Με το φαινόμενο των ιδιαίτερα υψηλών τιμών στο ενεργειακό κόστος να εξακολουθεί να πλήττει ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και άλλες χώρες ετοιμάζονται να ζητήσουν τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού που θα αποκλιμακώνει τις τιμές.
Την αρχή έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος ανέδειξε το θέμα της ακρίβειας στο ανώτατο ευρωπαϊκό επίπεδο, με επιστολή που απέστειλε στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Σε αυτήν, ο Κ. Μητσοτάκης εξηγεί ότι οι παθογένειες της ευρωπαϊκής αγοράς είχαν ως αποτέλεσμα απότομες και μεγάλες ανατιμήσεις, καλώντας τις Βρυξέλλες να δώσουν άμεσα μια «πολιτική απάντηση» στην «παρατεταμένη κρίση».
Ο πρωθυπουργός στην επιστολή του ζητά από την Ε.Ε. να αναλάβει δράση για την αύξηση των δυνατοτήτων διασυνοριακής μεταφοράς ενέργειας, δηλαδή την ενίσχυση των διασυνδέσεων ανάμεσα στα κράτη-μέλη, ενώ τονίζει τη σημασία της καλύτερης εποπτείας της ευρωπαϊκής αγοράς, την οποία χαρακτηρίζει «μαύρο κουτί» που είναι «ακατανόητο ακόμα και για ειδικούς».
Η ισχύς εν τη ενώσει και η ανεπάρκεια του target model
Σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να «ενωθούν» Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία αποστέλλοντας μια ακόμα κοινή επιστολή, εν είδει non paper στην Κομισιόν. Στην κοινή αυτή επιστολή βασικό αντικείμενο θα είναι το πρόβλημα των ακραίων τιμών της ενέργειας σε ολόκλητη τη ΝΑ Ευρώπη, με συγκεκριμένα μάλιστα παραδείγματα και αριθμούς.
Το βασικό αίτημα που επιδιώκουν να καταθέσουν οι τρεις χώρες αφορά κυρίως το target model, η λειτουργία του οποίου είναι ανεπαρκής και μας οδηγεί ως επί το πλείστον στις αυξήσεις. Θα αιτηθούν δηλαδή τις δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο ευρωπαϊκό σύστημα ενέργειας. Ελλάδα, Ρουμανία και Βουλγαρία επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την εξαίρεση από το ευρωσύστημα, όταν υπάρχουν προϋποθέσεις δημιουργίας ακραίων τιμών ρεύματος που δεν οφείλονται στην παραγωγή και τη ζήτηση, αλλά στην αδυναμία των διασυνδέσεων. Αυτό θα μπρούσαν να τον πετύχουν μέσα από έναν μόνιμο μηχανισμό που θα διαχειρίζονταν οι ίδιες. Η αδυναμία των διασυνδέσεων φέρνει τις βαλκανικές ευρωπαϊκές χώρες σε δυσχερή θέση, ως ένα αποκομμένο νησί σε ό,τι αφορά την ενέργεια. Για αυτό και κρίνεται επιτακτική η αλλαγή του target model.
Σε κάθε περίπτωση, δεν θα έχουμε νεότερα πριν από τον Οκτώβρη, όταν και θα διεξαχθεί το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, στο οποίο και εξεταστεί η κοινή πρωτοβουλία που αναλαμβάνουν η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία για τη μείωση των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος. Το καλό και μάλλον αναμενόμενο σενάριο θέλει η κοινή πρωτοβουλία να «αποφέρει» καρπούς και να γίνονται αποδεκτές οι προτάσεις έτσι ώστε να δημουργηθεί αυτός ο μηχανισμός παρέμβασης. Το ζητούμενο για τις αιτούσες χώρες είναι ο μηχανισμός αυτός να έχει μόνιμο χαρακτήρα και να ελέγχεται αποκλειστικά από τις ίδιες. Βέβαια, ακόμα και αν εγκριθεί αυτή η πρόταση στις 15 Οκτωβρίου (στη σύνοδο των υπουργών) και αν ο μηχανισμός δημιουργηθεί την αμέσως επόμενη μέρα, τα αποτελέσματα δεν θα τα δούμε πολύ σύντομα.
Στο τραπέζι επιδότηση και για τον Οκτώβριο
Στο μεταξύ, τούτων δοθέντων και δεδομένης αυτής της κατάστασης, τα σενάρια για συνέχιση της επιδότησης στους λογαριασμούς ρεύματος για τους Έλληνες καταναλωτές και για τον Οκτώβριο αυξάνονται σημαντικά. Η ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας εξετάζει σοβαρά να προχωρήσει εκ νέου σε ενίσχυση στα «πράσινα» και τα «κίτρινα» τιμολόγια των οικιακών καταναλωτών για τρίτο συνεχόμενο μήνα, αν δεν υπάρξει δραματική βελτίωση στο τοπίο.
Υπενθυμίζεται ότι τόσο τον Αύγουστο όσο και τον Σεπτέμβριο το υπουργείο ανακοίνωσε έκτακτη επιδότηση κατά 1,6 και 1,4 λεπτά/KWh, αντίστοιχα. Στην περίπτωση των δικαιούχων Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ), η στήριξη τον Σεπτέμβρη ανήλθε σε 4,8 λεπτά/KWh, έναντι 5 λεπτών που είχε δοθεί τον Αύγουστο.
Με βάση την τρέχουσα πορεία της αγοράς, οι πληροφορίες αναφέρουν πως το πιθανότερο σενάριο είναι η επιδότηση που θα δοθεί τον Οκτώβρη να κινείται κοντά στα επίπεδα του τρέχοντος μήνα ή και λίγο χαμηλότερα. Στόχος του υπουργείου είναι οι τιμές λιανικής να παραμείνουν και για τον μήνα Οκτώβρη πάση θυσία κάτω από τα 15 λεπτά του ευρώ/KWh. Το μόνο σίγουρο είναι πως το μέτρο της επιδότησης βρίσκεται στο τραπέζι για όποτε αυτό χρειαστεί, κάτι που είχε επιβεβαιώσει και ο αρμόδιος υπουργός, Θ. Σκυλακάκης.
