Ζημιωμένος βγαίνει ο Ρίσι Σούνακ μετά την ακύρωση της συνάντησής του με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Από ελληνικής πλευράς γίνεται λόγος για διπλωματική απρέπεια, ενώ το Λονδίνο υποστηρίζει ότι υπήρχε συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές, να μην τεθεί το θέμα των Γλυπτών, στη συνάντηση των δύο πρωθυπουργών. «Κάτι τέτοιο ούτε ισχύει, ούτε θα μπορούσε να ισχύει», διαμηνύουν κυβερνητικές πηγές.
Την ίδια στιγμή, υπέρ της ελληνικής πλευράς και του αιτήματος για επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα τάσσονται βρετανικά μέσα ενημέρωσης κατακρίνοντας επίσης τη στάση του Βρετανού πρωθυπουργού. Το Βρετανικό Μουσείο δηλώνει ότι θα συνεχιστούν οι συζητήσεις με την ελληνική κυβέρνηση.
Το 66% των Βρετανών πολιτών πιστεύει ότι ο Σούνακ έπρεπε να δει τον Μητσοτάκη, όπως προκύπτει από δημοσκόπηση που διενεργείται στο yougov.co.uk.
«Αξιολύπητη η στάση του Σούνακ»
Η στάση του Σούνακ απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό είναι «αξιολύπητη», όπως τη χαρακτηρίζει ο ηγέτης των Εργατικού Κόμματος, Κιρ Στάρμερ.
Επί βρετανικού εδάφους γίνεται λόγος για αποτυχημένη διπλωματία του Ρίσι Σούνακ αφού προσπάθησε να δείξει με αυτή την κίνηση μία σκληρή στάση, προκειμένου να υπογραμμίσει την αντίθεσή του με το να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Εκτιμάται ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός προχώρησε σε αυτή την πρωτοφανή κίνηση για εσωτερική κατανάλωση, καθώς τα ποσοστά του κόμματός του βρίσκονται σταθερά 20 μονάδες πίσω από αυτά του Εργατικού Κόμματος.
«Σαφώς υπάρχουν εσωτερικοί λόγοι και το 2024 είναι έτος εκλογών και ο Σούνακ είναι αρκετά πίσω στις δημοσκοπήσεις… αλλά η συζήτηση με το Βρετανικό Μουσείο συνεχίζεται» τόνισε την Τρίτη ο Δημήτρης Τσιόδρας, επικεφαλής του γραφείου Τύπου του Έλληνα πρωθυπουργού.
O Ζακ Γκόλντσμιθ, πρώην υπουργός Επικρατείας, που είχε παραιτηθεί επί κυβέρνησης Σούνακ, κατηγόρησε τον Bρετανό πρωθυπουργό ότι προσβάλει τη χώρα και υποστηρίζει ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ρίσι Σούνακ σνομπάρει αρχηγό κράτους.
Η κυβέρνηση του Σούνακ φαίνεται να έχει σκληρύνει τη θέση της. Ο υπουργός Μεταφορών, Μαρκ Χάρπερ είπε ότι «η κυβέρνηση εξέθεσε πολύ ξεκάθαρα τη θέση της για τα Γλυπτά, η οποία είναι ότι πρέπει να παραμείνουν ως μέρος της μόνιμης συλλογής του Βρετανικού Μουσείου». Και ο εκπρόσωπος του Σούνακ, Μαξ Μπλέιν, είπε ότι «δεν μπορεί να γίνει δάνειο χωρίς οι Έλληνες να αποδεχθούν ότι το Βρετανικό Μουσείο είναι ο νόμιμος κάτοχος» των αρχαιοτήτων.
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντέιβιντ Κάμερον, κατόπιν αιτήματος του τελευταίου. Ο κ. Γεραπετρίτης επεσήμανε τη διαφωνία αρχής που υφίσταται ως προς το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ωστόσο, οι δύο Υπουργοί συμφώνησαν ότι υφίσταται ανάγκη συνεργασίας για τη διαφύλαξη των διμερών σχέσεων Ελλάδας – Ηνωμένου Βασιλείου και την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων.
Την ώρα που στην Ελλάδα, Κασσελάκης και Ανδρουλάκης συντάσσονται με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, απέναντι στον Σούνακ, στη Μεγάλη Βρετανία το θέμα των Γλυπτών διχάζει το πολιτικό σύστημα και την κοινή γνώμη. Αντιδράσεις καταγράφονται και στον βρετανικό Τύπο, με τους Times να γράφουν ότι τα Γλυπτά ανήκουν στο φυσικό τους περιβάλλον, ενώ το Politico κάνει λόγο για «ελληνική τραγωδία του Σούνακ».
«Ομοβροντία» ξένων ΜΜΕ κατά Σούνακ για τα γλυπτά του Παρθενώνα
Ακατάπαυστα συνεχίζονται οι αντιδράσεις του διεθνούς Τύπου κατά του Βρετανού πρωθυπουργού για την απρεπή στάση του απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό να ακυρώσει την προγραμματισμένη συνάντησή τους με αφορμή τη συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο BBC, όπου επανέλαβε την πάγια θέση της Ελλάδας για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Μετά τους Times σειρά πήρε το Bloomberg το οποίο με δημοσίευμά του χαρακτηρίζει «αυτογκόλ» του Σούνακ για τα Γλυπτά, αλλά και για τις αντιδράσεις που προκάλεσε από ελληνικής πλευράς, τονίζοντας πως «προκάλεσε την οργή της Ελλάδας, βασικού συμμάχου για το μεταναστευτικό».
Στο άρθρο του Bloomberg με τίτλο: «Ο Σούνακ κλιμακώνει τη διαμάχη για τα Ελγίνεια Μάρμαρα, κατηγορώντας τον Έλληνα πρωθυπουργό για κακή πίστη» το διεθνές ειδησεογραφικό μέσο παραθέτει τα όσα συνέβησαν μετά τη συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη, την ακύρωση της συνάντησης από τον Βρετανό πρωθυπουργό και την απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης, στις προβαλλόμενες αιτιάσεις του τελευταίου.
Το πρακτορείο σχολιάζει ότι «οι συνέπειες της κίνησης του Σούνακ φαίνεται να καθιστούν σχεδόν αδύνατη την επίτευξη οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και της Ελλάδας βραχυπρόθεσμα. Ο εκπρόσωπος του Σούνακ, Μαξ Μπλέιν, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός βλέπει οποιαδήποτε ρύθμιση δανεισμού για τα Μάρμαρα ως "δυνητικά, κατήφορο", που θα προκαλούσε απαιτήσεις από άλλες χώρες για την επιστροφή άλλων αντικειμένων. "Δεν είναι κάτι που θα υποστηρίζαμε", δήλωσε ο Μπλέιν. "Δεν θέλουμε να τα δούμε να φεύγουν από το Βρετανικό Μουσείο"», αναφέρει το Bloomberg.
Όσον αφορά τις τυχόν μελλοντικές επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών, από τη συμπεριφορά του Σούνακ, το Bloomberg αναφέρει, επικαλούμενο δηλώσεις της ειδικής συμβούλου για διεθνείς υποθέσεις του Έλληνα πρωθυπουργού, Αριστοτελία Πελώνη, ότι θα επηρεάσει και άλλα θέματα, όπως είναι η επικαιροποίηση του κοινού σχεδίου Ελλάδας-Ηνωμένου Βασιλείου για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης που συμφωνήθηκε το 2020. Η Γάζα, η Ουκρανία και η κλιματική αλλαγή ήταν επίσης στην ημερήσια διάταξη.
«Η μείωση του αριθμού αυτών που η βρετανική κυβέρνηση θεωρεί παράνομους μετανάστες που φτάνουν με μικρές βάρκες από την Ευρώπη είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες του Σούνακ και σε αυτό το πλαίσιο η οργή ενός βασικού συμμάχου μοιάζει με πολιτικό αυτογκόλ», επισημαίνει το δημοσίευμα, μεταξύ άλλων.
Υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών οι Times: Σφοδρές επικρίσεις κατά Σούνακ
Το αίτημα της Ελλάδας για τα Γλυπτά του Παρθενώνα και την επανένωσή τους στηρίζουν οι βρετανικοί The Times, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στην έντυπη έκδοσή τους, με αφορμή τις δηλώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξή του στο BBC.
Στο άρθρο τους, με τίτλο «Ελληνικά Δώρα Τα Eλγίνεια Mάρμαρα πρέπει να εκτεθούν στο φυσικό τους περιβάλλον», οι Times αναφέρουν ότι δεν θα έπρεπε να τίθεται ζήτημα «ιδιοκτησίας», αλλά το «πού μπορεί κανείς να εκτιμήσει καλύτερα την αξία των μαρμάρων, αυτών που είναι στην Αθήνα και αυτών στο Βρετανικό Μουσείο».
Το βρετανικό μέσο επισημαίνει ότι «αυτά πρέπει να βρίσκονται μαζί, το ένα ανήκει στο άλλο και πρέπει να εκτίθενται στον φυσικό τους περιβάλλον», αναφέροντας μάλιστα ότι τα υπόλοιπα εκτίθενται σήμερα στο «υπερσύγχρονο» Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο είναι «χτισμένο για το σκοπό αυτό».
«Το Βρετανικό Μουσείο πρέπει να δανείσει τα μάρμαρα. Αυτά θα παραμείνουν ιδιοκτησία όλου του κόσμου», τονίζουν οι Times.
Kάνουν επίσης αναφορά στη συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη: «Ο χωρισμός των Γλυπτών του Παρθενώνα μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου είναι σαν να κόβεις τη Μόνα Λίζα στα δύο, σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον εύγλωττο πρωθυπουργό της Ελλάδας. Χθες γνωστοποίησε τη θέση του στον Σερ Κιρ Στάρμερ, έναν πολιτικό που συνήθως συνδέεται με τη δουλειά του Σίσυφου», ο οποίος θα στριμώξει τον Σούνακ για το θέμα, αναφέρει το άρθρο.
Το άρθρο επικρίνει τον Σούνακ για το θέμα, σημειώνοντας πως στο τέλος «θα καταλήξει να τα έχει χαμένα» («he will lose his marbles»), ενώ τον καλεί να συμβουλευτεί τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον.
O Τζόνσον, αναφέρει το άρθρο, προσέφερε το 1986 στη Μελίνα Μερκούρη, την τότε υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδας «μια πλατφόρμα μέσω της οποίας θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις (lobby) για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα».
Ωστόσο, από τότε έχει αλλάξει γνώμη: «Αυτοί οι θεοί και οι ήρωες ήρθαν στη χώρα μας το 1812 σαν πρόσφυγες από την οθωμανική "κάμινο". Αν έμεναν εκεί, θα τους έλιωναν και θα τους έκαναν τσιμέντο» είχε πει, τονίζοντας άλλωστε ότι μια τέτοια συζήτηση θα άνοιγε τη συζήτηση και για άλλα εκθέματα, όπως της Συρίας ή της Αιγύπτου. Η πρώην πρωθυπουργός Λιζ Τρας είχε επίσης ακολουθήσει αυτό το επιχείρημα.
«Ο Σούνακ δεν πρέπει να ακολουθήσει αυτό τον δρόμο. Το ζήτημα δεν έχει να κάνει με την ιδιοκτησία, αλλά με το πού μπορεί κανείς να θαυμάσει καλύτερα την αξία των Γλυπτών» προσθέτει το άρθρο.
Το δημοσίευμα έρχεται ύστερα από αναφορές σε άλλα ξένα μέσα και μετά την απάντηση της Downing Street σχετικά με την ακύρωση της συνάντησης των δύο πρωθυπουργών.
O Σούνακ διαρρέει ότι θα συναντούσε τον Μητσοτάκη αν δεν μιλούσαν για τα Γλυπτά - Διαψεύδει η Aθήνα
Με διαρροές στο BBC, η Downing Street ισχυρίζεται ότι είχε συμφωνηθεί να μη συζητηθεί το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα στη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό και πως δεν θα ασκηθούν δημόσιες πιέσεις για την επιστροφή τους. Κατηγορηματική διάψευση από την Αθήνα.
Συγκεκριμένα, ελληνική πηγή στο BBC διέψευσε ότι οι συνομιλίες Ηνωμένου Βασιλείου-Ελλάδας αφορούσαν στο ότι «ο Έλληνας πρωθυπουργός δε θα ασκήσουν δημόσια πίεση (lobby) για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα κατά την επίσκεψή του στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Είπαν ότι οι συζητήσεις που προετοίμαζαν τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν ομαλές μέχρι αργά το απόγευμα της Δευτέρας - πολύ μετά τη συνέντευξη του κ. Μητσοτάκη στο BBC με την Laura Kuenssberg την Κυριακή.
Row is still going on! No 10 claims agreement beforehand that the subject wdn't be raised - not so, say the Greeks - it'd be surprising if an ally would promise not to raise a long running issue with their diplomatic friend, and surprising to imagine Greeks wouldn't mention… https://t.co/BfwVji2Cvh
— Laura Kuenssberg (@bbclaurak) November 28, 2023
Από ελληνικής πλευράς, είχε ανακοινωθεί ότι η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Σούνακ θα αφορούσε και στα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Όσο για τις αντιδράσεις από το βρετανικό έδαφος προέρχονται από μέσα ενημέρωσης, τον αρθρογράφο Σάιμον Νίξον και τη συγγραφέα Βκτόρια Χίσλοπ.
Politico: Η ελληνική τραγωδία του Ρίσι Σούνακ
Το όνομα του Ρίσι Σούνακ φιγουράρει στο επίκεντρο διπλωματικής θύελλας μετά την ακύρωση προγραμματισμένης συνάντησής του με τον Έλληνα ομόλογό του, Κυριάκο Μητσοτάκη, αναφέρεται στη στήλη London Playbook του Politico, υπό τον τίτλο «Η ελληνική τραγωδία του Ρίσι Σούνακ». Το δημοσίευμα ξεκινά με τη φράση «ο Ρίσι έχασε τα γλυπτά του», καθώς η ακύρωση της συνάντησης έγινε στον απόηχο της δήλωσης του Κυριάκου Μητσοτάκη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Στην ενότητα «Εσείς λέτε Γλυπτά του Παρθενώνα, εγώ λέω Μάρμαρα του Έλγιν» η στήλη London Playbook αναφέρει: «η διαμάχη προκλήθηκε μετά την εμφάνιση του Μητσοτάκη στην εκπομπή Sunday with Laura Kuenssberg του BBC, όπου μίλησε ευθέως για την αγωνία του για πολλά από τα Γλυπτά που εξακολουθούν να υπάρχουν στο Βρετανικό Μουσείο. "Είναι σαν να σας έλεγα ότι θα κόψετε τη Μόνα Λίζα στη μέση και θα έχετε τη μισή στο Λούβρο και τη μισή στο Βρετανικό Μουσείο", κατήγγειλε, προσθέτοντας ότι "αυτό ακριβώς συνέβη με τα γλυπτά του Παρθενώνα"».
Ως εξέλιξη η το Playbook υπογραμμίζει στην ενότητα «Όλα ελληνικά για μένα» ότι «ο Σουνάκ φέρεται να έχει "εκνευριστεί" από τα λόγια του Μητσοτάκη, σε τέτοιο βαθμό που προχώρησε στο έκτακτο βήμα να ματαιώσει τις συνομιλίες τους, που επρόκειτο να γίνουν τη Δευτέρα (12:45), ενώ ο Έλληνας ηγέτης βρισκόταν στα μισά του τριήμερου ταξιδιού του στο Λονδίνο.
Ο Chris Mason του Beeb επικαλέστηκε μια "ανώτερη συντηρητική πηγή" που δήλωσε: "Έγινε αδύνατο να προχωρήσει αυτή η συνάντηση μετά τα σχόλια που προηγήθηκαν και αφορούσαν στα Γλυπτά του Παρθενώνα"».
Sky News: «Πάγωμα» της άδειας εξαγωγής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα έχει εξετάσει το Λονδίνο
Νωρίτερα, το Sky News ανέφερε σε δημοσίευμά του ότι η βρετανική κυβέρνηση φέρεται να εξέτασε –κάποια στιγμή που δεν προσδιορίζεται χρονικά– νόμιμους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να εμποδιστεί οποιαδήποτε άδεια εξαγωγής των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Η εν λόγω άδεια εξαγωγής θεωρείται από κάποιους απαραίτητη προκειμένου τα Γλυπτά να επιστρέψουν στη χώρα όπου δημιουργήθηκαν, το δε δημοσίευμα ακολούθησε της ακύρωσης της προγραμματισμένης συνάντησης Μητσοτάκη - Σούνακ.
Το σχέδιο για προσωρινό δανεισμό προωθείται από τον Τζορτζ Όσμπορν, τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου και πρώην καγκελάριο των Τόρις. Ένας ανώτερος Συντηρητικός δήλωσε ότι ο κ. Όσμπορν καταρτίζει μια «άθλια συμφωνία» που καθιστά τη θέση του «αβάσιμη», προσθέτοντας ότι «πρέπει να φύγει».
Επικαλούμενο πηγές του, το Sky News αναφέρει ότι ο κ. Σούνακ δεν θα υποστηρίξει καμία αλλαγή στους ισχύοντες νόμους που εμποδίζουν την οριστική επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα - και άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα ήταν υπέρ οποιασδήποτε δανειακής ρύθμισης.
Ο κ. Όσμπορν, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι διερευνά τρόπους για να εκτεθούν τα Γλυπτά στην Ελλάδα, ενδεχομένως με μια συμφωνία δανεισμού στην οποία μέρος των γλυπτών θα στέλνεται στην Αθήνα.
Ωστόσο, τα σχέδια φέρεται να υποστηρίζονται από τον Σερ Κιρ Στάρμερ, τον ηγέτη των Εργατικών.
Όπως είχαμε αναφέρει σε παλαιότερο σημείωμά μας, εδώ, στο Liberal (Η «συμφωνία» για τα Γλυπτά και η πραγματικότητα), στην περίπτωση μιας συμφωνίας δανεισμού το «αγκάθι» παραμένει το ιδιοκτησιακό. Η συμπερίληψη της λέξης «δανεισμός» δεν είναι αποδεκτή από την ελληνική πλευρά, διότι έτσι θα είναι σαν να δέχεται ότι τα Γλυπτά ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο. Υπενθυμίζουμε ότι, το υπουργείο Πολιτισμού με ανακοίνωσή του (5/1/2023) είχε κάνει σαφές ότι «δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής».
FT: Το παρασκήνιο για την ακύρωση του ραντεβού Μητσοτάκη-Σούνακ
Ο Ρίσι Σουνάκ περιφρόνησε τον Έλληνα ομόλογό του εν μέσω διαμάχης για το μέλλον των Γλυπτών του Παρθενώνα, αναφέρουν οι Financial Times, προσθέτοντας ότι αυτή η κίνηση πιθανότατα θα πάει πίσω τις διαπραγματεύσεις για την τύχη τους.
Ανώτερη πηγή των Συντηρητικών είπε ότι η συνάντηση ακυρώθηκε λόγω «σχολίων» πριν από την εκδήλωση. Νωρίτερα κατά την επίσκεψή του στο Λονδίνο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε στο BBC ότι το να είναι τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο είναι σαν να «κόβεται στη μέση» η Μόνα Λίζα.
Ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος έχει ζητήσει δημόσια την επιστροφή ολόκληρης της ζωφόρου στην Αθήνα από τότε που ανέλαβε για πρώτη φορά τα καθήκοντά του πριν από πέντε χρόνια, εξαπέλυσε επίθεση μετά την ακύρωση της συνάντησης, σημειώνεται στο δημοσίευμα. Ο Σούνακ αντιπρότεινε ότι ίσως θα ήθελε να συναντήσει τον Όλιβερ Ντάουντεν, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο Σούνακ θέλει να παρουσιαστεί ως υπερασπιστής των Γλυπτών του Παρθενώνα, που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ εμφανίζει τον Κιρ Στάρμερ, τον ηγέτη των Εργατικών της αντιπολίτευσης, ως κάποιον που είναι έτοιμος να τα παρατήσει, σημειώνεται στο δημοσίευμα.
Οι Financial Times την περασμένη εβδομάδα αποκάλυψαν ότι ο Στάρμερ δεν θα στεκόταν εμπόδιο σε μια τέτοια συμφωνία εάν γινόταν πρωθυπουργός, εάν ήταν αμοιβαία αποδεκτή και από τις δύο πλευρές. Ο Στάρμερ συναντήθηκε με τον κ. Μητσοτάκη τη Δευτέρα.
Great to meet with @PrimeministerGR.
— Keir Starmer (@Keir_Starmer) November 27, 2023
We discussed boosting UK-Greek cooperation in key areas, from delivering economic security to taking climate action.
With Labour, Britain and Greece will remain strong partners. pic.twitter.com/jcaMY4Rnnd
