Αναπτερώνονται, γκρεμίζονται για να ανακάμψουν και να διαψευστούν ξανά οι ελπίδες για εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, εν μέσω γενικευμένης σύγχυσης και τακτικισμών της Χαμάς στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις. Το Ισραήλ έχει ήδη λάβει τον επιχειρησιακό έλεγχο του στρατηγικού περάσματος στη Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο, και μία πλήρους κλίμακας στρατιωτική εισβολή βρίσκεται προ των πυλών στο τελευταίο προπύργιο της Χαμάς, εφόσον δεν μεσολαβήσει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Η εικόνα είναι θολή και συγκεχυμένη· η προοπτική εκεχειρίας διατηρείται οριακά ζωντανή και ο φόβος εναλλάσσεται με την ελπίδα για τις οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων που βιώνουν τον εφιάλτη επί επτά ολόκληρους μήνες. Εξίσου αγωνιούν οι άμαχοι της Γάζας εάν θα προχωρήσει η εξαγγελθείσα τελική επιχείρηση στη Ράφα, εκεί όπου άνω του ενός εκατομμυρίου εσωτερικά εκτοπισμένοι έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε έναν πόλεμο στον οποίο τους παγίδευσε η Χαμάς με την αδιανόητης βαρβαρότητας επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.
Εν μέσω διπλωματικής φρενίτιδας διεθνώς και ασφυκτικών πολιτικών πιέσεων, αμφότερες οι πλευρές επιχειρούν να αποκτήσουν διαπραγματευτικό πλεονέκτημα στις ύστατες διαπραγματεύσεις που θα επαναληφθούν στο Κάιρο. Η Χαμάς θέλει μια εκεχειρία που θα της επιτρέψει μεσοπρόθεσμα να κερδίσει χρόνο και μακροπρόθεσμα να επιβιώσει, ενώ η κυβέρνηση Νετανιάχου θέλει μια εκεχειρία για να διασώσει τους Ισραηλινούς ομήρους και στη συνέχεια να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι να εξοντώσει τη Χαμάς στρατιωτικά και πολιτικά.
Δύο σαφώς ασυμβίβαστοι στόχοι, σε ένα περιβάλλον δυσπιστίας, καλλιέργειας εντυπώσεων, ηθελημένης αμφισημίας που κρατά σε αδιέξοδο τις διαπραγματεύσεις, και ακριβώς εξαιτίας των τακτικισμών της Χαμάς κατέστησε εκ πρώτης όψεως «δυσανάγνωστο» τον καταιγισμό γεγονότων των τελευταίων 24ώρων.
Το Ισραήλ διατάζει την απομάκρυνση 100.000 αμάχων από τη Ράφα ως προοίμιο της εισβολής. Η Χαμάς «αποδέχεται» τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, γεγονός που (λογικά) αποκλείει την εισβολή. Το Ισραήλ, όμως, στέλνει στρατιώτες και άρματα μάχης στη Ράφα. Καταλαμβάνει το στρατηγικό πέρασμα στα σύνορα με την Αίγυπτο, μόνη δίοδο εισόδου-εξόδου ανθρωπιστικής βοήθειας και πολιτών, και διαμηνύει ότι αυτή είναι η αρχή για την πλήρη εξόντωση της Χαμάς από τη Ράφα και το σύνολο της Γάζας.
Στην πραγματικότητα, η Χαμάς ουδέποτε «αποδέχθηκε», όπως ανακοινώθηκε, τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, αλλά έκανε μια αντιπρόταση στο κείμενο που υπήρχε στο «τραπέζι» και το οποίο είχαν προκρίνει οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και το Ισραήλ -μια αντιπρόταση που δεν θεωρήθηκε αποδεκτή, αλλά ίσως και να αποτελεί μία πιθανή ένδειξη προόδου, εξ ου και αντιπροσωπείες του Ισραήλ και της Χαμάς έχουν επιστρέψει από χθες το βράδυ στο Κάιρο για συνέχιση των έμμεσων συνομιλιών.
Η χθεσινή πρωινή ισραηλινή επιχείρηση στη Ράφα επρόκειτο για στοχευμένα αντίποινα για τις επιθέσεις με ρουκέτες της Χαμάς στο πέρασμα Καρέμ Σαλόμ που προκάλεσαν το θάνατο τεσσάρων Ισραηλινών στρατιωτών το Σαββατοκύριακο. Σηματοδοτεί την αρχή της επί μακρόν προαναγγελθείσας από την κυβέρνηση Νετανιάχου εισβολής για την εξόντωση των τελευταίων ταγμάτων της Χαμάς, και κατά τον Ισραηλινό υπουργό Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, θα συνεχιστεί έως ότου «εξαρθρωθεί πλήρως» η Χαμάς στη Ράφα και το σύνολο της Γάζας ή έως ότου αρχίσει η τρομοκρατική οργάνωση να παραδίδει τους ομήρους.
Η προειδοποίηση προς τους αμάχους να εκκενώσουν προς Χαν Γιουνίς πριν διεξαχθούν οι αεροπορικές επιδρομές, και η ανάληψη του ελέγχου του περάσματος στην Αίγυπτο, εκλαμβάνεται ταυτόχρονα την παρούσα στιγμή ως μέσο πίεσης προς Χαμάς κατά την εν εξελίξει διαπραγμάτευση προκειμένου να μην επιμείνει σε όρους που εκ προοιμίου είναι μη αποδεκτοί από το Ισραήλ -ήτοι σε μόνιμο τερματισμό του πολέμου και στην πλήρη απόσυρση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα.
Οι Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ (IDF) έκαναν λόγο για στοχευμένη αντιτρομοκρατική επιχείρηση στη Γάζα, την ώρα που η πολιτική ηγεσία ανέφερε πως ο πόλεμος κατά της Χαμάς θα συνεχίζεται ταυτόχρονα με τις συνομιλίες στο Κάιρο. Η τελευταία πρόταση της Χαμάς απορρίφθηκε από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου ως επικοινωνιακό τέχνασμα του επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης, Ισμαήλ Χανίγε, για να εμποδίσει την επιχείρηση στη Ράφα. Σε κάθε περίπτωση, υπό την πίεση των εταίρων του στον κυβερνητικό συνασπισμό, και παρά την εναντίωση των Ηνωμένων Πολιτειών και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, ο Νετανιάχου έχει επιμείνει ότι η επιχείρηση στη Ράφα θα διεξαχθεί ανεξαρτήτως εάν θα συναφθεί ή μη εκεχειρία.
Από αμερικανικής πλευράς, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε χθες ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε «ευαίσθητο στάδιο» και τα εμπόδια πρέπει να ξεπεραστούν. Ο διευθυντής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, βρίσκεται στο Κάιρο για να συνδράμει στις διαπραγματεύσεις. Ισραηλινοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι αναφέρουν ότι έχουν απομείνει έξι τάγματα της Χαμάς στη Γάζα, τέσσερα εκ των οποίων βρίσκονται στη Ράφα. Έχουν αναφέρει, επίσης, στην Washington Post ότι η Χαμάς λειτουργεί σήραγγες κάτω από τα σύνορα με την Αίγυπτο, γεγονός που Αιγύπτιοι αξιωματούχοι από πλευράς τους διαψεύδουν.
Μία χαρακτηριστική εικόνα για τις τακτικές της Χαμάς προκύπτει μέσα από άρθρο του Πίτερ Μπέικερ στους New York Times, ο οποίος και παραθέτει το χρονικό της διαπραγμάτευσης. Έπειτα από μήνες αδιέξοδων συνομιλιών, το Ισραήλ επανήλθε στις 26 Απριλίου με μία πρόταση που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι άλλαξε τη δυναμική και προσέφερε μία σοβαρή ευκαιρία για συμφωνία.
Στο πρώτο στάδιο, το Ισραήλ θα σταματούσε τον πόλεμο για 42 ημέρες και θα αποφυλάκιζε εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους, ενώ η Χαμάς θα απελευθέρωνε 33 ομήρους -γυναίκες, ηλικιωμένους άνδρες, αρρώστους και τραυματίες. Ο αριθμός ήταν χαμηλότερος από τους 40 που είχε ζητήσει αρχικά το Ισραήλ, σε μεγάλο βαθμό επειδή οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι φέρονται να κατάλαβαν ότι δεν υπήρχαν περισσότεροι από 33 όμηροι που πληρούσαν τα κριτήρια. Πράγματι, η Χαμάς αποκάλυψε χθες ότι στους 33 θα περιλαμβάνονταν και νεκροί όμηροι.
Επιπλέον, το Ισραήλ θα απέσυρε τις δυνάμεις του από τις κατοικημένες περιοχές της Γάζας και θα επέτρεπε στους κατοίκους της να επιστρέψουν στο βόρειο τμήμα του θύλακα μόλις το επέτρεπαν οι συνθήκες -για το σκοπό αυτό, η κατάπαυση του πυρός θα επέτρεπε μεγάλη αύξηση της ροής ανθρωπιστικής βοήθειας. Επιδιώκοντας να αποδείξουν ότι η Χαμάς μπλοφάρει, οι πηγές που επικαλούνται οι NYT αναφέρουν ότι οι Ισραηλινοί ουσιαστικά αντέγραψαν κατά λέξη κάποιες από τις φράσεις που περιλαμβάνονταν σε πρόταση της Χαμάς τον Μάρτιο και τις ενσωμάτωσαν στη δική τους.
Στο δεύτερο στάδιο της εκεχειρίας, διάρκειας επίσης 42 ημερών, στους ομήρους που θα απελευθερώνονταν θα περιλαμβάνονταν και Ισραηλινοί στρατιώτες, τους οποίους η Χαμάς ήταν ανέκαθεν πιο αρνητική να παραδώσει. Για να ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο, η ισραηλινή πλευρά φέρεται να συμφώνησε να αποφυλακίσει μεγαλύτερη αναλογία Παλαιστίνιων κρατουμένων για κάθε όμηρο που επιστρέφει στην πατρίδα.
Οι ισραηλινές παραχωρήσεις προκάλεσαν στους Αμερικανούς, Αιγύπτιους και Καταριανούς διαμεσολαβητές αισιοδοξία ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία. Όμως πέρασε μια εβδομάδα χωρίς σαφή απάντηση από τη Χαμάς, εν μέρει ίσως λόγω της δυσκολίας επικοινωνίας με τον Γιαχία Σινουάρ, ενορχηστρωτή της σφαγής της 7ης Οκτωβρίου, που θεωρείται ότι κρύβεται στη Γάζα.
Η απάντηση της Χαμάς κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου απογοήτευσε τους διαμεσολαβητές καθώς απέρριψε ορισμένες από τις διατυπώσεις που η ίδια είχε προτείνει προηγουμένως και οι οποίες είχαν υιοθετηθεί από τους Ισραηλινούς, κατά τις ίδιες πηγές. Η αμερικανική πλευρά χαρακτήρισε μη αποδεκτή τη νέα θέση της Χαμάς και φέρεται να δήλωσε ότι εάν δεν ήθελε πραγματικά μια συμφωνία εκεχειρίας, ίσως οι διαπραγματεύσεις είχαν τελειώσει.
Ωστόσο, η Χαμάς επανήλθε υποστηρίζοντας ότι δεν προσπαθούσε να τορπιλίσει τις συνομιλίες και ότι θα επανέλθει με νέα εκδοχή. Αυτή ήταν η αντιπρόταση που διαβίβασε χθες σε Κάιρο και Ντόχα. Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες δεν την βρήκαν αποδεκτή, αλλά διαφαίνεται ότι θεωρούν πως αφήνει περιθώρια για περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Οι συνομιλίες αναμένεται να συνεχιστούν στο Κάιρο σε τεχνικό επίπεδο, πιθανόν σήμερα, για να εξεταστούν οι παράμετροι.
