Νέες προειδοποιήσεις για τη χρήση των κινητών τηλεφώνων και την ακτινοβολία τους

Της Γιάννας Σουλάκη

Η ολοένα και αυξανόμενη χρήση των κινητών τηλεφώνων - καθώς έχει αποδειχθεί ότι τo smartphone είναι η πρώτη σε χρήση συσκευή, με την οποία συνδεόμαστε και χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο – υποχρέωσε τους επιστήμονες στις ΗΠΑ να εκδώσουν νέες κατευθυντήριες οδηγίες, με σκοπό να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μειώσουν την έκθεσή τους στην ενέργεια των ραδιοσυχνοτήτων, που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα.

Η πρωτοβουλία ανήκει στο Υπουργείο Υγείας της Καλιφόρνια, οι επιστήμονες του οποίου δήλωσαν, ότι «πρόθεσή τους είναι να βοηθήσουν τους ανθρώπους που ανησυχούν για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίζουν με την υγεία τους, συμπεριλαμβανομένων των όγκων στον εγκέφαλο, τη μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, τα προβλήματα στη μνήμη, τη μάθηση και τον ύπνο».

Υπάρχει, ωστόσο, τόσο συγκεκριμένος και σοβαρός κίνδυνος; Παρά τις επιστημονικές ανησυχίες,
τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα, και τις προειδοποιήσεις για τη χρήση των κινητών τηλεφώνων, η αλήθεια είναι ότι το φαινόμενο είναι καινούργιο και συνεπώς, δεν υπάρχει επαρκής αριθμός μακροχρόνιων μελετών, που να αποδεικνύουν πράγματι και να δίνουν οριστική απάντηση, στο εάν η ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα smartphones, μπορεί να προκαλέσει καρκίνο στα ανθρώπινα κύτταρα.

Αυτό αποτελεί και την επίσημη θέση του Αμερικανικού CDC, του επίσημου κρατικού φορέα πρόληψης νοσημάτων.

Οι περισσότερες μεγάλες μελέτες έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν έχουν βρει σημαντικές αποδείξεις ότι η χρήση κινητού τηλεφώνου αυξάνει τα ποσοστά καρκίνου ή προκαλεί άλλες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες καλές αιτίες για τον περιορισμό της χρήσης του κινητού τηλεφώνου.

Οδηγίες προστασίας από τη χρήση των κινητών τηλεφώνων

Το τμήμα προστασίας της δημόσιας υγείας του Υπουργείου Υγείας της Καλιφόρνια προτείνει στα άτομα που θέλουν να μειώσουν τον κίνδυνο έκθεσης στην ακτινοβολία, τα εξής μέτρα:

• Κρατήστε το τηλέφωνο όσο γίνεται πιο μακριά από το σώμα σας

• Μειώστε τη χρήση του κινητού τηλεφώνου όταν το σήμα είναι ασθενές (δεδομένου ότι η αναζήτηση σήματος από τη συσκευή σας, απαιτεί περισσότερη ενέργεια)

• Μειώστε τη χρήση των κινητών τηλεφώνων για τα αρχεία ήχου ή βίντεο ή για να κάνετε λήψη ή μεταφόρτωση μεγάλων αρχείων

• Κρατήστε το τηλέφωνο μακριά από το κρεβάτι σας, κατά τη διάρκεια της νύχτας

• Αφαιρέστε τα ακουστικά από τα αυτιά σας, όταν δεν πραγματοποιείτε κλήση

• Αποφύγετε τα gadgets που ισχυρίζονται ότι μπλοκάρουν την ενέργεια των ραδιοσυχνοτήτων, καθώς μπορεί να αυξάνουν την έκθεσή σας σε αυτή

Τι λέει η επιστήμη για την επίδραση της ακτινοβολίας, στην υγεία των κυττάρων

Η κύρια ανησυχία που έχουν οι άνθρωποι για τα κινητά τηλέφωνα, σχετίζεται με την εκπομπή ενός συγκεκριμένου τύπο ακτινοβολίας, την ενέργεια ραδιοσυχνοτήτων (RF).

Οι ερευνητές αναρωτιούνται εδώ και χρόνια, εάν πράγματι αυτή η ακτινοβολία μπορεί να αποτελεί απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Παρ''όλα αυτά, η ενέργεια ραδιοσυχνοτήτων δεν προκαλεί βλάβη στο DNA, όπως προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία ή από τις ακτινογραφίες, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου.

(Η βλάβη του DNA είναι αυτή που οδηγεί στην πρόκληση καρκίνου).

Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) ταξινομεί την ενέργεια από τις ραδιοσυχνότητες RF, στις «πιθανώς καρκινογόνες», αλλά σχεδόν όλα είναι «πιθανώς καρκινογόνα», μεταξύ αυτών, ο καφές και τα λαχανικά τουρσί...

Είναι δύσκολο, λοιπόν, να αποφανθούμε οριστικά ότι κάποια ουσία δεν προκαλεί καρκίνο, ακόμη και όταν έχουμε αποδεικτικά στοιχεία, ότι ουσίες όπως ο καφές συνδέονται με χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου, λένε οι επιστήμονες.

Δεδομένης της εκτεταμένης και υπερβολικής χρήσης των κινητών τηλεφώνων, ωστόσο, οι επιστήμονες περίμεναν να δουν αύξηση των ποσοστών σε ορισμένους τύπου καρκίνου, εάν η ακτινοβολία RF ήταν πράγματι επικίνδυνη. Παρ''όλα αυτά κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Οι περισσότερες μελέτες μεγάλης κλίμακας που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και εξετάζουν τις μεταβολές στα ποσοστά του καρκίνου, δεν δείχνουν αλλαγές, που να σχετίζονται άμεσα με τη χρήση κινητού τηλεφώνου.

Μία μελέτη που εξέτασε πάνω από 5.000 περιπτώσεις καρκίνου του εγκεφάλου σε 13 χώρες δεν εντόπισε αύξηση του κινδύνου που σχετίζεται με τη χρήση του τηλεφώνου, αν και αναφέρεται στα συμπεράσματα, ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για το θέμα.

Δύο άλλες μελέτες που εξέτασαν περίπου 800.000 γυναίκες και πάνω από 350.000 άνδρες στη Δανία, δεν διαπίστωσε σημαντική αύξηση του κινδύνου για καρκίνο, που να σχετίζεται με τη χρήση κινητού τηλεφώνου και στους δύο πληθυσμούς.

Η πιο πρόσφατη ανησυχητική μελέτη πάνω στο ίδιο θέμα, διεξήχθη από το US National Toxicology Program.

Σ''αυτήν, οι ερευνητές εξέθεσαν αρουραίους σε μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας ραδιοσυχνοτήτων (σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά που σχετίζονται με τα κινητά τηλέφωνα), από τη στιγμή που γεννήθηκαν, μέχρι να γίνουν δύο ετών και για 9 ώρες καθημερινά. Διαπιστώθηκε ότι πράγματι ορισμένοι αρσενικοί αρουραίοι εμφάνισαν όγκους, σε υψηλότερα ποσοστά. Όμως, κανένας από τους αρουραίους του πειράματος δεν ανέπτυξε όγκους του εγκεφάλου, όπως αναμενόταν.

«Δεν πρόκειται να σταματήσω να χρησιμοποιώ το κινητό μου, μετά από αυτή τη μελέτη», δήλωσε ο Kevin McConway, επίκουρος καθηγητής εφαρμοσμένης στατιστικής στο «The Open University», των ΗΠΑ.

«Ωστόσο, οι «βαρείς χρήστες» κινητών τηλεφώνων που θέλουν να μειώσουν την έκθεσή τους στην ακτινοβολία RF σε περίπτωση που η μελλοντική έρευνα αποκαλύψει νέους κινδύνους, μπορούν να εξετάσουν τη περίπτωση της χρήσης ακουστικών», συμπληρώνει ο καθηγητής.

Δεν χρειάζεται πανικός

Οι κατευθυντήριες γραμμές του Υπουργείου Υγείας της Καλιφόρνια περιγράφουν τα επιστημονικά δεδομένα, ως «εξελισσόμενα», κάτι το οποίο είναι απολύτως ακριβές. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να υπάρχουν κάποιοι αυξημένοι παράγοντες κινδύνου, που δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα, λένε οι επιστήμονες.

Επιπλέον, κάποιες από τις παραπάνω συστάσεις, θα μπορούσαν να κινούνται σε θετική κατεύθυνση, ανεξαρτήτως συμπερασμάτων.

Οι έρευνες, ωστόσο, έχουν αποδείξει με βεβαιότητα ότι οι άνθρωποι (και ιδιαίτερα τα παιδιά) που κάνουν κατάχρηση στα κινητά τηλέφωνα, παρουσιάζουν σε αυξημένα ποσοστά, διαταραχές ύπνου. Έτσι, αφήνοντας το τηλέφωνό σας μακριά από το κρεβάτι σας, μπορεί να σας βοηθήσει να κοιμηθείτε καλύτερα.

Επίσης, άλλες έρευνες υποστηρίζουν, ότι οι συνεχόμενες ηχητικές τηλεφωνικές ειδοποιήσεις μειώνουν την παραγωγικότητα και κάνουν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς σε λάθη. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσατε να έχετε πολλαπλά οφέλη, εάν αφήνετε το κινητό σας τηλέφωνο στην τσάντα σας ή σε ένα συρτάρι του γραφείου, αντί να το έχετε διαρκώς δίπλα στο σώμα σας.

Επιπλέον, οι ψυχολόγοι - όπως η Sherry Turkle - υποστηρίζουν ότι η εμμονή με τα τηλέφωνα και τις εφαρμογές τους, καταστρέφουν τις ανθρώπινες σχέσεις, κάτι που δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία, αλλά είναι σίγουρα ένας ακόμη καλός λόγος για να περιορίσετε τη χρήση τους. Κι ενώ υπάρχουν κι άλλοι πολλοί λόγοι για να συνεχιστούν οι έρευνες στην κατεύθυνση, του πώς τα κινητά τηλέφωνα επηρεάζουν τη ζωή μας και για τον περιορισμό της χρήσης τους, προς το παρόν δεν υπάρχει λόγος πανικού, από τον φόβο της πιθανότητας πρόκλησης καρκίνου.

Με πληροφορίες από εδώ και εδώ