Αναζητώντας τη (σωστή) ενδιάμεση λύση απέναντι σε μία μόνιμη πανδημία
Αν το κάπνισμα συνεχίζει να διαμορφώνει μία παγκόσμια πανδημία, αντίστοιχη σε επιπτώσεις, με αυτή του covid –το τελευταίο συγκρίσιμο διάστημα- η διαχείριση και ο περιορισμός των επιπτώσεων που έχει στην υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού, απαιτεί μια διεθνή στρατηγική βασισμένη σε επιστημονικώς τεκμηριωμένα αποδεικτικά στοιχεία. Στοιχεία και επιλογές που να οδηγούν σε μακροπρόθεσμα βιώσιμες λύσεις, ιδιαίτερα καθώς η «τιμωρητική αντιμετώπιση» των φόρων και των απαγορεύσεων για το κάπνισμα, που υιοθετήθηκε τα τελευταία χρόνια, δεν έδειξε να έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα στην υγειονομική επιβάρυνση. Και σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίζεται η πολιτικής της Μείωσης της Βλάβης από το κάπνισμα ως μια πιθανή, συμπληρωματική λύση.
Το διεθνές συνέδριο Nosmokesummit που πραματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, καταλήγει μέσα από πολλές συζητήσεις ειδικών και επιστημόνων σε αυτό ακριβώς το συμπέρασμα: ότι η αντιμετώπιση του καπνίσματος και των επιπτώσεων του, δεν μπορούν πλέον να στηριχτούν σε ποινές, αλλά σε μακροπρόθεσμες στρατηγικές, οι οποίες προηγουμένως θα έχουν αναλύσει και τα δεδομένα των ιατρικών ερευνών. Ιδιαίτερα δε, σε ότι αφορά τα νέα καινοτόμα προϊόντα που έχουν μπει στη ζωή των καπνιστών: τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, και το υγρό ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Η Ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη που μίλησε σε ένα από τα panels του συνεδρίου, κατέγραψε ακριβώς αυτά τα «πανδημικά» χαρακτηριστικά. Όπως ενημέρωσε, το πρόβλημα της πρόσκλησης καρκίνου από το κάπνισμα στην Ευρώπη, είναι ιδιαίτερα σοβαρό, με 1,3 εκατ. σχετιζομένους θανάτους το χρόνο. Μάλιστα το 2035 θα έχει αυξηθεί κατά 25% και θα έχει καταστεί η υψηλότερη αιτία θανάτων στην Ε.Ε. Το πρόβλημα, έχει ακόμη πιο σοβαρές διαστάσεις, καθώς στις νεαρότερες ηλικίες το 27% είναι καπνιστές.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό των καπνιστών, με 18,7 τσιγάρα την μέρα, είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, ενημέρωσε η Μαρία Σπυράκη, επισημαίνοντας πως με βάση τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η Ε.Ε. όλα τα προϊόντα καπνού είναι βλαβερά για την υγεία. Για το λόγο αυτό, όπως εξήγησε, και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κινείται στην κατεύθυνση πρωτοβουλιών, ώστε οι καπνιστές να περιορίσουν το κάπνισμα με νέα προϊόντα. Σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται το 2023 και νέα αντικαπνιστική πολιτική από την Ε.Ε., η οποία, όμως σε αντίθεση με της προηγούμενες δεν θα εστιάζει τόσο στην καθεαυτή απαγόρευση, όσο στην δημιουργία ενός «οικοσυστήματος» που θα καθοδηγεί των κοινωνία να περιορίσει και να διακόψει το κάπνισμα, ως μια βλαβερή και ξεπερασμένη συνήθεια.
Στο περιβάλλον αυτό, νέα προϊόντα, όπως τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, ή το ηλεκτρονικό τσιγάρο, θα έχουν ένα σημαντικό ρόλο, υπό την προϋπόθεση και της καταγραφής, των επιπτώσεών τους στην υγεία, ιδιαίτερα καθώς το ηλεκτρονικό (υγρό) τσιγάρο καταγράφει υψηλά ποσοστά εθισμού, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Ο καθηγητής Αντρέι Φαλ, πρόεδρος της Πολωνικής Κοινότητας Δημόσιας Υγείας και σύμβουλος του Πολωνικού Υπουργείου Υγείας, σημείωσε ακριβώς, ότι το κάπνισμα, ένας ισχυρός εθισμός, όπως το αλκοόλ, δεν μπορεί να κοπεί από όλους, αλλά σημείωσε ότι οι ενδείξεις των δυνατοτήτων περιορισμού των ζημιών για την υγεία είναι πλέον υπαρκτές. Και πως για τη διαμόρφωση μιας κεντρικής πολιτικής περιορισμού, η κλινική επιβεβαίωση είναι απαραίτητη.
Σε αυτό το σημείο, ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ρώμης (Σαπιέντζα), Τζουζέπε Μπιόντι Τζοκάι, παρατήρησε, ότι η ιταλική ιατρική κοινότητα, συστήνει στους επιβαρυμένους καπνιστές τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, ως μια ενδιάμεση λύση, ώστε στη συνέχεια να επιχειρήσουν να διακόψουν τελείως το κάπνισμα.
Από την πλευρά της, η Ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, επανήλθε στο ζήτημα του εθισμού που προκαλούν τα προϊόντα ηλεκτρονικού (υγρού) τσιγάρου, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων, θέτοντας ερωτήματα για τις μεθόδους που αυτά προωθούνται στην αγορά . Σημείωσε μάλιστα ότι το ζήτημα της ανεξέλεγκτης κυκλοφορίας τους πρέπει να ερευνηθεί από την Ε.Ε. και να οδηγήσει στη απαγόρευσή τους, εφόσον επιβεβαιωθεί η εθιστικότητα και η βλαβερότητα.
Η Δρ. Ζωη Πανά, Επιδημιολόγος στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Κύπρου, παρατήρησε από την πλευρά της ότι κατά τα διαθέσιμα στοιχεία, μόλις το 7-10% των καπνιστών, μπορεί να απαλλαγούν από την βλαβερή συνήθεια. Κάτι που σημαίνει ότι τα ενδιάμεσα προϊόντα θα έχουν σημαντικό ρόλο το προσεχές διάστημα σε μια ευρύτερη πολιτική περιορισμού των επιπτώσεων του καπνίσματος. Η ίδια σημείωσε μάλιστα ότι για την αξιολόγηση τους θα ήταν χρήσιμο να χρησιμοποιηθούν και οι υποδομές που διαμορφώθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του covid. Άλλωστε και το κάπνισμα, στην παραδοσιακή του μορφή, συνιστά μία διαρκή επιδημία...
Σε κάθε περίπτωση, όπως τόνισε ο καθηγητής Φαλ, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, ότι τα νέα προϊόντα μειωμένης βλάβης έχουν αποτελέσματα. Θα χρειαστεί ωστόσο χρόνος για τη κλινική πιστοποίηση τους. Μια τέτοια πιστοποίηση θα περιλαμβάνει και τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας χρήσης των νέων προϊόντων καπνού που σήμερα κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος.
