Γράφει ο Ευάγγελος Σεψάς, Θωρακοχειρουργός Διευθυντής Θωρακοχειρουργικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
Ο καρκίνος του πνεύμονα σχετίζεται με την υψηλότερη θνητότητα μεταξύ όλων των καρκίνων στον άνθρωπο και αποτελεί την 2η σε συχνότητα κακοήθεια και στα δυο φύλλα, μετά τον καρκίνο προστάτη στους άνδρες και τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες.
Χειρουργική θεραπεία του καρκίνου πνεύμονα
Η χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα περιλαμβάνει επεμβάσεις όπως η λοβεκτομή (αφαίρεση ενός λοβού, δηλαδή του μισού πνεύμονα) και η πνευμονεκτομή (εξαιρείται ολόκληρος ο πνεύμονας). Και οι δύο αυτές επεμβάσεις, συνοδεύονται πάντοτε από λεμφαδενεκτομή, δηλαδή αφαίρεση των λεμφαδένων που αποτελούν του τοπικούς σταθμούς άμυνας-συγκράτησης των καρκινικών κυττάρων της περιοχής. Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται είτε μόνη της ως μονοθεραπεία, είτε στο πλαίσιο πολυπαρογοντικής θεραπείας, όπου ογκολόγοι χορηγούν περιεγχειρητικά είτε φάρμακα όπως:
- Χημειοθεραπεία (ΧΜΘ),
- Ανοσοθεραπεία (ΑΝΘ),
- Στοχευμένη θεραπεία (ΣΤΘ),
- είτε Ακτινοθεραπεία (ΑΚΘ)
Η σύγχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, απαιτεί την εξατομικευμένη αντιμετώπιση του ασθενούς από Ογκολογικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από Πνευμονολόγο, τον ιατρό που αρχικά εκτίμησε τον ασθενή και έθεσε την διάγνωση της νόσου αξιολογώντας και το στάδιο της, τον Θωρακοχειρουργό, που θα κρίνει αν το περιστατικό είναι χειρουργήσιμο (αν ο όγκος τεχνικά αφαιρείται και αν ο ασθενής αντέχει την επέμβαση εκτομής) και τον Ογκολόγο, ο οποίος θα πει αν χρειάζεται παράλληλα με τη χειρουργική θεραπεία να δοθούν φάρμακα (ΧΜΘ), (ΑΝΘ), (ΣΤΘ), ή (ΑΚΘ) πριν και μετά το χειρουργείο ώστε να βελτιωθεί η συνολική επιβίωση που θα πρόκυπτε εάν ο ασθενής έκανε μόνο την επέμβαση.
Όλες οι προαναφερθείσες επεμβάσεις διενεργούνται υπό γενική αναισθησία με εκλεκτικό αερισμό πνευμόνων. Συγκεκριμένα ο αναισθησιολόγος αερίζει τον πνεύμονα που δεν χειρουργείται, ώστε αυτός να παραμένει ξεφούσκωτος και ρικνός, επιτρέποντας στον χειρουργό να ολοκληρώσει την επέμβαση ταχύτερα και ασφαλέστερα.
Θωρακοσκοπική Χειρουργική VATS
Η Θωρακοσκοπική Χειρουργική VATS (Video Assisted Thoracic Surgery) αποτελεί μια από τις πλέον σύγχρονες τεχνικές που χρησιμοποιούνται διεθνώς για τη διάγνωση και θεραπεία παθήσεων του θώρακα και των πνευμόνων.
Οι τεχνικές αυτές αποτελούν επεμβάσεις μικρής επιβάρυνσης για τους ασθενείς, αποφεύγοντας την κλασσική μεγάλη θωρακοτομή, και προσφέρουν καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα στις μετεγχειρητικές ουλές, ταχύτερη ανάρρωση και άμεση επάνοδο των ασθενών στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Για τη διενέργεια τους απαιτείται ειδικός τεχνολογικός εξοπλισμός αλλά και ειδική εκπαίδευση και ανάλογη εμπειρία της ιατρικής ομάδας.
Βασικό εργαλείο των VATS, αποτελεί το θωρακοσκόπιο, το οποίο είναι ένας λεπτός κυλινδρικός μεταλλικός σωλήνας με συστήματα φακών και κάμερα στο πίσω μέρος του, το οποίο εισερχόμενο εντός της θωρακικής κοιλότητας μέσω μιας θυρίδας αποδίδοντας στην οθόνη τηλεόρασης την εικόνα των οργάνων του θώρακα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο χειρουργός βλέπει έμμεσα πχ τον πνεύμονα χωρίς να τον έχει μπροστά του σε ανοιχτό πεδίο και εισάγοντας τα εργαλεία του μέσω άλλων θυρίδων (ή μιας στην περίπτωση uniportal Vats) προβαίνει στις απαραίτητες πράξεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι δυνατόν να γίνονται τεχνικές με VATS σε όλες τις θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις, π.χ. όγκοι άνω των 4εκ ή κεντρικής εντόπισης πρέπει να αφαιρούνται ανοιχτά για λόγους ασφαλείας, ενώ σε κάθε περίπτωση προβλήματος με VATS, ο χειρουργός οφείλει να μετατρέπει τη μέθοδο σε ανοιχτή, ώστε να εξασφαλίζονται και χρόνος και προ πάντων ασφάλεια για τον ασθενή. Την πιο εξελιγμένη και τεχνικά δυσκολότερη μορφή βιντεοθωρακοσκόπησης αποτελεί η VATS λοβεκτομή για καρκίνους πνεύμονα, που εφαρμόζεται για όγκους μικρού έως μέτριου μεγέθους αρχικών σταδίων της νόσου.
Γενικά οι VATS επεμβάσεις εφαρμόζονται ευρέως στη χώρα μας από το 2000 και έπειτα, ενώ τελευταία εξέλιξη στην θωρακοσκοπική χειρουργική αποτελούν οι ρομποτικές τεχνικές ή RATS (Robotic Assisted Thoracic Surgery), όπως συνηθίζονται να λέγονται, με την επέμβαση να διενεργείται μέσω τεσσάρων θυρίδων, όχι με εισαγωγή εργαλείων από τον χειρουργό όπως στα VATS, αλλά με την είσοδο εργαλειοφόρων βραχιόνων του ROBOT, τις κινήσεις των οποίων ελέγχει ο χειρουργός από τα χειριστήρια κονσόλας ευρισκόμενη εκτός πεδίου και εις απόσταση από τον ασθενή.
Πρόσφατη εξέλιξη των RATS αποτελεί η τεχνική UNIRATS (Uniportal Robotic Assisted Thoracic Surgery), κατά την οποία η επέμβαση γίνεται μέσω μιας και μόνον διευρυμένης θυρίδας, όπως και στις uniportal Vats. Με το ρομποτικό σύστημα εξασφαλίζεται απόλυτη ακρίβεια των χειρουργικών χειρισμών, γεγονός που το καθιστά ανώτερο των Vats και των ανοιχτών τεχνικών.
* Ο κ. Ευάγγελος Σεψάς πραγματοποιεί επεμβάσεις με τεχνική VATS στην Ελλάδα από το 1994
