Σημαντικές εξελίξεις σημειώθηκαν τις τελευταίες ημέρες στον τομέα της δημόσιας υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την κοιλιοκάκη και τη χρηματοδότηση οργανώσεων να βρίσκονται στο επίκεντρο.
Στις 14 Απριλίου 2025, η Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έκανε δεκτή την αναφορά της Esther Roger, Γενικής Διευθύντριας της Καταλανικής Εταιρείας Κοιλιοκάκης. Η αναφορά αυτή ζητά τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Οδηγίας-Πλαισίου για την κοιλιοκάκη, με στόχο τη βελτίωση της διάγνωσης, την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, την ενίσχυση της υποστήριξης για τους πάσχοντες και την καλύτερη πρόσβαση σε τρόφιμα χωρίς γλουτένη. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Κοιλιοκάκης (AOECS) χαιρέτισε την απόφαση αυτή ως ένα σημαντικό βήμα για την προώθηση των δικαιωμάτων των ασθενών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 11 Απριλίου, η Συμμαχία της Κοινωνίας των Πολιτών EU4Health απηύθυνε ανοικτή επιστολή προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, ζητώντας την άμεση υιοθέτηση του Σχεδίου Εργασίας EU4Health για το 2025. Η επιστολή υπογραμμίζει την ανάγκη διασφάλισης της πλήρους ετήσιας λειτουργικής χρηματοδότησης για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, προειδοποιώντας ότι η συνεχιζόμενη καθυστέρηση απειλεί κρίσιμες πρωτοβουλίες στον τομέα της δημόσιας υγείας και τη βιωσιμότητα οργανώσεων-κλειδιά για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ.
Οι παραπάνω πρωτοβουλίες καταδεικνύουν τη διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για συντονισμένη δράση υπέρ της δημόσιας υγείας και της υποστήριξης ευάλωτων ομάδων, σε μια περίοδο όπου η υγειονομική ασφάλεια αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την ευρωπαϊκή πολιτική.
Τι είναι η κοιλιοκάκη;
Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που προκαλείται από την κατανάλωση γλουτένης — μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Στα άτομα με κοιλιοκάκη, η κατανάλωση γλουτένης ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο επιτίθεται στο λεπτό έντερο, προκαλώντας βλάβες που εμποδίζουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία είναι η αυστηρή, ισόβια αποφυγή της γλουτένης μέσω διατροφής. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως αναιμία, υποσιτισμό, οστεοπόρωση και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα.
Επιπτώσεις για τους πάσχοντες και την κοινωνία
Η αποδοχή της αναφοράς για την κοιλιοκάκη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για ένα πιο ενοποιημένο και ολιστικό πλαίσιο υγειονομικής πολιτικής σε όλη την ΕΕ. Οι πάσχοντες από κοιλιοκάκη – που υπολογίζονται σε εκατομμύρια Ευρωπαίους – αντιμετωπίζουν συχνά καθυστερημένη διάγνωση, έλλειψη εξειδικευμένης φροντίδας και υψηλό κόστος για τρόφιμα χωρίς γλουτένη. Η πρόταση για μια ευρωπαϊκή οδηγία μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά την καθημερινότητά τους, διασφαλίζοντας ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες και προϊόντα, ανεξαρτήτως χώρας.
Αντίστοιχα, η έκκληση της Συμμαχίας EU4Health φωτίζει μια ευρύτερη πρόκληση: την αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν πολλές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες συχνά εξαρτώνται από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για να συνεχίσουν το έργο τους σε τομείς όπως η πρόληψη, η αγωγή υγείας και η υποστήριξη ασθενών. Η καθυστέρηση στην έγκριση του Σχεδίου Εργασίας όχι μόνο παγώνει σημαντικά έργα, αλλά μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στην υγεία ευάλωτων πληθυσμών.
Η Esther Roger, εκπροσωπώντας την Καταλανική Εταιρεία Κοιλιοκάκης, δήλωσε:«Αυτή η αποδοχή δεν αφορά μόνο μια ομάδα ασθενών. Είναι ένα βήμα προς την ισότητα στην υγειονομική φροντίδα και την αναγνώριση μιας πάθησης που επί χρόνια έμενε στο περιθώριο.»
«Η κίνηση του Κοινοβουλίου είναι ένα σαφές μήνυμα πως οι ανάγκες των πασχόντων από κοιλιοκάκη λαμβάνονται πλέον σοβαρά υπόψη. Περιμένουμε συγκεκριμένες πολιτικές δράσεις που θα κάνουν τη διαφορά στην πράξη», υποστήριξε ο Πρόεδρος του AOECS, Lars Hovbakke Sørensen.
Εκπρόσωπος της EU4Health Alliance ανέφερε χαρακτηριστικά πως «Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών δεν μπορούν να λειτουργούν σε καθεστώς αβεβαιότητας. Η ΕΕ πρέπει να αποδείξει ότι σέβεται τον ρόλο τους ως κρίσιμους εταίρους στην υγειονομική πολιτική».
Συμπεράσματα και προοπτικές
Οι πρόσφατες εξελίξεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογραμμίζουν τη σημασία της ενεργούς συμμετοχής πολιτών, οργανώσεων και θεσμών στην προώθηση μιας δίκαιης, συμπεριληπτικής και βιώσιμης πολιτικής υγείας. Η αποδοχή της αναφοράς για την κοιλιοκάκη και η έκκληση για άμεση έγκριση του Σχεδίου Εργασίας EU4Health δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά, αλλά ενδείξεις μιας ευρύτερης μετατόπισης προς ένα πιο κοινωνικά ευαίσθητο και προληπτικά προσανατολισμένο σύστημα υγείας.
Το ζητούμενο πλέον είναι η μετουσίωση αυτών των πρωτοβουλιών σε συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής, με διαφανή χρηματοδότηση, ουσιαστική στήριξη των ασθενών και ενίσχυση των φορέων που εργάζονται στην πρώτη γραμμή της δημόσιας υγείας. Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά στον σχεδιασμό των επόμενων σταδίων της πολιτικής υγείας, το στοίχημα είναι ένα: να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν μένει πίσω.
