Θέση για το καυτό θέμα των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου παίρνει ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό Νίκος Ταχιάος στην σελίδα του στο facebook. Χωρίς φόβο και πάθος, με απόλυτη ψυχραιμία και επιστημονικά επιχειρήματα, ο κ. Ταχιάος αναφέρεται στον θόρυβο που ακούγεται αυτές τις μέρες από κάποιους που αντιτίθενται στη μεταφορά.
Υπενθυμίζουμε πως στις 6 Νοεμβρίου στο Συμβούλιο της Επικρατείας συζητείται η προσφυγή φορέων, σωματείων και κατοίκων της Θεσσαλονίκης εναντίον της υπουργικής απόφασης που ύστερα από γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιλογικού Συμβουλίου εγκρίνει τη μεταφορά. Η δημοσίευση του κ. Ταχιάου συνοδεύεται από φωτογραφίες, ανάμεσα στις οποίες και αυτές που δημοσιεύουμε και είναι η ακόλουθη:
Μου λένε οι συνεργάτες μου: «Θα αφήσεις αναπάντητα όσα σας σέρνουν για την Βενιζέλου»; Επαναλαμβάνω κάθε φορά την άποψή μου: «Κάνουμε έργο, όχι επικοινωνία». Η δική μας απάντηση είναι όσα υποστηρίξαμε πέρυσι στο ΚΑΣ και όσα θα επενδύσουν επιπλέον την άποψή μας στο ΣτΕ, στις 6 Νοεμβρίου. Είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα που πρέπει να κριθεί στη βάση της λογικής και όχι στο νέφος των εντυπώσεων.
Είδα χθες λοιπόν ένα βιντεάκι που έφτιαξε η Κίνηση Πολιτών με τίτλο «Αμετακίνητα». Θα το σχολιάσω με τον δικό μου τρόπο, αλλά όχι γιατί είναι η πρώτη φορά που η αυθεντία του καλλιτέχνη ή του ακαδημαϊκού σε θέματα που αφορούν τον πολιτισμό στρατεύεται σε μία άποψη. Άλλωστε ένα γκουγκλάρισμα φτάνει για να βρούμε κάποια από τα ίδια ονόματα σε ένα κάρο υπογραφές για το περιβάλλον, την αριστερά, τις διάφορες παραφυάδες της αριστεράς, το σύμπαν και πάει λέγοντας… Ούτε με αγγίζουν για την ουσία για την οποία δεν έχουν ιδέα. Με ενδιαφέρει η οπτική του πράγματος.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι συμφωνώ να επιχειρήσουμε με όσους συντάχθηκαν με την προσωρινή μετακίνηση των ευρημάτων, να κάνουμε ένα βίντεο. Ας ξεκινήσουμε, ας πούμε, από τον Τζιτζικώστα και τον Ζέρβα.
Να στηθεί ο Τζιτζικώστας στην κάμερα και να ρωτήσει «που ήσασταν εσείς, ρε παιδιά, όταν φώναζα για την Αμφίπολη, επιλεκτικές μάχες δίνετε»; Με πόσα πολλαπλά είδωλα πρέπει να θολώσουμε την εικόνα του, για να ισοφαρίσει εκείνο το εμπνευσμένο ύφος του μουσικού που απαγγέλει ποίηση; «Ιστορημένες πόλεις, ανιστόρητα αισθήματα ανθρώπων». Εξάλλου για ιστορημένες πόλεις μιλάει ο ποιητής, όχι συλλημένους λόφους. No chance!
Πάμε παρακάτω, στον Ζέρβα, δεν παίζει ο Τζίτζι. Εκεί τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Αυτός είναι σαν κι εμένα, Έλγιν και με τη βούλα, που να τον εμφανίσεις; Κι αν βγω εγώ και πω, αν έχει κάποια αξία η μαρτυρία μου, πως και οι δύο μονομάχοι του περυσινού δεύτερου γύρου υποστήριζαν στον ίδιο υψηλό τόνο ότι η Βενιζέλου πρέπει να απεμπλακεί από την in situ χίμαιρα; Και να θυμίσω, ότι τα κόμματα που αντιδρούν με τους υψηλότερους τόνους σήμερα, έστελναν τους ψηφοφόρους τους στις κάλπες με την οδηγία να υπερψηφίσουν τον υποψήφιο που είχε γίνει μπίλιες με τον Μπουτάρη ειδικά γι’ αυτό το θέμα. Δεν παίζει, θα μας πιάσει στο στόμα της η παραπολιτική κι ας λέω εγώ, πως για μένα αυτή η ιστορία τελείωσε, έπαιξα και έχασα.
Άρα, αυτοί οι δύο δεν μας βγαίνουν κι ας έχουν πολύ πρόσφατη εντολή να εκπροσωπούν τον τόπο τους. Κακά τα ψέματα! Αυτοί είναι πολιτικοί, έχουν πάντοτε άδικο. Το δίκιο είναι με όσους αυτοαναγορεύονται «πολίτες» και κατεβαίνουν στο καθαρτήριο της κοινωνίας των πολιτών, κι ας είναι είναι πολλοί ανάμεσά τους που πιάνουν στασίδι εκεί, όχι για τη σωτηρία τους, αλλά για να γευτεί κι η ψυχούλα τους τη γλύκα του άγιου ήχου που θα τη στείλει στον επίγειο παράδεισο.
Πάμε λοιπόν στους πιο κάτω, που δεν είναι πολιτικοί. Ας πάρουμε τους προέδρους των Επιμελητηρίων της πόλης:
Ο ένας έχει σούπερ μάρκετ, ο άνθρωπος, κι επειδή έχει σπείρει στην Ελλάδα καμιά τρακοσαριά μπακάλικα, θα μας πει για πολιτισμό; Ο άλλος είναι αυτοκινητιστής, λεωφορεία έχει, κάμποσα βεβαίως, δεν μπορείς να μπορείς να πεις κουβέντα, καμιά εκατοσταριά και βάλε, ε και σιγά, επειδή οργανώνει εκδρομές και πληρώνει ξεναγούς για τα αρχαία, θα έχει κι άποψη για τον Decumanus; Ο τρίτος, αυτός ακόμα χειρότερα, ανοξείδωτα για γαλατάδες φτιάχνει και σάμπως τι εκπροσωπεί; Βιοτέχνες, σαν να λέμε, Πάολα μεριά. Όχι προηγούνται οι άλλοι βιοτέχνες οι χαλκωματάδες στη γωνία με Cardo, σ’ εκείνους έκανε σεφτέ ο Άγιος Δημήτριος. Τι να μας πουν αυτοί για τον πολιτισμό; Κόβονται!
Ναι, βρε παιδιά, αλλά δεν πρέπει αν μιλήσουν και όσοι επιμένουν να μπει σε κίνηση αυτό το μετρό; Άλλωστε, το λέει σοφά ο καλλιτέχνης που υποστηρίζει το αμετακίνητο: «Τα βαγόνια του μετρό μετακινούνται». Σοφό, αν θα ξανάκανα παιδί θα ήταν οι πρώτες λέξεις που θα του μάθαινα. Αυτό δεν θέλει και το ΣτΕ; Να ζυγίσει έργο με αρχαία; Ξαναγυρνάμε στην ιδέα των ανθρώπων της πιάτσας.
Να ζητούσαμε από άλλους, πιο καθημερινούς, να μιλήσουν. Από τη γειτονιά της Βενιζέλου, ας πούμε ή της Αγίας Σοφίας που έζησε την ίδια περιπέτεια, να πουν ό,τι λένε σ’ εμάς καθημερινά: «Δεν ξέρω τι λέτε εσείς, τελειώνετε! Από το 2008 έχουμε λαμαρίνες μπροστά μας και μαζί μ’ αυτές κι έναν καυγά για τα αρχαία». Μια φορά πήγα να ξεστομίσω, «ναι αλλά όταν τελειώσει το έργο ….» κι η απάντηση ήρθε πληρωμένη: «Άσε, ρε φίλε, θα υπάρχουμε μέχρι τότε; Το ΦΠΑ του άλλου μήνα, εσύ θα μου το πληρώσεις»; Να του πω ναι, που κι εγώ ζοριζόμουν να πληρώσω το δικό μου ολόκληρο, κορονοϊός γαρ, ήθελα την έκπτωση; Και τι να πω δηλαδή εγώ για λεφτά, καλλιτέχνης είμαι, να παίζω τα οικονομικά στα χέρια; Σαν την σκηνοθέτιδα που ξέρει ότι «η παραμονή είναι φτηνότερη, η απόσπαση ακριβότερη»;
Μήπως να βγάζαμε τους ειδικούς, τους μηχανικούς που ξέρουμε την ίδια γλώσσα; Όχι, ρε σεις, συντεχνία θα μας πουν. Καλά, ας μην πούμε τον πρόεδρο του ΤΕΕ, που ξεροστάλιαζε μαζί με άλλους πολλούς έξω από το ΚΑΣ, να βάλουμε τους μηχανικούς της εταιρίας να εξηγήσουν τη δική τους μελέτη τους και τι είναι αυτή η περίφημη μελέτη – θαύμα, που δήθεν έδινε τη λύση, αλλά αυτοί την βγάζουν off. Μπα, δεν θα πιάσει! Θα είναι σαν να μπαίνουν οι κύριοι με τα γκρι απέναντι στην εικόνα της πόλης, που ονοματίζει ο ηθοποιός. Ναι, αλλά θα πουν ότι η μελέτη – θαύμα απορρίφθηκε και μάλιστα από τους παλιούς, που σήμερα φωνάζουν. Ναι, αλλά ο βυζαντινολόγος λέει ότι υπάρχει μελέτη και αφού το ξέρει αυτός οι άλλοι δεν μετράνε. Θα του το είπε ο καθηγητής μάλλον, που όταν λέει στον φοιτητή «απορρίπτεται η εργασία σου», δεν εννοεί «πάρε την αγόρι μου και ξαναπροσπάθησε» ή δεν τον στέλνει στην άλλη περίοδο, ξηγιέται σωστά: «Κάτι σχολιάκια σου έκανα, τίποτε σπουδαίο, συνηθισμένα πράγματα, πέρασες».
Και τα lego; Για τα lego δεν θα πούμε τίποτα, που χίλια πεντακόσια και παραπάνω κυβικά από αυτά περιμένουν στο Καλοχώρι την Μενδώνη που καίγεται να τα βάλει στο Παύλου Μελά, όπως της ζήτησε ο Μητσοτάκης; Μην λέτε κακές λέξεις! Μενδώνη, πα πα πα, κομμένη, αυτής της έχει ξηγηθεί στα ίσια άλλος μέγας καλλιτέχνης εκεί στην πρωτοχρονιάτικη πίτα του συλλόγου των αρχαιολόγων, που όμως δεν είναι όλοι οι αρχαιολόγοι και σίγουρα δεν χωρούσε ούτε ο Ανδρόνικος. Θα την ακούσουμε σε άλλες νότες, βαριές κι ασήκωτες, όχι τόσο intellectuelles όσο στο βιντεάκι.
Γυρνάμε λοιπόν στα lego με τα οποία μας έχουν πρήξει. Να πάρουμε φωτογραφίες των αρχαίων που κάποιοι από αυτούς που φωνάζουν απέσπασαν από το εργοτάξιο της Αγίας Σοφίας. Είναι τόσο εντυπωσιακά, μοιάζουν και σπουδαιότερα από αυτά της Βενιζέλου. Και που θα βρούμε τις φωτογραφίες; Να τις πάρουμε από το βιβλίο που έχουμε στην Αττικό Μετρό και μοιράζουμε με το τσουβάλι. Πολυτελέστατη έκδοση, υπέροχες εικόνες. Μα δεν είναι έκδοση της Αττικό Μετρό, δεν έχουμε τα δικαιώματα. Ποιος έχει λοιπόν τις φωτογραφίες; Μα, ο γαμπρός. Πως να πάμε στον γαμπρό, προσφεύγει στο ΣτΕ κι ο πεθερός, σιγά μην μας τις δώσει. Ούτε από τον εργολάβο τον σπόνσορα του βιβλίου θα τα ζητήσουμε, θα τον κράζουν αν μας κάνει το χατίρι, άσε που μάλλον δεν τις έχει. Όχι πως χαλάστηκε από τον λογαριασμό κιόλας, κοντά στο εικοσάρι μπήκε στην τσέπη του, νόμιμα – νομιμότατα, από τα αρχαιολογικά που τράβηξαν, πόσο τράβηξαν; Κανείς δεν θυμάται πια, μόνο το νούμερο έχει μείνει, εκατόν και τριάκοντα εκατομμύρια ευρώ.
Ναι, αλλά τα lego είναι εκεί, στο Καλοχώρι και ακόμα και μ’ αυτήν την in situ που έχουν φαγωθεί, θα έβγαινε κι άλλη παραγωγή. Να μην πούμε ότι αυτά θα επέστρεφαν και ότι θα είχαμε αυθεντικότητα μαγαρισμένη από τη μη αυθεντικότητα των lego που θα προσγειωνόταν δίπλα; Άστο καλύτερα, από αυθεντικότητα και αναπαράσταση γνωρίζει καλύτερα ο διευθυντής φωτογραφίας, είναι και κορυφή στην τέχνη του, που να ανοίξεις συζήτηση για ιδεολογήματα με ανθρώπους του πνεύματος;
Ο.Κ., με αυτούς δεν παίζεις, έχουν το αλάθητο και το αμετακίνητο της άποψης. Ποιος κοινός θνητός θα τα βάλει μαζί τους;
Ναι, όμως είναι κι εκείνη η παρεούλα που ξελαρυγγιάζεται με τον Έλγιν. Εκεί, ίσως έχει ένα νόημα. Να βάλουμε λοιπόν στην μπαλάντζα τον Decumanus της Αγίας Σοφίας και τον ίδιο Decomanus της Bενιζέλου, τους δύο Cardo, διαφορετικοί μεταξύ τους αυτοί, τους χαλκωματάδες της Βενιζέλου από τη μια, κι από την άλλη από Αγίας Σοφίας μεριά, το Νυμφαίο, τις δύο πλατείες, τις ρωμαϊκές βίλλες, τα ψηφιδωτά, μήπως και δεν είμαστε μόνο εμείς Έλγιν, αλλά κι οι άλλοι, εκεί στην παρεούλα που ο ένας προσφεύγει, ο άλλος σκάβει, ο άλλος φωτογραφίζει, κάποιοι εκδίδουν, άλλοι τρώγονται να θάψουν στην λήθη τα πιο κάτω αρχαία κι όλοι μαζί είναι μια ωραία, πλην όμως οργισμένη χορωδία; Μπα, ούτε κι αυτό έχει τύχη. Έλγιν γίνεσαι άπαξ και προσκομίσεις «επιστημονικό έλεγχο για τη δυνατότητα διατήρησης των αρχαίων», ακόμα κι αν αυτός περάσει κρισάρα, εάν έχεις την τύχη να αποφασίζεις για τον εαυτό σου ότι δεν τον χρειάζεσαι, οι άλλοι είναι Έλγιν κι εσύ άγιος.
Κι έτσι, όπως και αν το κάνουμε, δεν παίζουμε σε αυτό το γήπεδο. Μέχρι τις 6 Νοεμβρίου, θα βλέπουμε δικαστικούς επιμελητές να πηγαινοέρχονται με πολυσέλιδα δικόγραφα, θα χωνόμαστε σε τόνους χαρτιού κιτρινισμένου από την υγρασία, θα ανασαίνουμε την ξεθυμασμένη μπόχα μιας κολόνιας που τραβάει χρόνια, θα γράφουμε υπομνήματα και θα κάνουμε αυτό που ξέρουμε να κάνουμε. Μια πεζή, άχαρη δουλειά. Που η τύχη της αυθεντίας, του ανθρώπου του πνεύματος, του καλλιτέχνη, η πολυτέλεια να δίνεις με πέντε κουβέντες το σύνθημα και κανείς να μην σου ζητάει παρασύνθημα;
Κι άϊντε μετά, να βρείς λίγες λέξεις, μετρημένα γράμματα και δακρύβρεκτες εικόνες για τα χαρακώματα του Twitter, του YouTube και του TikTok.
Ξέρουμε λοιπόν που κρίνεται η μοίρα του μετρό που πρέπει επιτέλους να δουν οι Θεσσαλονικείς, δεν παίζεται εκεί. Θα την παλέψουμε στον πραγματικό κόσμο, εκεί στη δικαστική αίθουσα του Αρσακείου παραδομένοι στην κρίση ανθρώπων που ξέρουν και να ακούνε και να διαβάζουν και να σκέπτονται. Και αυτό που βγαίνει από το στόμα τους δεν είναι ούτε οιμωγές, ούτε κραυγές, αλλά η εντολή που μπορεί να μας αρέσει, μπορεί και να μην μας αρέσει, μπορεί να συμφωνούμε, μπορεί και αν μην συμφωνούμε, αλλά από αυτήν δεσμευόμαστε.
Δικαιοσύνη λέγεται ο μηχανισμός στον πραγματικό κόσμο, όχι πρόζα.
Υ.Γ.: Επειδή όμως κι από δω μεριά, δεν είμαστε όλοι καλά παιδιά, έτσι για την ιστορία, να και μερικές φωτογραφίες που ξέκλεψα από την παραγωγή των lego που θα θόλωναν έτσι κι αλλιώς τη λίγη ή την περισσότερη αυθεντικότητα των «αμετακίνητων» μπαίνοντας δίπλα τους. Κι αυτά είναι ένα δείγμα. Ακολουθούσε κι άλλη, μεγαλύτερη δόση, αλλά δεν πρόκαμαν. Θαρρείς και υπήρχε τρόπος να προκάμουν. Άσε που δεν τους ένοιαζε κιόλας να προκάμουν. Σε δουλειά να βρισκόμαστε, φασαρία να γίνεται.
