Της Θεοδώρας Ψαλτοπούλου, Παθολόγου, Καθηγήτριας Θεραπευτικής, Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθηνών
Για πρώτη φορά εδώ και μήνες, το CDC εκτιμά ότι καμία πολιτεία ή περιοχή δεν βλέπει τις λοιμώξεις από τον COVID-19 να επιβραδύνονται την περασμένη εβδομάδα. Τα επίπεδα ιικής ανίχνευσης στα λύματα από τις Δυτικές Πολιτείες, συχνά ένα πρώιμο σημάδι αύξησης των κρουσμάτων COVID-19, βρίσκονται ήδη κοντά στο όριο που τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων θεωρούν ότι είναι «υψηλά» επίπεδα κινδύνου μόλυνσης. Τα κρούσματα οίκων ευγηρίας COVID-19 είχαν επίσης επιταχυνθεί τις τελευταίες εβδομάδες από αυτήν την περιοχή.
Όπως μαρτυρούν περσινά δεδομένα ο ιός άρχισε να αυξάνεται σε εθνικό επίπεδο παρά στα τέλη Ιουλίου. Οι τάσεις του ιού κορυφώθηκαν γύρω στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου, ακριβώς τη στιγμή που οι ερευνητές ετοιμάζονταν να αναπτύξουν ένα νέο εμβόλιο για τον COVID-19. Αν και για τη γρίπη και τον RSV, υπάρχουν δεδομένα ετών με πολύ παρόμοιες τάσεις με την πάροδο του χρόνου, δυστυχώς για τον Covid δεν ισχύει το ίδιο.
Η άνοδος των παραλλαγών LB.1 και KP.3
Τα κρούσματα COVID-19 αυξάνονται την ίδια στιγμή που το CDC λέει ότι παρακολουθεί δύο νέες παραλλαγές που αυξάνονται σε αναλογία σε εθνικό επίπεδο. Οι επιστήμονες τις αποκαλούν KP.3 και LB.1. Το KP.3 έχει φτάσει περίπου το ένα τρίτο των κρουσμάτων σε εθνικό επίπεδο, από 25% περί τις αρχές Ιουνίου, και το LB.1 αποτελεί το 17,5% των περιπτώσεων, σύμφωνα με το CDC.
Ποια είναι η παραλλαγή KP.3;
Όπως και οι παραλλαγές JN.1 και "FLiRT" KP.1.1 και KP.2, το KP.3 είναι ένα παρόμοιο στέλεχος. Η παραλλαγή KP.3 είναι, μια υποκατηγορία της γενεαλογίας JN.1 που προέρχεται από την παραλλαγή Omicron. Το KP.3 εξελίχθηκε από το JN.1, το οποίο ήταν η κύρια ιογενής γενεαλογία που κυκλοφορούσε από τον Δεκέμβριο του 2023. Είναι πολύ παρόμοιο με το JN.1 και έχει μόνο δύο αλλαγές στην ακίδα σε σύγκριση με το JN.1. Όσον αφορά τα συμπτώματα που σχετίζονται με το KP.3 είναι πανομοιότυπα με αυτά του JN.1. .
Μέχρι και τις αρχές Ιουνίου εκτιμάται ότι οι ιοί KP.3 αποτελούσαν μεταξύ 16% και 37% όλων των ιών SARS-CoV-2 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι περισσότεροι βασικοί δείκτες COVID-19 έδειχναν χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας σε εθνικό επίπεδο, επομένως ο συνολικός αριθμός των λοιμώξεων που μπορεί να προκαλεί αυτή η γενεαλογία είναι πιθανόν χαμηλός. Οι θάνατοι και οι νοσηλείες που σχετίζονται με τον COVID παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα από τον Μάρτιο του 2020.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ΗΠΑ θα δουν μια καλοκαιρινή έξαρση του COVID-19. Στην πραγματικότητα, όπως δείχνει μια μελέτη του 2023 αυτό ήταν το μοτίβο τα προηγούμενα χρόνια: ένα μεγάλο χειμερινό κύμα, ακολουθούμενο από μικρότερες ανόδους την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό το μοτίβο δεν μπορεί να εξηγηθεί πλήρως από εξωτερικούς παράγοντες όπως ο καιρός, η ανθρώπινη συμπεριφορά ή οι εκστρατείες δημόσιας υγείας, κάτι που υποδηλώνει ότι υπάρχει κάτι εγγενές στον ιό που τον κάνει να φουντώνει ορισμένες περιόδους του χρόνου.
Αυτό που παρατηρείται είναι ότι ενώ ο COVID-19 φαίνεται να εξαπλώνεται σε μεγάλο μέρος του έτους, οι άλλοι κοινοί ιοί του αναπνευστικού - όπως αυτοί που προκαλούν τη γρίπη και το κοινό κρυολόγημα - είναι κυρίως ζητήματα φθινοπώρου και χειμώνα. Η επιστήμη δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση και δεν είναι όλοι οι ειδικοί πεπεισμένοι ότι αυτά τα μοτίβα θα ισχύουν στο μέλλον.
Ο SARS-CoV-2 εξακολουθεί να είναι ένας νέος ιός που εξελίσσεται γρήγορα, και είναι πιθανό ότι θα εγκατασταθεί σε ένα πιο παραδοσιακό εποχιακό μοτίβο με την πάροδο του χρόνου, με το μεγαλύτερο μέρος της εξάπλωσής του να συγκεντρώνεται το χειμώνα.
Προς το παρόν, ωστόσο, οι καλοκαιρινές κορυφές φαίνεται να συμβαίνουν όχι μόνο επειδή ο ιός είναι νέος και εξελίσσεται, αλλά και επειδή η ανοσία στον COVID-19 φαίνεται να εξασθενεί αρκετά γρήγορα μετά από προηγούμενη μόλυνση ή εμβολιασμό. Ενώ τα εμβόλια προστατεύουν από σοβαρές ασθένειες και θάνατο για μεγάλο χρονικό διάστημα, μελέτες έχουν δείξει ότι η ικανότητά τους να προστατεύουν από όλες τις συμπτωματικές περιπτώσεις μειώνεται σημαντικά μετά από περίπου έξι μήνες.
Δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι παραλλαγές FLiRT θα προκαλέσουν μια σημαντική καλοκαιρινή άνοδο ή μια μικρότερη άνοδο. Οι παραλλαγές FLiRT είναι παρόμοιες με την JN.1, την προηγούμενη κυρίαρχη παραλλαγή, η οποία επίσης επικαλύπτεται με την παλαιότερη XBB. Ακόμα και αν το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει εξασθενήσει έναντι του ιού είναι πιθανό να υπήρξε κάποια έκθεση σε κάτι παρόμοιο στο παρελθόν, το οποίο θα βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση του αντίκτυπου των νέων παραλλαγών. Δεν είναι ποτέ δυνατό να προβλεφθεί ακριβώς τι θα κάνει ο SARS-CoV-2, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν αναμένεται μια τεράστια αύξηση αυτό το καλοκαίρι.
Μέτρα πρόληψης
Άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου, όπως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενες παθήσεις, συστήνεται να λάβουν πρόσθετες προφυλάξεις καθώς ο ιός αρχίζει να κυκλοφορεί ευρύτερα. Αλλά για τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων, δεν χρειάζεται να ληφθούν μέτρα. Στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος οι γενικότερες οδηγίες πρόληψης και προφύλαξης από τον κορονοϊό είναι πλέον γνωστές: Παραμονή στο σπίτι και αποφυγή επαφής με άλλα άτομα, εφαρμογή μάσκας ιδιαίτερα σε εσωτερικούς χώρους.
Σημαντικό όπλο εξακολουθεί να είναι ο εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός παραμένει αποτελεσματικός στην πρόληψη του σοβαρού COVID-19 και συγκεκριμένα ο εμβολιασμός με επικαιροποιημένα εμβόλια SARS-CoV-2 παράγει αντισώματα που μπορούν να αναγνωρίσουν το JN.1 και τους απογόνους του όπως είναι τα στελέχη KP.2, KP.3, και LB.1. Αν παρόλα αυτά κάποιος/α νοσήσει, υπάρχουν αποτελεσματικές αντιιικές θεραπείες που μειώνουν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τη βαριά νόσηση.
