Σήματα που ίσως οδηγήσουν στη λήξη της ψυχροπολεμικής «οδύσσειας» που βιώνει στις ρωσικές φυλακές ο ανταποκριτής της Wall Street Journal Έβαν Γκερσκόβιτς εκπέμπει το Κρεμλίνο, ανοίγοντας κατά τα φαινόμενα «παράθυρο» για ανταλλαγή κρατουμένων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο πρώτος Αμερικανός δημοσιογράφος που συνελήφθη στη Ρωσία με κατηγορίες κατασκοπείας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου παραμένει προφυλακισμένος εν αναμονή της δίκης του. «Όμηρος» και «διαπραγματευτικό χαρτί» της Μόσχας έναντι των ΗΠΑ ο ηλικίας 31 ετών Έβαν Γκερσκόβιτς κινδυνεύει με ποινή 20ετούς κάθειρξης για «κατασκοπεία προς το συμφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης», σύμφωνα με το ρωσικό «κατηγορώ» που δεν συνοδεύεται από κανένα αποδεικτικό στοιχείο.
Ο δημοσιογράφος, ο οποίος έχει εργαστεί κατά το παρελθόν για τις εφημερίδες New York Times και Moscow Times, καθώς και για το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), συνελήφθη στα τέλη Μαρτίου στο Εκατερίνεμπουργκ στα Ουράλια ενώ έκανε ρεπορτάζ -διαθέτοντας διαπίστευση από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών. Μεταφέρθηκε στη Μόσχα και έκτοτε κρατείται στις διαβόητες για τις σκληρές συνθήκες κράτησης φυλακές Λεφόρτοβο, κατάλοιπο της σοβιετικής καταστολής.
Ο ίδιος και η Wall Street Journal αρνούνται από τις πρώτη στιγμή τις κατηγορίες εις βάρος του για κατασκοπεία, οι οποίες και θεωρούνται ευρέως ως απόπειρα εκβιασμού της Ουάσινγκτον εκ μέρους της Μόσχας για να εξασφαλίσει την αποφυλάκιση Ρώσων κρατουμένων, περιλαμβανομένων κατασκόπων και καταδικασθέντων για οικονομικά εγκλήματα που διατηρούν διασυνδέσεις με ισχυρές προσωπικότητες στη Ρωσία. Η κυβέρνηση Μπάιντεν καταγγέλλει ότι ο Έβαν Γκερσκόβιτς κρατείται παράνομα και ζητά την απελευθέρωσή του.
Δεδομένης της βέβαιης καταδίκης που περιμένει τους κατηγορούμενους για κατασκοπεία, μαζί με τους πολιτικούς αντιπάλους του καθεστώτος, στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν εξ αρχής σαφές πως η απελευθέρωση του Έβαν Γκερσκόβιτς είναι πιθανότερο να έλθει κατόπιν διαπραγμάτευσης για την ανταλλαγή κρατουμένων, όπως στις περιπτώσεις του πρώην πεζοναύτη Τρέβορ Ριντ και της μπασκετμπολίστριας Μπρίτνι Γκράινερ.
Υπό αυτό το πρίσμα, Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές είχαν επισημάνει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν κρατούνται πρόσωπα ανάλογου «ειδικού βάρους» με τον Έβαν Γκερσκόβιτς, εκφράζοντας ανησυχίες ότι η Μόσχα μπορεί να απαιτούσε να ασκηθεί εκ μέρους της Ουάσινγκτον πίεση σε τρίτες χώρες για να αποφυλακίσουν κρατούμενους σημαντικούς για τη Ρωσία. Πιθανολογούνταν πως στη λίστα του Πούτιν μπορεί να περιλαμβάνονταν κατάσκοποι που κρατούνται σε Ευρώπη και Νότια Αμερική ή και ένας φερόμενος ως εκτελεστής της FSB που είχε αναλάβει την αποστολή να δολοφονήσει πρώην Τσετσένο μαχητή στο Βερολίνο.
Ωστόσο, στο προσκήνιο έχει έλθει τώρα το όνομα του Ρώσου Βλαντιμίρ Ντουνάγεφ, ο οποίος είχε εκδοθεί από τη Νότια Κορέα στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2021 και κρατείται στην πολιτεία του Οχάιο κατηγορούμενος για εγκληματικές ενέργειες στον κυβερνοχώρο.
Τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου, σχεδόν την ίδια χρονική στιγμή που επετράπη στην πρέσβειρα των ΗΠΑ στη Ρωσία, Λιν Τρέισι, να επισκεφθεί τον Έβαν Γκερσκόβιτς, οι ΗΠΑ έδιναν σε Ρώσους διπλωμάτες πρόσβαση στον Βλαντιμίρ Ντουνάγεφ για πρώτη φορά. Ερωτηθείς για τη χρονική συγκυρία των επισκέψεων και αν θα μπορούσαν να «προαναγγέλλουν» μία συμφωνία ανταλλαγής κρατουμένων, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, επιβεβαίωσε πως υπάρχουν «κάποιες επαφές» με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά την υπόθεση Γκερσκόβιτς, αλλά δεν συζητά τίποτα πέραν αυτού δημοσίως.
«Είπαμε ότι υπήρξαν κάποιες επαφές για το ζήτημα, αλλά δεν θέλουμε να συζητηθούν δημόσια. Πρέπει να διεξαχθούν και να συνεχιστούν υπό πλήρη σιωπή». Δεν έκανε καμία περαιτέρω αναφορά, αλλά προσέθεσε ότι «το νόμιμο δικαίωμα των προξενικών επαφών πρέπει να διασφαλίζεται και από τις δύο πλευρές». Εκ μέρους της αμερικανικής πρεσβείας στη Ρωσία ή της κυβέρνησης Μπάιντεν δεν έχουν υπάρξει δηλώσεις. Σχετικές διαπραγματεύσεις διεξάγονται ανέκαθεν κάτω από άκρα μυστικότητα.
Ο Βλαντιμίρ Ντουνάγεφ ήταν μέλους διεθνούς δικτύου κυβερνοεγκλήματος που είχε αναπτύξει κακόβουλο λογισμικό «trickbot», ένα τραπεζικό trojan απομακρυσμένης πρόσβασης που μπορεί να κλέψει οικονομικά στοιχεία, κωδικούς λογαριασμών και προσωπικά δεδομένα, καθώς και να εξαπλωθεί στο δίκτυο ξεκινώντας επίθεση για την καταβολή λύτρων (ransomware), βάσει της ανακοίνωσης που είχε εκδώσει το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης κατόπιν της έκδοσής του. Στόχος είχαν γίνει επιχειρήσεις και ιδιώτες παγκοσμίως. Εκατομμύρια υπολογιστές μολύνθηκαν, περιλαμβανομένων δικτύων σχολείων, τραπεζών, δημοτικών αρχών, καθώς και εταιρειών στους τομείς της υγείας, της ενέργειας και της γεωργίας.
Η δήλωση Πεσκόφ αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για τον Έβαν Γκερσκόβιτς, όμως η διαπραγμάτευση δεν προδιαγράφεται εύκολη, ούτε και η έκβασή της μπορεί να θεωρείται εγγυημένη. Κατόπιν της έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ έχουν διαπραγματευτεί με τη Ρωσία για την απελευθέρωση Αμερικανών πολιτών. Όμως, ενώ στις περιπτώσεις των Ριντ και Γκράινερ η έκβαση ήταν επιτυχής εντός του 2022 (με τις ΗΠΑ να «δίνουν» σε αντάλλαγμα τον καταδικασμένο για εμπόριο ναρκωτικών Ρώσο πιλότο Κονσταντίν Γιαροσένκο, καθώς και τον διαβόητο έμπορο όπλων Βίκτορ Μπουτ, αντίστοιχα), ο καταδικασθείς το 2018 για κατασκοπεία Αμερικανός πρώην πεζοναύτης Πολ Γουίλαν παραμένει πίσω...
Διαβάστε επίσης
Ρωσία: Υπάρχουν «ορισμένες επαφές» με τις ΗΠΑ για τον κρατούμενο δημοσιογράφο Γκέρσκοβιτς
ΗΠΑ - Ρωσία: Η Αμερικανίδα πρέσβειρα επισκέφθηκε τον φυλακισμένο Έβαν Γκέρσκοβιτς
