Ανησυχίες για πιθανή ανάμειξη της Ρωσίας στις ευρωεκλογές εξέφρασε η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για τα θέματα Αξιών και Διαφάνειας, Βιέρα Γιούροβα, μιλώντας στην ΕΡΤ.
Ειδικότερα, υποστηρίζει πως οι νέες τεχνολογίες οι κυβερνοεπιθέσεις αλλά και η ρωσική παρέμβαση είναι οι τρεις βασικοί κίνδυνοι στις επερχόμενες ευρωεκλογές και ζητά από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παρέμβουν ώστε να προλάβουν πιθανές επιρροές.
«Πρέπει να προσαρμοστούμε στη νέα εποχή και ν’ αναπτύξουμε επαρκώς ένα ισχυρό σύστημα ενάντια στις επιθέσεις. Το τρίτο ζήτημα είναι οι ξένες επιρροές. Πρέπει ν’ αναφερθώ στη Ρωσία, καθώς χρειάζεται απεγνωσμένα ν’ αλλάξουν τα άτομα στις κυβερνήσεις, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή. Θέλουν να εκλεγούν νέα άτομα, που θα πουν ότι θα πάψουν να στηρίζουν την Ουκρανία. Αυτό δεν πρέπει να συμβεί. Ο κύριος Πούτιν δεν θα στρώσει κόκκινο χαλί σε όσους πουν ότι θ’ αποσύρουν τη στήριξη. Θα ήταν ένα υπαρξιακό λάθος» είπε χαρακτηριστικά.
Ακόμη, μίλησε για την κατάσταση στα ελληνικά ΜΜΕ υποστηρίζοντας πως βλέπει βελτίωση στην υιοθέτηση συγκεκριμένης νομοθεσίας, ενώ υπενθύμισε πως η Επιτροπή αξιολογεί αντικειμενικά την κατάσταση σε όλα τα κράτη-μέλη.
«Βλέπω μια βελτίωση. Σήμερα συζητούσα επίσης με την ειδική ομάδα για τα ΜΜΕ και έλαβα και επιβεβαίωση από τα ΜΜΕ ότι έχουν ληφθεί μέτρα. Βέβαια, για κάθε κράτος-μέλος όταν εμφανίζονται τραυματισμένοι ή δολοφονημένοι δημοσιογράφοι δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα υπόληψης» είπε μεταξύ άλλων.
Ολόκληρη η συνέντευξη της Επιτρόπου
Δημοσιογράφος: Κυρία Αντιπρόεδρε, σας ευχαριστούμε που είστε στην Ελληνική Δημόσια Τηλεόραση. Ολοκληρώσατε την επίσκεψή σας στην Αθήνα. Είδατε τον Πρωθυπουργό, τον Υπουργό Επικρατείας και τον Υπουργό Εξωτερικών. Θα σχολιάσετε τις συναντήσεις; Τι συζητήσατε; Ποιος ήταν ο σκοπός της επίσκεψής σας;
Βιέρα Γιούροβα: Θα ξεκινήσω απ’ τις τελευταίες λέξεις που είπατε. Κατ’ αρχάς, ευχαριστώ για την πρόσκληση. Ο λόγος που επισκέπτομαι τα κράτη-μέλη είναι η επιθυμία μου να στηρίξω, με τον καλύτερο τρόπο, τις ετοιμασίες για τις Ευρωεκλογές, καθιστώντας πιο ανθεκτικό το εκλογικό σύστημα ενάντια σε κυβερνοεπιθέσεις, σε εκστρατείες παραπληροφόρησης κι ενάντια στην κατάχρηση της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης.
Η τεχνολογία “deepfake” δεν πρέπει να παραπλανά τους ψηφοφόρους. Το ζήτημα ενός ισχυρού εκλογικού συστήματος είναι πάντα παρόν στις συζητήσεις μου. Ωστόσο, ο Πρωθυπουργός, ο κύριος Μητσοτάκης, και οι Υπουργοί ανέδειξαν ως σημαντικό ζήτημα το Κράτος Δικαίου και την κατάσταση στα ΜΜΕ. Κάναμε μια γόνιμη συζήτηση, καθώς συνεργαζόμαστε καλά με την Ελλάδα στις ετήσιες αναφορές για το Κράτος Δικαίου.
Ως Επιτροπή, αξιολογούμε αντικειμενικά την κατάσταση σε όλα τα κράτη-μέλη. Πέρυσι, διατυπώσαμε συστάσεις τις οποίες ο Πρωθυπουργός κι οι Υπουργοί έλαβαν σοβαρά υπόψη.
Δημοσιογράφος: Προτού μιλήσουμε για τα ΜΜΕ και το Κράτος Δικαίου, ας επικεντρωθούμε στις επερχόμενες Ευρωεκλογές. Ποιος είναι ο βαθμός ανησυχίας για πιθανές εξωτερικές παρεμβάσεις και ίσως κρυφές χειραγωγήσεις και ποια μέτρα έλαβε η Επιτροπή για τη διασφάλιση της εκλογικής διαδικασίας;
Βιέρα Γιούροβα: Αναφερθήκατε στις κρυφές χειραγωγήσεις, δηλαδή την κακή χρήση των τεχνολογιών. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι το “νέο φρούτο” και δεν πρέπει να την υποτιμάμε. Το πρόσωπό σου μιλάει λέγοντας πράγματα που δεν θα έλεγες ποτέ. Είδα τον εαυτό μου να λέει απίστευτα πράγματα και το έφτιαξαν μέσα σε 30 λεπτά! Κρυφή χειραγώγηση και κατάχρηση των τεχνολογιών. Ο δεύτερος κίνδυνος, στον οποίον ήδη αναφέρθηκα, είναι οι κυβερνοεπιθέσεις.
Νομίζω πως τα κράτη-μέλη έχουν ήδη επενδύσει πολύ για να θωρακίσουν περισσότερο τα τεχνολογικά συστήματα. Πληροφορήθηκα ότι τα Υπουργεία σας δέχονται καθημερινά επιθέσεις. Πρέπει, λοιπόν, να το συνυπολογίσουμε αυτό. Πρέπει να προσαρμοστούμε στη νέα εποχή και ν’ αναπτύξουμε επαρκώς ένα ισχυρό σύστημα ενάντια στις επιθέσεις. Το τρίτο ζήτημα είναι οι ξένες επιρροές.
Πρέπει ν’ αναφερθώ στη Ρωσία, καθώς χρειάζεται απεγνωσμένα ν’ αλλάξουν τα άτομα στις κυβερνήσεις, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή. Θέλουν να εκλεγούν νέα άτομα, που θα πουν ότι θα πάψουν να στηρίζουν την Ουκρανία. Αυτό δεν πρέπει να συμβεί. Ο κύριος Πούτιν δεν θα στρώσει κόκκινο χαλί σε όσους πουν ότι θ’ αποσύρουν τη στήριξη. Θα ήταν ένα υπαρξιακό λάθος.
Δημοσιογράφος: Απ’ τα λεγόμενά σας καταλαβαίνω ότι ο ρόλος των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας είναι ζωτικός για τη διασφάλιση των εκλογών. Συναντηθήκατε με την ηγεσία τους σε κεντρικό επίπεδο, για να βεβαιωθείτε ότι θα συμβάλλουν στην προστασία των διαδικασιών και στη θωράκισή μας απ’ την παραπληροφόρηση;
Βιέρα Γιούροβα: Συζητώ εδώ και πολλά χρόνια με μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Από τα δέκα χρόνια που είμαι στην Επιτροπή, τα οκτώ ασχολήθηκα με “συμφωνίες κυρίων”. Τους παρακαλούσα να κάνουν περισσότερα για τη ρητορική μίσους, την παιδική πορνογραφία και τις φρικτές εικόνες παιδιών που βιάζονται. Πρόκειται για πραγματικά αηδιαστικά πράγματα. Εξτρεμισμός, τρομοκρατία… “Συμφωνίες κυρίων”! Τους παρέπεμπα στο Ποινικό μας Δίκαιο, σε όλα τα κράτη-μέλη. Τους εξηγούσα ότι είναι έγκλημα, ότι δεν πρέπει να το εξαπλώνουν.
Τώρα, υπάρχει νόμος. Τώρα υπόκεινται ήδη σε πιθανές κυρώσεις. Άλλαξαν οι όροι του παιχνιδιού. Ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες ορίζει ρητώς τις υποχρεώσεις τους. Πρέπει να σταματήσουν την εξάπλωση του εγκλήματος και να κατοχυρώσουν ένα είδος ελέγχου της παραπληροφόρησης. Δεν θέλουμε να είμαστε πολύ αυστηροί μ’ αυτό, γιατί προέχει η προστασία της ελευθερίας του λόγου. Εσχάτως, ετοιμάζεται ο Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη, που ορίζει τη σήμανση των προϊόντων τεχνητής νοημοσύνης.
Δημοσιογράφος: Θεωρείτε ότι οι Ευρωεκλογές θα δοκιμάσουν την ισορροπία μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και των εταιρειών τεχνολογίας;
Βιέρα Γιούροβα: Πράγματι, σε πολλά κράτη-μέλη, όχι σε όλα, καθώς σε μερικά η ρωσική επιρροή δεν είναι μεγάλη, αλλά και η προπαρασκευή της κοινωνίας είναι υψηλότερη. Πάντα μου αρέσει ν’ αναφέρομαι στη Φινλανδία, όπου η κοινωνία είναι αρκετά συνειδητοποιημένη. Νομίζω πως πρέπει να επικεντρωθούμε σε οποιοδήποτε άλλο είδος εκλογών.
Στις εθνικές, τις κοινοβουλευτικές και τις περιφερειακές εκλογές το κράτος-μέλος είναι πλήρως υπεύθυνο για την οργάνωσή τους. Θεωρώ ότι ο ταπεινός μου ρόλος είναι να έρθω και να πω στα κράτη-μέλη, “Υπάρχουν νέα είδη απειλών. Πού μπορώ να βοηθήσω;” Αυτό προσφέρω, τη στήριξή μου.
Δημοσιογράφος: Συναντηθήκατε και με ομάδες δημοσιογράφων και με ΜΚΟ εδώ στην Ελλάδα. Ποια ζητήματα έθεσαν; Ποια η θέση της Επιτροπής για τον ρόλο των ΜΜΕ στον Δημόσιο Διάλογο εδώ, την Ελευθερία του Τύπου και το Κράτος Δικαίου;
Βιέρα Γιούροβα: Όπου κι αν πάω, όταν μιλάω σε οργανισμούς ΜΜΕ και δημοσιογράφους, θέτουν το ίδιο ζήτημα, δηλαδή την έλλειψη χρημάτων στον δημοσιογραφικό τομέα. Τα χρήματα εξαφανίστηκαν. Τα λεφτά των διαφημιστών πάνε πια σε συστήματα των εταιρειών τεχνολογίας. Και δεν είμαι… Και δεν έχω αρκετές σαφείς απαντήσεις ως προς το πώς θα διορθωθεί ουσιαστικά η αποτυχία της αγοράς.
Διότι, εμένα τα ΜΜΕ με ρωτάνε αν εγγυόμαστε ότι θα τους δοθούν δημόσια κεφάλαια για να επιβιώσουν. Κι εγώ λέω ότι αυτή είναι η έσχατη λύση. Γιατί να πληρώσουν οι φορολογούμενοι; Βέβαια, θα ήταν καλό αν οι πολίτες προτίθεντο να πληρώσουν για επαγγελματικά άρθρα. Θα ήταν εντάξει. Αλλά πρώτα θα ερευνούσα το πώς λειτουργεί η αγορά.
Αυτό που λέω στα ΜΜΕ, και το επανέλαβα και σήμερα, είναι ότι εγκρίναμε τον Νόμο για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, ο οποίος τα προστατεύει από πολιτικές πιέσεις, από τη χρήση λογισμικών κατασκοπίας, από πιέσεις για να αποκαλύπτουν τις πηγές πληροφοριών τους και από πιέσεις των ιδιοκτητών κατά της συντακτικής ελευθερίας. Ενημέρωσα περί του Νόμου για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης που τα προστατεύει από τη μεγάλη δύναμη των ψηφιακών πλατφορμών.
Δεν ήταν κάτι καινούργιο, αλλά ενημερώνω και τα κράτη-μέλη ότι ο Νόμος για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης πρέπει να εφαρμόζεται πλήρως. Έπειτα έχουμε τη νομοθεσία Anti-SLAPP, κατά των καταχρηστικών προσφυγών στη δικαιοσύνη. Συζήτησα και γι’ αυτό με τον κύριο Πρωθυπουργό. Επίσης, έχουμε τη σύσταση που εκδώσαμε προς όλα τα κράτη-μέλη για την προστασία
Δημοσιογράφος: Η Ελλάδα την υιοθέτησε; Βελτιώνει την κατάσταση;
Βιέρα Γιούροβα: Βλέπω μια βελτίωση. Σήμερα συζητούσα επίσης με την ειδική ομάδα για τα ΜΜΕ και έλαβα και επιβεβαίωση από τα ΜΜΕ ότι έχουν ληφθεί μέτρα. Βέβαια, για κάθε κράτος-μέλος όταν εμφανίζονται τραυματισμένοι ή δολοφονημένοι δημοσιογράφοι δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα υπόληψης. Επίσης, είναι κάτι που δεν δίνει καλή εικόνα για το σύστημα προστασίας των πολιτών και για τη δικαιοσύνη. Γι’ αυτό λαμβάνει και η Ελλάδα μέτρα τώρα.
Δημοσιογράφος: Όμως, τα λόγια σας υπονοούν ένα μεγάλο συστημικό πρόβλημα στην οργάνωση των ΜΜΕ στην Ευρώπη. Το περιγράψατε, το παρουσιάσατε στην καλύτερη δυνατή εκδοχή. Προτείνει η Επιτροπή διαφορετικά εργαλεία για να ενισχυθεί ο ρόλος ως πυλώνα σταθερότητας στις ευρωπαικές δημοκρατίες;
Βιέρα Γιούροβα: Θεωρούμε ότι τα ΜΜΕ παίζουν βασικό και σημαντικό ρόλο στα δημοκρατικά συστήματα. Κατ’ αρχάς, ο Νόμος για την Ελευθερία των ΜΜΕ λέει τα εξής: Σε κάθε κράτος-μέλος πρέπει μια σταθερή πηγή ειδήσεων, τεκμηριωμένων ειδήσεων, να προσφέρεται στους πολίτες.
Και μ’ αυτό εννοώ τα δημόσια Μέσα Ενημέρωσης. Και πίεσα πολύ για να συμπεριληφθεί στην ευρωπαϊκή νομοθεσία ο κανόνας ότι τα δημόσια ΜΜΕ θα λαμβάνουν επαρκή χρηματοδότηση, είτε από τα τέλη είτε από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα διέπονται από διαφανείς και αμερόληπτους κανόνες στον διορισμό των καίριων προσώπων στη διοίκηση και τα συμβούλια.
Και τα εμπορικά Μέσα Ενημέρωσης πρέπει, φυσικά, να έχουν ανεξαρτησία και μια εύλογη οικονομική ευρωστία. Γι’ αυτό σας είπα ότι όπου κι αν πάω, τα ΜΜΕ μού λένε ότι το κύριο πρόβλημά τους είναι η έλλειψη χρημάτων.
Δημοσιογράφος: Επισκεφθήκατε την Αθήνα λίγες ώρες μετά την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ. Ακόμα αναμένουμε, βέβαια, το πώς θα απαντήσει το Ισραήλ αλλά ανεξάρτητα από την απόφασή του, πώς θεωρείτε ότι πρέπει να αντιδράσει η Ευρώπη στην τελευταία αναταραχή;
Βιέρα Γιούροβα: Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αντέδρασε ήδη, όπως και ο Μπορέλ. Καταδικάζουμε έντονα την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ. Τη θεωρούμε πολύ επικίνδυνο εγχείρημα, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην κλιμάκωση του πολέμου στην περιοχή και να προκαλέσει απίστευτα βάσανα στους κατοίκους αυτών των χωρών.
Επομένως, τώρα παρακολουθώ τις σημαντικές διπλωματικές δράσεις και τα μηνύματα είναι δύο. Το ένα για το Ισραήλ, ότι έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί το έδαφος και τους πολίτες του. Παράλληλα, ακούμε ότι διαφαίνονται σημάδια για υπομονή ή προσεκτική εξέταση για το πώς να αντιδράσει. Διότι, φυσικά, ο κίνδυνος κλιμάκωσης είναι πολύ μεγάλος.
Δημοσιογράφος: Η Ελλάδα υπερψήφισε πρόσφατα νομοθεσία για τη νομιμοποίηση του γάμου ομοφύλων, με διακομματική στήριξη, καθώς και για την εφαρμογή της επιστολικής ψήφου στις Ευρωεκλογές. Ποιες επιπλέον μεταρρυθμίσεις θα πρόσφεραν στη χώρα ένα κίνητρο να φτάσει στο σημείο που θα οδηγούσε σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς;
Βιέρα Γιούροβα: Μου αρέσουν πολύ και οι δύο αυτές πράξεις. Πιστεύω ότι οι ομόφυλοι πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα στον γάμο. Το ίδιο νιώθω και για την ψήφο εξ αποστάσεως. Πιστεύω ότι είναι ένα πολύ καλό βήμα προόδου.
Στον τομέα της συμπερίληψης, εγώ πάντα και σε κάθε κράτος-μέλος μιλάω για την ανάγκη να δημιουργηθούν οι ίδιες συνθήκες για παιδιά που προέρχονται από αδύναμες ή ευάλωτες οικογένειες, ώστε να έχουν ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Αυτό ισχύει για παιδιά από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες, αλλά και για παιδιά φτωχότερων οικογενειών. Είναι υποχρέωσή μας να δημιουργήσουμε καλές συνθήκες για κάθε παιδί. Ας ξεκινήσουμε από την εκπαίδευση.
