Ανήκε στη θρυλική συλλογή του Γιάννη Περδίου. Μια σπάνια και ιστορικής σημασίας δημιουργία, το αποκαλούμενο «δαχτυλίδι του ποιητή», αναμένεται να προκαλέσει το ενδιαφέρον των κορυφαίων συλλεκτών στη δημοπρασία του οίκου «Βέργος». Με χρονολογία κατασκευής που τοποθετείται στο δεύτερο τέταρτο του 19ου αιώνα, το κόσμημα ξεχωρίζει για την ανεκτίμητη ιστορική του αξία, φέροντας τη σφραγίδα μιας εποχής όπου τα Ιόνια Νησιά διαδραμάτιζαν κρίσιμο ρόλο στη γεωπολιτική σκακιέρα της Μεσογείου.
Το δαχτυλίδι του Διονύσιου Σολωμού αποτελείται από μια κεντρική πλάκα που φέρει τα αρχικά του ποιητή («ΔΣ») και επτά κυκλικά μετάλλια γύρω της.
Πηγή φωτ.: Οίκος δημοπρασιών Βέργος/ vergosauctions.com
Κάθε μετάλλιο απεικονίζει ένα σύμβολο που αναφέρεται σε ένα από τα Ιόνια Νησιά:
Κέρκυρα: Η «απήδαλος ναυς», δηλαδή το πλοίο χωρίς πηδάλιο, ήταν αρχαίο έμβλημα της Κέρκυρας και είχε βαθιά συμβολική σημασία. Η εικόνα αυτή συμβόλιζε την αυτονομία και την ανεξαρτησία των Φαιάκων, των μυθικών κατοίκων του νησιού, που κατά την παράδοση δεν χρειάζονταν πηδάλιο λόγω της εξαιρετικής τους ναυτικής ικανότητας και της θεϊκής καθοδήγησης στις θάλασσες. Συγκεκριμένα, στην «Οδύσσεια» του Ομήρου, οι Φαίακες ήταν γνωστοί για τα ταχύτατα και αλάνθαστα πλοία τους που μπορούσαν να πλεύσουν οπουδήποτε χωρίς καθοδήγηση, χάρη στην εύνοια των θεών. Έτσι, η απήδαλος ναυς αναδείχθηκε σε σύμβολο της ελευθερίας, της αυτοδυναμίας και της ναυτικής υπεροχής της αρχαίας Κέρκυρας.
Κεφαλονιά: Ο μυθικός γενάρχης των Κεφαλλήνων, Κέφαλος, εικονίζεται καθιστός με δόρυ στον ώμο. Θεωρείται απόγονος βασιλικού γένους και σύντροφος της θεάς Ηούς (Αυγής), που τον απήγαγε εξαιτίας της ομορφιάς του. Παράλληλα, ο μύθος τον συνδέει με περιπέτειες που αντικατοπτρίζουν την ανδρεία και τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Το δόρυ που κρατά στον ώμο του υποδηλώνει την πολεμική του ικανότητα και την ετοιμότητα να υπερασπιστεί τον τόπο του.
Λευκάδα: Μια λύρα, φόρος τιμής στη λυρική ποιήτρια, Σαπφώ. Η σπουδαία ποιήτρια της αρχαιότητας συνδέεται με το νησί μέσω του μύθου που αναφέρει ότι έδωσε τέλος στη ζωή της πηδώντας από τον απόκρημνο βράχο της Λευκάδας, τον Λευκάτα, εξαιτίας του ανεκπλήρωτου έρωτά της για τον Φάωνα. Παρότι ο θρύλος δεν τεκμηριώνεται ιστορικά, διαδόθηκε ευρέως στην αρχαιότητα και συνέβαλε στη φήμη του νησιού. Η λύρα, όμως, γίνεται και συμβολική γέφυρα ανάμεσα στον σύγχρονο ποιητή και την πρώτη μεγάλη ποιήτρια.
Κύθηρα: Η αναδυόμενη Αφροδίτη, σύμβολο ομορφιάς και γονιμότητας. Τα Κύθηρα θεωρούνταν στην αρχαιότητα το νησί όπου γεννήθηκε η θεά, σύμβολο της ομορφιάς και της αγάπης, γεγονός που τους προσέδωσε ένα μυθολογικό και ρομαντικό χαρακτήρα που ταίριαζε στις λυρικές και φιλοσοφικές ανησυχίες της εποχής του Σολωμού. H ιδέα των Κυθήρων ως «ιδανικό νησί» της έμπνευσης είχε ισχυρό αντίκτυπο στον πνευματικό κόσμο του 19ου αιώνα.
Ο εθνικός ποιητής από το χέρι του Χρήστου Μποκόρου
Παξοί: Η τρίαινα του Ποσειδώνα, θυμίζοντας τον μύθο για τη δημιουργία του νησιού. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο κυρίαρχος του υδάτινου κόσμου, θέλοντας να δημιουργήσει ένα ήσυχο και απομονωμένο μέρος για να ζήσει με τη σύντροφό του, Αμφιτρίτη, χρησιμοποίησε την τρίαινά του για να αποσπάσει ένα κομμάτι γης από την Κέρκυρα. Έτσι δημιουργήθηκαν οι Παξοί, μια γαλήνια γωνιά στο Ιόνιο πέλαγος.
Ιθάκη: Ο Οδυσσέας με τον πιστό του σκύλο Άργο είναι ίσως η πιο όμορφη παράσταση του δαχτυλιδιού. Η συγκινητική ιστορία του εμφανίζεται όταν ο ήρωας επιστρέφει στην Ιθάκη έπειτα από 20 χρόνια περιπλανήσεων. Παρότι είναι μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο, ο Άργος τον αναγνωρίζει αμέσως. Λόγω γήρατος και παραμέλησης, ο πιστός σκύλος πεθαίνει από χαρά λίγο αφότου αντικρίζει τον αφέντη του για τελευταία φορά. Ο Άργος αντιπροσωπεύει την αδιάλειπτη αφοσίωση, ακόμη και όταν όλοι έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα για την επιστροφή του Οδυσσέα.
Η έννοια του νόστου – της επιστροφής στην πατρίδα - διατρέχει τόσο την Οδύσσεια όσο και την ποίηση του Σολωμού, που εκφράζει με πάθος την ανάγκη για απελευθέρωση και συμβολική επιστροφή του Ελληνισμού. Όπως ο Όμηρος εξετάζει τη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από τον αγώνα του Οδυσσέα, ο Σολωμός στοχάζεται πάνω στη μοίρα του ανθρώπου και την έννοια της ελευθερίας.
Ζάκυνθος: Τη γενέτειρα του ποιητή συμβολίζει ένας τρίποδας, εμπνευσμένος από τα αρχαία νομίσματα του νησιού. Σε τρίποδα καθόταν η Πυθία για να δώσει τους χρησμούς της στο Μαντείο των Δελφών. Έτσι, συμβόλιζε τη σοφία, τη θεία φώτιση και τη σύνδεση με τους θεούς. Ήταν όμως και νικητήριο σύμβολο καθώς δινόταν ως έπαθλο σε αγώνες και τελετές, συμβολίζοντας την αρετή και τη νίκη. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να αντανακλά τη συμμετοχή και τη σημασία της Ζακύνθου στους πολιτιστικούς και αθλητικούς διαγωνισμούς της αρχαιότητας.
Ιστορικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Πηγή φωτ.: Οίκος δημοπρασιών Βέργος/ vergosauctions.com
Η κατασκευή του δαχτυλιδιού (π. 1826-1850) συνδέεται άρρηκτα με την παρουσία των Βρετανών στο Ιόνιο, κατά την οποία τα Επτάνησα αποτελούσαν το «Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων». Το ενδιαφέρον για τα αρχαιοελληνικά σύμβολα και την ελληνική ταυτότητα βρήκε έκφραση και στη δημιουργία κοσμημάτων. Παρόμοια, λιγοστά αντικείμενα τέχνης έχουν καταγραφεί και στο παρελθόν.
Ένα δαχτυλίδι με επτά μετάλλια γύρω από κεντρική πλάκα με τον εστεμμένο βρετανικό λέοντα εκτέθηκε στη Μεγάλη Έκθεση του Λονδίνου το 1851. Μια άλλη παραλλαγή χωρίς το μονόγραμμα του ποιητή φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο. Όπως σημειώνουν οι ιστορικοί τέχνης Σάρλοτ Γκιρ και Τζούντι Ρούντο στο έργο τους «Το κόσμημα την εποχή της Βασίλισσας Βικτώριας: Ένας καθρέφτης στον κόσμο» (Jewellery in the Age of Queen Victoria: A mirror to the World), τέτοια κοσμήματα δεν αποτελούσαν απλώς διακοσμητικά στοιχεία, αλλά υπάκουαν σε σημειολογικούς κώδικες.
Το συγκεκριμένο δαχτυλίδι στις μέρες μας εμφανίζεται ως προσωπική σφραγίδα από το χέρι του Σολωμού. Το μονόγραμμα του ποιητή ανάμεσα στους θυρεούς των Ιονίων νήσων τον συνδέει όχι μόνο με τη γενέτειρα, αλλά και με τη διαχρονία του Ελληνισμού. Έχουμε την ευκαιρία να το δούμε από κοντά στο Ιωνικό κέντρο (Λυσίου 11, Πλάκα) το τριήμερο από την Κυριακή (2/2) έως και την Τρίτη (4/2), πριν τη δημοπρασία του οίκου με ιστορικά και λαογραφικά αντικείμενα του 19ου και 20ού αιώνα, την Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου, 5:30 μ.μ.
Δείτε τον κατάλογο εδώ.
Κεντρική φωτ.: Με διάμετρο 2 εκ. και βάρος 5,2 γραμμάρια, το χρυσό δαχτυλίδι του ποιητή, φέρνει τον Σολωμό στις μέρες μας. Ο λαχνός 102 έχει αρχική τιμή 6.000 ευρώ.
