Τις εικόνες από τις σφοδρές καταιγίδες και τους φονικούς ανεμοστρόβιλους που έπληξαν τον περασμένο μήνα το Κεντάκι των ΗΠΑ και το Ντουμπάι πριν από λίγες ημέρες, θυμίζουν οι αγορές.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ολόκληρα σπίτια σηκώθηκαν στον αέρα και στροβιλίζονταν σαν τραπουλόχαρτα, ενώ στο Ντουμπάι η «βόμβα βροχής» σχεδόν βύθισε το Εμιράτο. Τα ακραία αυτά φαινόμενα είναι εντυπωσιακά, δύσκολα να προβλεφθούν και ταυτόχρονα δείχνουν την τρομακτική δύναμη της φύσης αλλά και το πόσο ανυπεράσπιστος είναι ο άνθρωπος μπροστά της.
Κάπως έτσι είναι η κατάσταση στα παγκόσμια χρηματιστήρια από τη στιγμή που παραμένει ο κίνδυνος γενίκευσης του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Σαν να μην έφτανε αυτό, ξαφνικά στην Αμερική άνοιξε συζήτηση σχετικά με το κατά πόσο πρέπει να μειωθούν ή να αυξηθούν τα επιτόκια, με φόντο την επιμονή του πληθωρισμού.
Εκεί που οι αγορές στα τέλη του 2023 περίμεναν την πρώτη μείωση τον Μάρτιο του 2024, τώρα φοβούνται ότι το χρήμα θα γίνει ακόμη πιο ακριβό τον ερχόμενο Ιούνιο. Αυτό και αν είναι «ακραίο καιρικό φαινόμενο» για τις αγορές.
Την περασμένη εβδομάδα, δύο αξιωματούχοι της Fed, ο Τζον Γουίλιαμς από τη Νέα Υόρκη και ο Όσταν Γκούλσμπι από το Σικάγο, δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων. Είχε προηγηθεί μία δήλωση του Τζερόμ Πάουελ την Τρίτη, η οποία πυροδότησε νέα σενάρια. Ο επικεφαλής της Fed εξέφρασε την αβεβαιότητά του σχετικά με την εξασθένηση του πληθωρισμού προς τον στόχο του 2%, υποδεικνύοντας ότι τα επιτόκια θα μείνουν ψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Και κάπως έτσι, οι επενδυτές αφήνουν στην άκρη τα assets υψηλότερου ρίσκου και αναγκάζουν σε διόρθωση τα χρηματιστήρια. Οι τιμές των μετοχών και ευρύτερα των risk assets εμφανίζουν μεγάλες διακυμάνσεις, σαν να στροβιλίζονται με δύναμη, κάθε φορά που η ένταση ανεβαίνει στη Μέση Ανατολή. Το πετρέλαιο συνεχίζει να αντικατοπτρίζει κάθε θετική ή αρνητική εξέλιξη στις σχέσεις Ιράν-Ισραήλ και ο χρυσός συνεχίζει να δέχεται… ορδές επενδυτών που αναζητούν ασφαλή καταφύγια.
Ο S&P 500 μετράει πλέον ένα σερί 6 πτωτικών συνεδριάσεων, που είναι το χειρότερο σερί από τον Δεκέμβριο του 2022. Μην ξεχνάμε ότι από τον περασμένο Νοέμβριο οι αγορές είχαν συνηθίσει μόνο σε ανοδικά σερί, σε ένα ράλι που έφερε νέα ιστορικά υψηλά όχι μόνο στη Wall Street αλλά και στα περισσότερα από τα μεγάλα χρηματιστήρια του πλανήτη.
Ενδεικτικό της νευρικότητας που επικρατεί σήμερα είναι ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, ο S&P 500 προσπάθησε ενδοσυνεδριακά να κινηθεί υψηλότερα αλλά τελικά κάθε μέρα υπέκυπτε στις αρνητικές πιέσεις προς το τέλος των συναλλαγών.
Σχεδόν 7 στις 10 εισηγμένες της Wall που ανακοινώνουν αποτελέσματα, ξεπερνούν τις προσδοκίες των αναλυτών, όμως και οι τρεις μεγάλοι δείκτες του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης έχουν υποστεί απώλειες τον Απρίλιο, σε ένα β’ τρίμηνο που αναμένεται άκρως επεισοδιακό. Ο Dow Jones σημειώνει πτώση 4,6% μέσα στο μήνα, ο Nasdaq χάνει 4,75% και ο S&P 500 υποχωρεί κατά 5,5%.
Οι μεγαλύτεροι διαχειριστές κεφαλαίων συμβουλεύουν τους επενδυτές να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί και πάνω απ’ όλα να κρατούν αμυντική στάση. Τα ερωτήματα που απασχολούν τους επενδυτές είναι δύο και αφορούν στο πόσο θα επιδεινωθεί η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και πόσο θα διαρκέσει η νέα αυτή κρίση. Δυστυχώς, απάντηση στη δεδομένη χρονική στιγμή δεν υπάρχει. Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι η μεταβλητότητα θα κυριαρχήσει. Ο S&P 500 έχει υποχωρήσει περίπου 6% από το ιστορικό του υψηλό και ο χρυσός δείχνει ικανός να κινηθεί προς νέες κορυφές.
Τα γεωπολιτικά γεγονότα έχουν την ιδιαιτερότητα ότι δεν μπορούν να συγκριθούν εύκολα με παρόμοια περιστατικά του παρελθόντος. Τα οικονομικά γεγονότα είναι διαφορετικά. Όταν π.χ. η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση οι αναλυτές συγκρίνουν το βάθος της ύφεσης και τις οικονομικές συνθήκες με προηγούμενα επεισόδια και καταλήγουν σε κάποια συμπεράσματα για τις αντιδράσεις των αγορών.
Όμως κάθε γεωπολιτική κρίση έχει τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά. Αρκεί να θυμηθούμε την αντίδραση των αγορών όταν εισέβαλε η Ρωσία στην Ουκρανία. Γι’ αυτό σήμερα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι ακριβώς θα συμβεί αν Ισραήλ και Ιράν φτάσουν στα άκρα. Το μόνο βέβαιο που θα συμβεί είναι τρομακτική άνοδος στις τιμές του πετρελαίου και τεράστιες ροές κεφαλαίων προς ασφαλή καταφύγια, όπως ο χρυσός και το δολάριο, με παράλληλα πτώση των χρηματιστηρίων.
Ήδη, πάντως, οι επενδυτές έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο, κάτι που αντανακλάται σε πολλά risk assets. Ένα παράδειγμα είναι τα κρυπτονομίσματα, με το bitcoin να έχει υποχωρήσει σχεδόν 14% από το ιστορικό υψηλό του Μαρτίου και τα λεγόμενα junk ομόλογα τα οποία έχουν απωλέσει όλα τα κέρδη του 2024. Η διόρθωση, τέλος, στη Wall Street και στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, δεν έχει ακόμη φτάσει σε επίπεδα bear market και αυτό έχει τη σημασία του. Η bull market μπορεί να συνεχιστεί αρκεί να μην σημειωθούν αρνητικές εκπλήξεις, όπως η αύξηση των επιτοκίων ή/και η περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή.
