απομνημόνευση ενός κωδικού προκειμένου να τον πληκτρολογήσετε, η διεξαγωγή μιας συζήτησης και οι σωστές αντιδράσεις σε όσα λέγονται, ο χειρισμός καθημερινών καταστάσεων στην εργασία, χρειάζονται τη μνήμη εργασίας. Επιτρέπει την ενεργή διατήρηση μιας μνήμης για μερικά δευτερόλεπτα.
Η φαμπριδίνη είναι ένα φάρμακο που θα μπορούσε να βοηθήσει σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως έδειξαν έρευνες με επικεφαλής τον καθηγητή Ανδρέα Παπασωτηρόπουλο και τον καθηγητή Dominique de Quervain από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας. Η ομάδα ανέφερε τα ευρήματά της, στο περιοδικό Molecular Psychiatry.
Αποτελεσματικό μόνο εάν η μνήμη εργασίας είναι ασθενική
Στη μελέτη τους, οι ερευνητές εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της φαμπριδίνης στην εργασιακή μνήμη σε 43 υγιείς ενήλικες. Σε εκείνους τους συμμετέχοντες, των οποίων η βασική μνήμη εργασίας ήταν σε χαμηλό επίπεδο, η φαμπριδίνη έδειξε πιο έντονη επίδραση: Μετά τη λήψη της δραστικής ουσίας για τρεις ημέρες, σημείωσαν καλύτερη βαθμολογία στα σχετικά τεστ από αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Αντίθετα, σε άτομα που είχαν ήδη καλή αρχική μνήμη εργασίας, το φάρμακο δεν έδειξε καμία επίδραση.
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης, ότι η φαμπριδίνη αύξησε τη διεγερσιμότητα του εγκεφάλου σε όλους τους συμμετέχοντες, επιτρέποντας έτσι την ταχύτερη επεξεργασία των ερεθισμάτων. Η μελέτη ήταν τυχαιοποιημένη και διπλά τυφλή.
Καθιερωμένο φάρμακο, νέα εφαρμογή
«Η φαμπριδίνη δεν βελτιώνει τη μνήμη εργασίας σε όλους. Αλλά θα μπορούσε να είναι μια θεραπευτική επιλογή για όσους έχουν μειωμένη μνήμη εργασίας», εξηγεί ο Ανδρέας Παπασωτηρόπουλος.
Ο Dominique de Quervain προσθέτει: «Γι’ αυτό, μαζί με ερευνητές από την Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική της Βασιλείας (UPK), σχεδιάζουμε μελέτες για να ελέγξουμε την αποτελεσματικότητα της φαμπριδίνης στη σχιζοφρένεια και την κατάθλιψη».
Το φάρμακο χρησιμοποιείται επί του παρόντος, για τη βελτίωση της ικανότητας βάδισης στη σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ). Ιδιαίτερα σε μορφή κάψουλας, η οποία απελευθερώνει αργά το δραστικό συστατικό στον οργανισμό, η φαμπριδίνη έχει δείξει αποτελέσματα στη γνωστική απόδοση σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας: Για μερικούς, ανακουφίζει την ψυχική κόπωση που μπορεί να συνοδεύει την ΠΣ.
Οι ερευνητές δεν επέλεξαν το φάρμακο τυχαία: Αυτή η μελέτη ακολούθησε εκτενείς αναλύσεις δεδομένων γονιδιώματος, προκειμένου να βρεθούν σημεία εκκίνησης για την επαναχρησιμοποίηση των καθιερωμένων φαρμάκων. Η φαμπριδίνη δρα σε συγκεκριμένα κανάλια ιόντων στα νευρικά κύτταρα που, σύμφωνα με τις αναλύσεις των ερευνητών, παίζουν ρόλο και σε ψυχικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια.
