Η προχθεσινή επίσημη ανακοίνωση της Μόσχας για την απαγκίστρωση των ρωσικών δυνάμεων από το τμήμα της πόλης Χερσώνας που βρίσκεται δυτικά του ποταμού Δνείπερου, προκάλεσε …σοκ και κατέκλεισε την ειδησεογραφία στα ΜΜΕ τόσο της Δύσης όσο και της Ρωσίας. Στην Δύση είχαμε πανηγυρισμούς και θριαμβολογίες που έφθασαν μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις στην υπερβολή.
Στην Ρωσία είχαμε από την μία την επικοινωνιακή διαχείριση Κρεμλίνου με τον φιλικό του τύπο να εξηγεί τους λόγους για την απόφαση αυτή και ότι η ρωσική στρατηγική δεν αλλάζει και από την άλλη σφοδρές επικρίσεις από όλο το φάσμα των σκληροπυρηνικών εναντίον του Πούτιν και των Στρατηγών του. Στο Κίεβο όμως παραδόξως όλοι αντέδρασαν συγκρατημένα και με σκεπτικισμό και θα εξηγήσουμε στην συνέχεια τον λόγο.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή! Με την προϋπόθεση ότι η αποχώρηση υλοποιηθεί και δεν συμβαίνει κάτι άλλο, μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μία αδιαμφισβήτητη σημαντική πολιτική ήττα του Πούτιν! Από την στιγμή που αποφασίστηκε τα στρατεύματα του να εγκαταλείψουν την μισή σχεδόν Χερσώνα, μία μεγάλη πόλη που πριν τον πόλεμο είχε 280 χιλιάδες κατοίκους, την είχαν καταλάβει από την αρχή του πολέμου, είχαν εγκαταστήσει φιλορωσική διοίκηση και το πιο βασικό θεωρούνταν από τους Ρώσους «ρωσική επικράτεια» μετά το δημοψήφισμα παρωδία και την προσάρτηση και αυτής της περιοχής την 30 Σεπτεμβρίου.
Από καθαρά στρατιωτική άποψη η απαγκίστρωση των ρωσικών δυνάμεων από το εκείθεν του ποταμού Δνείπερου (δυτικό) τμήμα της πόλης και μάλιστα χωρίς την πίεση του «εχθρού» και την αναδιάταξη τους στην ανατολική όχθη του ποταμού που περιλαμβάνει την άλλη μισή, ήταν εδώ και κάποιες εβδομάδες άκρως επιβεβλημένη από την διαμορφωθείσα τακτική κατάσταση και τις «αρχές του πολέμου», (οικονομία δυνάμεων και συγκέντρωση) τις οποίες οι Ρώσοι στην αρχή της εισβολής έδειξαν λόγω μάλλον κακών εκτιμήσεων να αγνοούν. Πολλοί αναλυτές και στρατιωτικοί θέταμε στον δημόσιο λόγο μας την σκοπιμότητα της παραμονής ρωσικών μονάδων στο δυτικά του Δνείπερου! Μπορεί να ήταν μεγάλης πολιτικής σημασίας αλλά δεν είχε πλέον την ίδια μεγάλη στρατιωτική αξία που είχε στην αρχή του πολέμου όπως εξηγούμε στην επόμενη παράγραφο.
Μετά την ισχυροποίηση των ουκρανικών δυνάμεων και την εκτόξευση επιτυχών τοπικών αντεπιθέσεων τακτικού επίπεδου, υπήρχε ο κίνδυνος εγκλωβισμού και καταστροφή τους. Το προγεφύρωμα στην δυτική πλευρά της Χερσώνας και δύο άλλα παραπλεύρως δεν παρείχαν πλέον το σημαντικό τακτικό πλεονέκτημα για να χρησιμοποιηθούν ως περιοχές συγκεντρώσεως για επιθετικές επιχειρήσεις προς Μικολάγιεφ και Οδησσό από την στιγμή που οι Ρώσοι ουδόλως είχαν δυνατότητες για κάτι τέτοιο. Εκτιμάται ότι νέος Ρώσος Διοικητής του Θεάτρου Επιχειρήσεων Στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν είχε ζητήσει από το Κρεμλίνο να εγκρίνει την αναδιάταξη των δυνάμεων του εδώ και 2-3 εβδομάδες. Άλλωστε το είχε προαναγγείλει μιλώντας για δύσκολες αποφάσεις.
Όπως προαναφέρθηκε και στην αρχή αυτού του άρθρου το Κίεβο είναι εξαιρετικά συγκρατημένο και θα λέγαμε δύσπιστο αν και οι δυνάμεις του ώρα με την ώρα πλησιάζουν την Χερσώνα. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι που συνήθως είναι λαλίστατος για κάθε προώθηση και επιτυχία των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και για οποιαδήποτε αποτυχία και ήττα των Ρώσων εισβολέων μετά από συνάντηση με τους Ουκρανούς Στρατηγούς τόνισε ότι «θα πρέπει τα συναισθήματα των Ουκρανών να συγκρατούνται και όταν θα υπάρξει αποτέλεσμα θα το δουν όλοι».
Ο προεδρικός σύμβουλος Μιχαήλο Ποντόλιακ ο οποίος έχει τελικά κυρίαρχο ρόλο στο πολιτικό τοπίο του Κιέβου τόνισε «ότι δεν έχει νόημα να μιλάμε για ρωσική απόσυρση, καθόσον δεν βλέπουμε κάποιο σημάδι ότι η Ρωσία εγκαταλείπει την Χερσώνα χωρίς μάχη» ενώ μίλησε και για «σκηνοθετημένες τηλεοπτικές εικόνες». O Στρατιωτικός Αναλυτής Όλεγκ Ζντάνωφ που εδρεύει στην Οδησσό δήλωσε στο Πρακτορείο Associated Press ότι η ανακοινωθείσα αποχώρηση των Ρώσων από το δυτικό τμήμα της Χερσώνας ενδέχεται να είναι παγίδα για να εξαναγκάσει τους Ουκρανούς να προχωρήσουν στην επίθεση, να τους αναγκάσουν να διεισδύσουν στη πόλη και κατόπιν να ..πλευροκοπηθούν». Και η αλήθεια είναι ότι και προαναγγέλθηκε και … παραπροβλήθηκε η είδηση της απαγκίστρωσης από τους Ρώσους.
Η Ρωσία δεν φαίνεται να αλλάζει Στρατηγική και συνεχίζει αυτό που αναλύσαμε σε άρθρο μας στο Liberal την 4 Νοεμβρίου, «Η νέα στρατηγική της Μόσχας στην Ουκρανία». Για να προλάβουμε κάποιους προβληματισμούς επισημαίνουμε ότι αναντίρρητα όλη η περιοχή της Χερσώνας είναι στρατηγικής σημασίας αλλά όχι τέτοιας για να διακινδυνεύσει η Ρωσική Διοίκηση την απώλεια σημαντικών δυνάμεων. Άλλωστε και από την ανατολική πλευρά θα διατηρηθεί το απαιτούμενο επιχειρησιακό βάθος για να μην προσβάλλεται εύκολα η Κριμαία. Στρατιωτικοί αναλυτές ένθεν κακείθεν έχουν υποστηρίξει ότι μία μάχη για την πόλη της Χερσώνας θα εξελισσόταν σε αιματηρό αστικό πόλεμο με τρομακτικές απώλειες και για τους δύο εάν η Ρωσία αποφάσιζε να υπερασπιστεί το δυτικό τμήμα και το λιμάνι στη βάση του ποταμού Δνείπερου.
Η αναδιάταξη των ρωσικών δυνάμεων επί της ανατολική όχθης του ποταμού, επαναλαμβάνουμε εφόσον τα πράγματα είναι έτσι όπως παρουσιάζονται, θα τους επιτρέψει οικονομική και αποτελεσματική άμυνα σε βάθος με ευκολία λογιστική υποστήριξης. Από την άλλη μεριά επιχείρηση βιαίας διάβασης του Δνείπερου από τις ουκρανικές δυνάμεις για να καταληφθεί η ανατολική πλευρά με τα μέσα που διαθέτουν είναι επί του παρόντος άκρως δυσχερής ως αδύνατη.
Επειδή σε ένα πόλεμο σαν αυτόν της Ουκρανίας τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να αναφέρουμε και το σενάριο που διακινείται από κάποιους αναλυτές στην Δύση και σχετίζεται με μυστικές διαβουλεύσεις ΗΠΑ – Ρωσίας και την υποχρέωση της Ρωσίας ως πρώτο βήμα να αποσυρθεί ανατολικά του κάτω ρου του ποταμού Δνείπερου και αποφυγή μίας παρατεταμένης καταστροφικής μάχης και για τις δύο πλευρές. Αυτή η γραμμή θα μπορούσε να αποτελέσει μία πιθανή γραμμή ανακωχής σαν αυτή της Κορέας του 1953 στην οποία έχω αναφερθεί συχνά στην σχετική μου αρθρογραφία. Κατά πόσο ευσταθεί αυτή η εκτίμηση θα φανεί από το αν η Ρωσία συνεχίσει ή όχι τις πυραυλικές επιθέσεις κατά των ενεργειακών υποδομών της Ουκρανίας και αν οι ρωσικές δυνάμεις αποχωρήσουν από το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίσγια.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την μισή (δυτική) Χερσώνα εφόσον υλοποιηθεί και εφόσον η κατάσταση είναι αυτή που παρουσιάζεται συνιστά αναμφίλεκτα βαριά πολιτική ήττα για τον Πούτιν και το «siloviki» και η ως επακόλουθο ανακατάληψη της από τους Ουκρανούς, μία μεγάλη επιτυχία για το Κίεβο. Αναλύοντας όμως την κατάσταση ψύχραιμα και με καθαρά στρατιωτικούς όρους δεν μπορούμε να μιλάμε για στρατηγική ήττα των Ρώσων που θα αλλάξει την ροή του πολέμου ούτε όπως προαναφέρθηκε και την Στρατηγική που ακολουθεί πλέον η Μόσχα. Προτεραιότητα της ρωσικής διοίκησης είναι η σταθεροποίηση των αμυντικών τοποθεσιών και το πάγωμα των επιχειρήσεων. Οι δυνάμεις που θα αποσυρθούν από την δυτική Χερσώνα όπως δήλωσε και ο Σουροβίκιν θα χρησιμοποιηθούν για άλλες ενεργές επιχειρήσεις που μπορεί να συμπεριλαμβάνουν και επιθετικές.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
