Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ειρήνης και Ασφάλειας της Αφρικανικής Ένωσης Γουίλι Νιαμίτγουε δήλωσε την Τετάρτη ότι συγκάλεσε επειγόντως συνάντηση με το Μπουρούντι, τη Σενεγάλη και το Καμερούν για να αναλύσει την κατάσταση στην Γκαμπόν, όπου, όπως είπε, βρίσκεται σε εξέλιξη απόπειρα πραξικοπήματος.
Εν τω μεταξύ ένας αξιωματικός του στρατού της Γκαμπόν, ο Μπράις Ολίγκουι Ενγκέμα, δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα Le Monde ότι οι στρατηγοί θα συναντηθούν την Τετάρτη για να αποφασίσουν ποιος θα ηγηθεί της μετάβασης, αφού οι στρατιωτικοί δήλωσαν ότι κατέλαβαν την εξουσία.
Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα την Τετάρτη, στρατιωτικοί αξιωματικοί ανακοίνωσαν την ανατροπή της κυβέρνησης στην Γκαμπόν, σε ένα προφανές πραξικόπημα με στόχο τον πρόεδρο Άλι Μπόνγκο, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 14 χρόνια και μόλις επανεξελέγη.
Ο Αλί Μπονγκό, η οικογένεια του οποίου κυβερνά την πλούσια σε πετρέλαιο αφρικανική χώρα για περισσότερα από 55 χρόνια, σύμφωνα με τους πραξικοπηματίες βρίσκεται σε κατ' οίκον περιορισμό. Σύμφωνα με την Figaro, ένας από τους γιους του έχει επίσης συλληφθεί καθώς και πολλοί άλλοι κοντινοί του άνθρωποι με την κατηγορία της «υψίστης προδοσίας».
Ενώ οι αξιωματικοί έκαναν την τηλεοπτική τους δήλωση με την οποία ανακοίνωναν την ακύρωση των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας, ένας από τους αξιωματικούς είπε ότι "όλοι οι θεσμοί της δημοκρατίας" είχαν διαλυθεί.
Gabon: quelques minutes après la réélection du président Ali Bongo, des militaires ont annoncé l'annulation du scrutin pic.twitter.com/K5njO12JyC
— BFMTV (@BFMTV) August 30, 2023
Εκατοντάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας Λιμπρεβίλ για να πανηγυρίσουν το πρωί μετά τη νυχτερινή ανακοίνωση, η οποία φάνηκε να έχει γυριστεί από το προεδρικό μέγαρο, σύμφωνα με τις τηλεοπτικές εικόνες.
Gabonese in the nation's capital Libreville pour on the streets to celebrate military's decision to overthrow President Ali Bongo Ondimba.
— Kennedy Wandera (@KennedyWandera_) August 30, 2023
The army has dissolved the government, the Senate, the National Assembly and the Constitutional Court, @FRANCE24
pic.twitter.com/4PkBs1mwMp
Το διάγγελμα διαβάστηκε από έναν αξιωματικό που πλαισιωνόταν από μια ομάδα δώδεκα συνταγματαρχών του στρατού, μελών της επίλεκτης Δημοκρατικής Φρουράς, τακτικών στρατιωτών και άλλων.
Έγινε λίγα λεπτά αφότου η εθνική εκλογική αρχή ανακοίνωσε ότι ο Μπόνγκο, 64 ετών, κέρδισε τρίτη θητεία στις εκλογές του Σαββάτου με ποσοστό 64,27% των ψήφων.
Ο Μπόνγκο βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 14 χρόνια, αφού εξελέγη για πρώτη φορά το 2009 μετά το θάνατο του πατέρα του, ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα για 41 χρόνια.
Η ανακοίνωση έγινε εν μέσω νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας και εν μέσω εθνικής διακοπής του διαδικτύου, που επέβαλε η κυβέρνηση του Μπόνγκο καθώς η ψηφοφορία πλησίαζε στο τέλος της το Σάββατο για να αποτρέψει τη διάδοση "ψευδών ειδήσεων" και πιθανής βίας.
Το διαδίκτυο αποκαταστάθηκε το πρωί της Τετάρτης μετά το τηλεοπτικό διάγγελμα.
"Σήμερα, η χώρα διέρχεται μια σοβαρή θεσμική, πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση", δήλωσε ο αξιωματικός στο τηλεοπτικό κανάλι Gabon 24.
Κατηγορίες για νοθεία
«Όλοι οι θεσμοί της Δημοκρατίας διαλύονται: η κυβέρνηση, η Γερουσία, η Εθνοσυνέλευση και το Συνταγματικό Δικαστήριο", πρόσθεσε, ανακοινώνοντας το κλείσιμο των συνόρων της χώρας "μέχρι νεωτέρας".
Ο Μπόνγκο και ο βασικός του αντίπαλος Άλμπερτ Όντο Όσα ηγήθηκαν μιας κούρσας 14 υποψηφίων που διεκδικούσαν την ανώτατη θέση στο πλούσιο σε πετρέλαιο κράτος της κεντρικής Αφρικής.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που εκδόθηκαν πριν από την ανακοίνωση των αξιωματικών, ο Όντο Όσα κέρδισε μόλις το 30,77% των ψήφων.
Πριν κλείσουν οι κάλπες το Σάββατο, είχε κατηγορήσει τον Μπόνγκο για "απάτη", ενώ υποστήριξε ότι ήταν ο νόμιμος νικητής.
Τη Δευτέρα, ο επικεφαλής της εκστρατείας του Ondo Ossa, Mike Jocktane, κάλεσε τον Bongo να παραδώσει την εξουσία "χωρίς αιματοχυσία", επιμένοντας ότι μια μερική καταμέτρηση είχε τον Ondo Ossa σαφώς μπροστά, χωρίς να παρέχει καμία απόδειξη.
Οι εκλογές στη Γκαμπόν - προεδρικές, βουλευτικές και δημοτικές - διεξήχθησαν χωρίς την παρουσία εκλογικών παρατηρητών.
Η ραδιοτηλεοπτική αρχή της χώρας είχε επίσης απαγορεύσει προσωρινά τα γαλλικά κανάλια France 24, Radio France Internationale (RFI) και TV5Monde, κατηγορώντας τα για "έλλειψη αντικειμενικότητας και ισορροπίας" στην κάλυψη των εκλογών.
Ο νόμος της Γκαμπόν απαγορεύει οποιαδήποτε δημοσίευση μερικών αποτελεσμάτων εν αναμονή του τελικού αποτελέσματος, το οποίο μόνο το Εκλογικό Κέντρο της Γκαμπόν, ο φορέας που διοργανώνει τις κάλπες, επιτρέπεται νομικά να δημοσιεύσει.
Το Παρίσι δήλωσε ότι παρακολουθεί τα γεγονότα στην Γκαμπόν με "τη μεγαλύτερη δυνατή προσοχή", ενώ το ίδιο έκανε και η Μόσχα. Ο Τζοζέπ Μπορέλ επεσήμανε ότι οι εξελίξεις στη χώρα είναι προβληματικές για την ΕΕ.
Οικογενειοκρατία
Η Γκαμπόν κυβερνάται από την ίδια οικογένεια για περισσότερα από 55 από τα 63 χρόνια από την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία το 1960.
Ο πατέρας του Μπονγκό, Ομάρ, ήταν ένας από τους στενότερους συμμάχους της Γαλλίας στη μετα-αποικιακή εποχή και ο γιος του είναι εδώ και καιρό τακτικός επισκέπτης στο Παρίσι, όπου η οικογένειά του κατέχει ένα εκτεταμένο χαρτοφυλάκιο ακινήτων που ερευνάται από δικαστές κατά της διαφθοράς.
Το Παρίσι διατηρεί στρατιωτική παρουσία σε πολλά από τα πρώην εδάφη του -- συμπεριλαμβανομένης της Γκαμπόν όπου έχει 370 στρατιώτες μόνιμα ανεπτυγμένους, ορισμένους στην πρωτεύουσα Λιμπρεβίλ, σύμφωνα με τον ιστότοπο του γαλλικού υπουργείου Άμυνας.
Κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Λιμπρεβίλ τον Μάρτιο, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αρνήθηκε οποιεσδήποτε γαλλικές φιλοδοξίες για ανάμειξη στην Αφρική, λέγοντας ότι η εποχή της ανάμειξης έχει "τελειώσει για τα καλά".
Ο γαλλικός μεταλλευτικός όμιλος Eramet, ο οποίος απασχολεί 8.000 άτομα στη Γκαμπόν, δήλωσε ότι σταμάτησε τις δραστηριότητές του στη χώρα "για την ασφάλεια του προσωπικού και την ασφάλεια των επιχειρήσεων".
